به دنبال کشته شدن عثمان در سال 35 هجری قمری که در پی شورش های داخلی و در اعتراض به سیاست های جاری او به وقوع پیوست، امام علی (ع) بنا بر خواست عمومی، خلافت را برعهده گرفت. قتل عثمان عواقب شومی را برای حکومت نوپای امام به همراه آورد و سرآغاز بروز فتنه ای شد که طی آن گروه هایی به بهانه خونخواهی خلیفه مقتول، پرچم مخالفت علیه حکومت جدید برافراشتند و زمینه را برای نبردهای داخلی فراهم کردند. در این می...

در این نوشتار بر آنیم تا حکمت آزمونهای خداوند را دریافته روشن سازیم که منظور او از امتحان انسان نه برای کسب خبر است که او دانای غیوب است و آگاه مضمرات قلوب، بلکه همة بندگانش و حتی پیامبران و اولیاء را در همة زمانها می آزماید تا تربیتشان کند، بر اساس عملشان داوری فرماید و پاک را از بدسرشت باز نماید. چگونگی و روند کلی این امر، در اینجا به تفصیل مورد بحث قرار گرفته است.

چکیده از آنجا که نقش و حضور مردم در جوامع اسلامی در کنار رهبری شایسته، ستون اصلی برای پیشرفت و حرکت به شمارمی آید و نوع رفتار، برخورد و همراهی مردم با تصمیمات و برنامه های مختلفِ جامعه در سطح کلان، نقشی اساسی در رسیدن به اهداف عالی و اسلامی دارد، لذا با شناخت از بینش مردم در بُعد سیاسی و اجتماعی به نقاط قوّت و ضعف آنها پی برده می شود تا با بررسی آنها الگویی مناسب فرا روی جوامع اسلامی که برای رسی...

همانطور که می دانیم ممکن است در هر جمع، گروه، حزب و یا جامعه ای افرادی تحت عنوان منافق وجود داشته باشند و با توجه به اینکه ظاهر این افراد با باطنشان تفاوت دارد و اینکه شناخت این افراد و نحوه ی رفتار با آنها مشکل است، بحث در مورد نفاق و منافق از اهمیت بالایی برخوردار است. منافق با ظاهری غیر از آنچه به آن معتقد است، می تواند در دل و ذهن افراد جامعه نفوذ کرده و تأثیر گذار باشد.تجربه نشان داده که ش...

چکیده                                                                                                                                              کتاب « الفتنه جدلیه الدین و السیاسه فی الاسلام المبکِّر »  اثر متفکر و مورخ تونسی دکتر هشام جعیط از جمله آثار در سطح جهانی است که در دسامبر 1991 به عربی ترجمه و توسط انتشارات دارالطلیعه در بیروت به چاپ رسید. در این کتاب که در قالب پنج­بخش تنظیم شده است...

پایان خلافت عثمان با بحرانی همه جانبه روبه رو شد و به کشته شدن او و تفرقه امت اسلامی منجر گردید. کتاب های تاریخی از این بحران با نام ((فتنه)) یاد می کنند که یادآور سرگردانی امت اسلامی و مناقشات بزرگان صحابه است. چهارتن از تاریخ نگاران اسلامی: بلاذری, یعقوبی, صاحب ((الامامه و السیاسه)) و طبری در طی قرن سوم و چهارم هجری به بحث و بررسی این بحران عظیم پرداخته و با نقل صحنه های تإسف بار, مواضع متفاو...

در این نوشتار با بررسی واژه های به کار رفته در حادثه ی عاشورا و پی گیری سابقه ی تاریخی آنها کوشش شده است بستر وقوع این حادثه و زمینه های آن شناسایی شود. با ره گیریِ مفاهیمِ استفاده شده در این حادثه و بیان پیشینه ی تاریخی آنها مشخص می شود، که حادثه ی کربلا صرفاً یک حادثه ی نظامی نبوده و یک باره به وقوع نپیوسته است، بلکه به نحوی امتداد اختلافات و درگیرهای گذشته است. تمایز افکار و عقاید دو طرف از خلا...

ورود اندیشه های غربی به ایران عصر قاجار، واکنش های اقشار گوناگون اجتماعی، به خصوص طبقه روشنفکر را برانگیخت. تعداد درخور توجهی از شاهزادگان قاجار نیز از امکانات ویژه ای که در اختیار داشتند، استفاده کردند و در علوم و فنون مختلف از سرآمدان روزگار خویش شدند. شاهزاده علیقلی میرزا اعتضادالسلطنه یکی از شخصیت های فرهیخته این خاندان بود. زبردستی او در علم تاریخنگاری شایان توجه ویژه ای است. با مطالعه موا...

در جنگ جمل بنی‏ امیّه در کنار ام المؤمنین عایشه، طلحه بن عبیداللّه‏ و زبیر بن عوام رو در روی سپاه خلیفه‏ ی وقت، علی علیه‏السلام ایستادند. گرچه در منابع تاریخی و روایی تصریح شده است که عایشه، طلحه و زبیر در شورش بر ضد عثمان نقش مهمی ایفاء کردند، ولی کمتر کسی درصدد برآمده است تا نحوه‏ ی پیوستن بنی ‏امیّه به اصحاب جمل را بررسی نماید. این پژوهش بر آن است که چگونگی در کنار هم قرار گرفتن بنی‏ امیّه و اصح...