هدف پژوهش حاضر معرفی کاربرد نظریۀ استعارۀ مفهومی در هنر و به دست دادن روشی کارآمد برای هنرمندان تصویرگر است تا هنگام رویارویی با نمونه غزل عرفانی فارسی (نمونۀ موردی غزلی از کلیات شمس) توانایی لازم برای دستیابی به زیرساخت های غزل را به دست آورند. برای رسیدن به این غایت از روش مطالعۀ استعارۀ مفهومی در شعر و تصویر استفاده شده و ویژگی های کاربردی این نظریه به منظور دست یابی به تصویرگری غزلیات که قا...

پژوهش حاضر در پی آن است با محور قرار دادن دیوان غزلیات شمس و با بهره گیری از نظریه ارتباطی یاکوبسن به بررسی دلایل و عواملی بپردازد که موجب اختلال و نارسایی در گفته های مولوی و تاکید و تلقین وی به خاموشی در آثارش شده است. بدین منظور با تکیه بر عناصر ششگانه ی(فرستنده، پیام، تماس، رمز، زمینه، گیرنده) که نظریه پرداز معروف فرمالیست ها، یاکوبسن، برای انتقال موثر پیام لازم می داند، جنبه های مختلف نارس...

چکیده موسیقی شعر، از ارکان مهم شعر محسوب میشود و مهمترین نقش را در زیباسازی شعر ایفا میکند. یکی از مختصات سبکی غزلیات شمس، موسیقایی بودن آن است. در میان شاهکارهای شعر فارسی، غزلیات مولانا جلال- الدین، از حیث موسیقی بینظیر است و این امر از آشنایی او با موسیقی و عروض فارسی و غزلگویی در محافل سماع نشأت میگیرد. غزلهای او آینهای است برای نشان دادن هیجانها و بیقراریهای او. مولانا دچار عواطف و اح...

شمس قهرمان بلامنازع غزلیات مولوی است. تا جایی که این دیوان کبیر به نام او مزین شده است؛ اما همین شمس در مثنوی حضوری ظاهراً کم‌رنگ دارد و قابل مقایسه با حضور او در غزلیات که هر دو سروده مولوی‌اند، نیست. به نظر می‌رسد از آن‌جایی که مثنوی به خواهش حسام‌الدین سروده شده است و هم اوست که کاتب مثنوی است، دوست ندارد که مثنوی نیز جلوه‌گاه نام شمس شود؛ بنابراین مولوی که از این غیرت حسام‌الدین مطلع شده است...

در عصر حاضر مثنوی مولانا با ترجمه های انجام شده، یکی از شاخص ترین متن های زبان وادبیات فارسی است که بیشترین نظریه های ادبی جدید را در خود پذیرا می باشد. یکی از این نظریه ها، موضوع بینامتنیت است. این اثر گرانسنگ فارسی همچنان که با آثاری چون کلیله و دمنه، اسرارنامه، منطق الطیر، معارف، مقالات شمس و...ارتباط و پیوستگی متنی دارد، با دیگر آثار مولانا از جمله فیه مافیه و غـزلیات شمس نیـز دارای پیوند ه...

دیوان کبیر شمس، از بهترین نمونه های غزلیات عارفانه و عاشقانه ی ایران زمین است که از زبان شاعرانه ی مولانا جلال الدین بلخی سروده شده است. در این پژوهش به بررسی انواع مولفه های ادبی و اندیشه ای سبک پست مدرن در اشعار و اندیشه ی مولانا که تا حدودی تشابه میان این دو وجود دارد، پرداخته شده است. بررسی تفاوت و تشابه میان زبان و افکار مولوی با اندیشه های سبک ادبی پست مدرن، از موضوعات عمده ی این پژوهش اس...

تصحیح متون کهن همواره مورد توجّه ادب دوستانی بوده که دغدغه شان فراهم کردن ِمتنی منقّح و نزدیک به گفتارِ مؤلف است. یکی از متونِ بحث برانگیز از لحاظ تصحیح، کلیّاتِ شمس تبریزی از جلال الدّین محمّد مولوی است. این اثر سترگ به دلیل حجمِ گسترده ی آن و مشوّش بودنِ نسخِ موجود از آن، هنوز متنِ کاملاً قابلِ اعتمادی از جهتِ تصحیح ندارد، در سال 1344ـ1336 توسط مولوی شناس گرانقدر استاد بدیع الزمانِ فروزانفر به شکلِ انتقادی تصحی...

در طول تاریخ اسلام، احادیث و اخبار و استناد به آنهـا پس از قـرآن، موثق ترین سخن اعتقادی بوده است و علاوه بر آن که محدثان و عالمان در تداول و حفظ آن کوشیده اند شاعران عرب و عجم نیز به خاطر استواری و فصاحت کلام خویش از آنها بهره برده اند. استفاده از احادیث و آیات علاوه بر این که بر جزالت و فصاحت کلام می افزاید، آرایش لفظی و معنوی را نیز به دنبال دارد بنابراین شاعران بسیاری از احادیث و مضمونشان تأ...

عشق از او صاف الهی و سرآغاز خلقت است، این عشق در واقع بر «هستی مطلق» دلالت دارد، و زندگی بدون آن چون پوست های بی روح است. مولوی، عشق را شیوه سلوکی خود قرار داده ،آن گونه که ابن فارض درگام به گام مقامات عرفانی، آن را اساس کار خویش قرار داده است. بنابراین نگاه ابن فارض و مولوی، نگاه یک عاشق به معشوق حقیقی است و این نشانه معرفت و آگاهی این دو شاعر عارف است. در این مقاله ضمن بررسی واژه «عشق» با تکی...

چکیده در این پژوهش، نگارنده کوشیده است، به بررسی و تحلیل چگونگی و گونه های بهره مندی مولانا از عناصر طبیعت در غزلیاتش بپردازد و کیفیت نگرش به طبیعت و اجزاء آن را از منظر این عارف بلند پایه بکاود. به منظور تحقق این امر - تحت فصولی جداگانه - به بحث در رابطه با روند زندگی، شعر و عرفان مولانا، سیر کلی حضور طبیعت و نمودهای متفاوت آن در شعر شاعران و توضیح درباره ی تصویر و انواع آن پرداختیم. دسته بند...