تپه بالان یکی از پنج تپه باستانی است که در سال 1394 در راستای پروژه نجات بخشی سد سردشت کاوش شد. از مجموعه ترانشه­های کاوش شده  فصل اول  بیش از 900 قطعه سفال شاخص یافت شد که همگی آنها برای این پژوهش انتخاب شدند. اهمیت سفال‌های این محوطه به دلیل تک دوره‌ای بودن آن است. هدف اصلی از نگارش این مقاله معرفی و طبقه­بندی سفال‌های اشکانی تپه بالان است. بر این اساس، در این پژوهش سفال‌های اشکانی به دست آمد...

مجموعه معماری دست کند زیرزمینی سامن در فاصله ی 15 کیلومتری شهر ملایر و 100 کیلومتری جنوب شهر همدان واقع است. این مجموعه که در زیر بافت مسکونی شهر سامن است، شامل بیش از 50 فضای معماری دست کند زیرزمینی است که با پوشش های قوسی شکل در بستر سنگ های گرانیتی (گرانیت گل پنبه ای) و در عمق 2 تا 8 متری از سطح زمین ایجاد شده است. مهمترین پرسش مطرح در این مجموعه همانند سایر آثار دست کند ایران، موضوع تاریخ گ...

به اعتقاد کارشناسان عکاسی، "مهران مهاجر" عکاسی است که از توان رسانه عکاسی چون سرراستی و حتی سردستی چون اسنپ‌شات به خوبی استفاده می‌کند. آثار وی توأمان دارای دو رویکرد، مستندنگاری و نیز دلبستگی ­های فرمالیستی است که این دو رویکرد در آثار "مهران مهاجر" قابل بررسی و تحلیل است. مجموع ویژگی‌های آثار مهران مهاجر، دست‌کم در حوضۀ عکاسی، حاکی آثاری منحصر به­ فرد است و کمتر کسی توانسته مانند این هنرمند ه...

استان چهارمحال ­و بختیاری با دارا بودن فرهنگ و پیشینه­ای کهن در طول تاریخ، از جایگاه ویژه­ای برخوردار است. وجود برخی دیدگاه­ها و اعتقادات در میان مردم منطقه، حلقه­های پیوسته با آیین­ها و ادیان باستانی نظیر «کیش مهر» را یافته است. این نوع دیدگاه­ها در قالب افسانه­ها و داستان­های محلی متبلور می­شوند. نکته قابل توجه اینکه شکل­گیری اسطوره­ها و افسانه­ها، مستلزم مکانی اسرارآمیز و باستانی نظیر غار اس...

پژوهش حاضر، با ابعاد دوگانه تاریخی و معرفت‌شناسانه، ابتدا مختصراً به دریافت منظر شهری و جایگاه این مفهوم در مداخلات ساماندهی و همچنین به‌عنوان ابزاری برای تحلیل شهر در سه دورۀ زمانی از 1960 تا اوایل 1980 می‌پردازد؛ سپس با بررسی آثار عکاسی و سینما به‌عنوان ابزارهای منظرین‌سازی، جایگاه تصویرسازی در منظر شهری را مطالعه می‌کند. این مطالعه بر پایۀ سه گروه سند استوار است : گروه اول شامل مجلات تخصصی مع...

باغ‌عمارت مسعودیه به دستور مسعود میرزا، ملقب به ظل‌السلطان در سال ۱۲۹۵ ه.ق‌. و به سرکاری رضاقلی‌خان و سایر هنرمندان طراز اول دوران، بنا شده است‌. کتیبه‌های این مجموعه که تماماً به خط نستعلیق نگارش شده‌اند، علاوه بر کیفیت بالای هنری، بازنمودی از تاریخچه بنا و جایگاه بانی آن از طریق محتوای متون‌ است. هدف از این پژوهش، بررسی نقش کتیبه‌ها به عنوان عناصر تزیینی، محل نصب کتیبه‌ها، شیوه نگارش خطوط نستع...

در فرایندی که خاطراتِ دیگرنگاشت دفاع مقدس طی می‌کنند، خلق اثر از پرسشگری آغاز می‌شود؛ یعنی راوی ذهن خود را به روی مصاحبه‌گر باز می‌کند و او به درون جهان ذهن راوی راه یافته تا بتواند با پرسش‌هایش او را به فضایی در زمان جنگ ببرد. اصولاً اثری که بر مبنای پرسش و پاسخ شکل می‌گیرد، مصاحبه‌گر در موفقیت یا ناموفق بودن آن نقش زیادی ایفا می‌کند. نکته‌ای که بسیاری از مخاطبان ِخاطرات دیگرنگاشت به آن بی‌توجه‌ا...

بیشتر منابع تاریخی در لابه‌لای مطالب خود وجهی از اعداد و ارقام را مورد توجه قرار داده‌اند.منابع تاریخ‌نگاری دوره‌ی صفویه نیز به دور از این سنت تاریخی نبوده‌اند.این نوشتار از دو منظر به ویژگی‌های آمار و ارقام منابع دوره‌ی صفویه متمرکز شده است؛ یک منظر آن سلبی و دیگر ایجابی است که البته ممکن است چشم‌انداز متضادی را بروز دهد.البته هدف این نوشتار ارائه‌ی این تضاد نیست، بلکه در وجه سلبی در پی بیان آ...

قلعۀ «شاه‌ جُغَل» یا «جِقِلَه»[1] یکی از قلعه­های کوهستانی منطقۀ زاگرس مرکزی است. موقعیت مکان­گزینی آن به گونه­ای است که بر سر یکی از مسیر­های ارتباطی دشت بروجرد به خرم­آباد قرار دارد و در کوه‌های غربی دشت «سیلاخور» در دهانۀ تنگه «دره بیداد» بر بالای محیطی صخره­ای ساخته شده است. از این قلعه اتاقک­ها، آب انبار و راه پله­هایی جهت دسترسی به آن و برخی آثار سفالی باقی مانده است. نکتۀ قابل تأمل در مورد ای...

معماری دست­کند گونۀ خاصی از معماری است که در ایجاد فضاهای آن به مصالح ساختمانی هیچ نیازی نیست و انسان با نهایت سخت­کوشی و همت خود در جدال با طبیعت آن را ایجاد می­کند. این شاهکار معماری به گونه­های متفاوتی در نقاط مختلف ایران­زمین قابل مشاهده است. یکی از مجموعه­های منحصربه­فرد این نوع معماری، مجموعۀ معماری دست­کند زیرزمینی سامن است که در فاصلۀ 15 کیلومتری شهر ملایر و 100 کیلومتری جنوب شهر همدان ...