بنا بر روایتی در کتاب الکافی، قرآن بر سبیل قاعده تفسیری «ایاک اعنی و اسمعی یا جارة» نازل شده است. طبق این روایت مخاطب واقعی قرآن غیر از مخاطب ظاهری آن است. تعداد زیادی از مفسران فریقین، این قاعده را تنها در آیات خطاب به پیامبر، جاری می‌دانند و البته این آیات را خلاف شأن ایشان تشخیص می‌دهند. روایاتی نیز در تعدادی از منابع روایی شیعه وجود دارد که همه آیات «عتاب» را از باب «ایاک اعنی» معرفی می‌کند...

تفویض دین از ناحیة خداوند به رسول مکرم اسلام (ص) (و در پی آن تفویض پیامبر به ائمة معصوم (ع)) در روایات متعدد شیعی با اسناد صحیح نقل شده که یکی از ابعاد آن تشریع احکام است. اهل سنت نیز بر اساس نصوص خود بدون آن که نام تفویض دین را به کار ببرند به تشریع بخشی از احکام توسط پیامبر خدا (ص) اذعان دارند. تفویض دین از شؤون ولایت رسول خدا (ص) در دو ناحیة ولایت در حاکمیت مطلق اجرایی و ولایت در تبیین وحی ق...

یتوقف نجاح أیّ مجتمع ومؤسسة فی بلوغ أهدافها ومهامها العامة والخاصة على اختیار المدراء الذین یتمتعون بالکفاءات اللازمة. إنّ بیان المناهج الإداریة السلیمة فی مواجهة مختلف الظواهر السیاسیة والاجتماعیة والاقتصادیة والثقافیة، کان دائماً العامل الحاسم لنموِّ المجتمع الإسلامی وتقدُّمه. ومن هذا المنطلق، فإنَّ منجِّزی هذا البحث الذی یعتمد على منهج المقارنة التحلیلیة، تطرقوا إلى التعبیر عن مواقف النبی (ص) والإمام ع...

تاریخ نگاری اسلامی به شکل رسمی از زمانی آغاز شد که فرهنگ و تمدنی ترکیبی با الهام از آموزه‌های دینی و با بهره گیری از تجربیات ملل و تمدن‌های دیگر، در سرزمین‌های اسلامی و با رهبری خلفای عرب، ایجاد شد. تألیف تاریخ عمومی جهان و به‌ویژه تاریخ اسلام، از سویی با گسترش نهضت شعوبیگری همراه بود و از سوی دیگر با تأثیر فراوان فرهنگ و تمدن ایران پیش از اسلام در همه شؤون زندگی سیاسی و اجتماعی مسلمانان. از ای...

اسلام دینی همه‌جانبه‌نگر است که تمام جنبه‌های فردی و اجتماعی زندگی انسان‌ها را در نظر دارد. قلمرو قواعد و آموزه‌های اسلامی متوقف بر امور فردی نیست. توجه به شؤون اجتماعی از اهمّ مسائل مورد توجه آیین اسلام است. برقراری وفاق و همبستگی در امت اسلامی و ایجاد پیوند میان افراد و جامعه از مهم‌ترین مسایل مورد توجه در آموزه‌های دین اسلام است. در این آموزه‌ها به منظور تقویت پیوند اجتماعی در جامعه و پایبندی...

پیامبر اکرم (صَلَّی­اللهُ­عَلَیهِ­وَآلِهِ­وَسَلَّم) در جامعه­ای به راه قویم قرآن دعوت می­نمود، که مردم به سوی باطل هجوم آورده و فساد و ظلم بر تمام شؤون زندگی آنان مستولی بود، با این وجود، خداوند سبحان می‌خواهد به دست آن حضرتحق را حکومت داده، دل‌های مردم را از پلیدی شرک پاک کند و رفتارشان را پیراسته و اجتماع­شان را اصلاح سازد.    پیامبر خاتم (صَلَّی­اللهُ­عَلَیهِ­وَآلِهِ­وَسَلَّم) در دوران دعوت ده ساله­ی بعد از هجرت خود ب...

امروزه، اشتغال، زنان گریزناپذیر گردیده است. از دیگر سو، خروج از منزل شوهر بدون اذن او، «نُشوز» محسوب می‌شود. درباره­ی محدوده استیذان زوجه برای خروج از منزل، گروهی از فقها، استیذان از زوج را به‌طور مطلق واجب و گروهی به قید «منافات‌نداشتن با حق زوج در استمتاع تام از زوجه»، مقیّد می‌دانند؛ هرچند زوجه نیز در صورت ضرورت می‌تواند از خانه خارج و به اشتغال بپردازد. همه­ی مذاهب اسلامی اتفاق­نظر دارند اگر ...

من أعظم برکات الله الإلهیة للبشر هی امتلاک قوة العقل. إن امتلاک قوة التعقل المستقرة وهذه الموهبة الغنیة، بالإضافة إلى الحفاظ على عظمة الإنسان، سوف تنظم شؤون مختلفة فی مجالات حیات الإنسان. ذکر العدید من الوصایا فی النصوص الدینیة حول قوة التعقل وتم إدانة اللاعقلانیة فی المقابل. من ناحیة أخرى، نظرًا لوجود میول واتجاهات مدمرة فی البشر أو من حوله قد یصبح المجال ضیق على العقلانیة وقد تتضرر هذه الموهبة...

نوشتۀ پیش‌ رو، در پی تحلیل و بررسی این نکته است که عدالت‌ورزی در حق یتیمان که در آیات قرآن به آن تأکید شده است، به لحاظ مفهومی و عینی چه معنایی دارد. اگر مفعوم عدالت به معنای قرار دادن هر چیزی در جایگاه بایستۀ خود و یا دادن حق هر کسی، روشن هم باشد، اما دربارۀ یتمیان با توجه به مشکلات خاص زندگی‌شان و تأکید بسیار زیاد در چندین آیه قرآن، نیاز به بررسی دارد. بخصوص فهمی که مفسران طیف-های مختلف تفسیر...