صرفنظر از ویرانی و تخریب بخشی از شهرهای ایران در ابتدای هجوم مغول، سیمای شهرسازی سایر بخش‌های ایران، خصوصاً آذربایجان، نه تنها شاهد ویرانی و تجزیة بافت شهری نیست، بلکه از همان ابتدا ایلخانان را متوجه به شهر و آبادگری معرفی می‌کند. بی‌شک دین ثابت کرده است که یکی از مؤثرترین و تواناترین نیروهای وحدت‌بخش در حیات حکومت‌هاست. اشراف کامل مغول بر این موضوع، ضمن ایجاد شهرک‌هایی با مرکزیت اَرسن مذهبی در خ...

دوره ایلخانی یکی از ادوار شاخص هنر ایران است که با دارا بودن بناهایی چون سلطانیه، مسجد جامع ورامین، مسجد جامع نائین، بقعه پیر بکران و ... در زمینه معماری و بخصوص تزینات معماری از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این دوره ، معماری از لحاظ عظمت وتزیینات به شکوه بی سابقه ای دست یافت و به ویژه هنر گچبری به درجه ای از تکامل رسید که کمتر دوره ای در تاریخ ایران به این شکوه و عظمت در کنار ظرافت و لطافت ...

تزئین در هنر ایران، هم پیش از اسلام و هم در دوره ی اسلامی همواره از اهمیت خاصی برخوردار بوده است. قرن هشتم هجری یکی از غنی ترین دوره های هنر ایرانی- اسلامی است که پس از حمله ی مغول و به قدرت رسیدن ایلخانیان شکل گرفت. تزئینات معماری این دوره دارای طرح ها و نقوش زیبایی است که در این پژوهش به آن پرداخته شده است. هدف از این تحقیق بررسی عناصر تزئینی معماری ایلخانی از دیدگاه زیبایی شناسانه و کشف روای...

قلم ثلث دارای ارزش‌های بصری والایی در خوشنویسی اسلامی و منطبق با اهداف و کارکرد تزئیناتِ معماری ‌است. بررسی روند تطوّر و تحوّل«ی» معکوس در کتیبه‌های ثلث نشان می‌دهد که این حرف از دوره ایلخانی تا اوایل عصر صفوی اغلب به صورت کوتاه و مورّب نگاشته می‌شد اما از نیمه عصر صفوی از «ی معکوس شالی یا قطاری » برای تقسیم کرسی بالا و پائین و ایجاد توازن و تعادلِ حروف در کتیبه‌نگاری ثلث استفاده بیشتری شد. پژوهش حا...

پژوهش‌گران حوزۀ مطالعات هنر اسلامی رویکردهای مختلفی را در این حوزه اتخاذ کرده‌اند و هریک نقطۀ اتکای خود را بر مفاهیمی متفاوت از دیگری قرار داده‌اند. از این ‌میان، رویکرد تاریخ‌گرایی بر دو مؤلفۀ بسترمندی و تفسیر استوار است. در این رویکرد، مرکز ثقل مطالعات منطبق است بر درک مفاهیم فرهنگی اشیا و آثار معماری در بستر زمانی و مکانی خاص تولید این آثار. ازاین‌رو، عوامل، ریشه‌‌ها، و بستر‌‌های تحقق هنر اس...

سرزمین پهناور آذربایجان یکی از خاستگاههای تمدن ایرانی می باشد که در گذر تاریخ سهم ارزنده ای در شکوفایی فرهنگی آن داشته است. فرهنگ آذربایجان در سیر تکوین هنر معماری ایران دارای جایگاه ویژه ای می باشد. زیر که سبک معماری آذربایجان یکی از چهار سبک هنر معماری اسلامی ایران است و در حقیقت معماری عصر صفویه را با معماری عصر سلجوقی پیوند می دهد. پس از تهاجم ویرانگر سپاه مغول به ایران و تشکیل سلسله ایلخان...

چکیده در اواخر دوره ایلخانی یعنی زمانی که حکام آل مظفر بر نواحی مختلف ایران حکومت می کردند، شهر یزد نیز تحت حکومت خاندان آل مظفر اداره می گردید و به علت آرامش نسبی حاکم بر آن آثار بی نظیری در سطح شهر یزد قابل شناسایی است به طوریکه وجود ویژگی های خاص در معماری و تزئینات بناهای دوره ی آل مظفر در یزد، موجب ایجاد سبکی محلی به نام سبک مظفری شده است. از معروف ترین بناهای قرن هشتم شهر یزد «مدرسه ر...

در مرکز شهر تاریخی تبریز - بازمانده های بنای باستانی شکوهمندی قرار دارد که در گذر زمان از آن با نام های ارک تبریز ارک علیشاه طاق علیشاه و نیز مسجد علیشاه یاد کرده اند. این ایوان عظیم فروریخته که ابعاد آن از ایوان مداین بزرگتر است از نظر حجم فضاسازی - رفعت و عظمت یکی از شاهکارهای هنر معماری ایران شمرده می شود. پژوهشگرانی که این ایوان را مسجد جامع تاج الدین علیشاه پنداشته و معرفی کرده اند - تنها ...

معماری ایران در دوران اسلامی به مثابه کارآمدترین ابزار خلق فضا توانسته آثار درخشان و ماندگاری را در معماری و شهرسازی به وجود آورد. خلق آثار شاخص معماری اسلامی ایران در دوره سلجوقی و ایلخانی آغاز و در دوران صفویه به غایت رسید. معماری و شهرسازی سنتی ایران در دوران معاصر و با گسترش ارتباط با جهان غرب، از تفکرات و سبک‌های مدرن تأثیر پذیرفت. این سبک‌ها نتوانستند محملی برای انتقال فرهنگ ایرانی-اسلامی...

شهر تبریز پیشینه ای کهن دارد که مدیون موقعیت جغرافیایی و اقلیمی مناسب آن است. این وضعیت جغرافیایی تبریز را از دیرباز به یک مرکز زیستگاهی همیشگی مبدل کرده است. این شهر در قرون اولیه ی اسلامی بر محوریت مسجد جامع، بازار، میدان و قصر حکومتی گسترش یافت. در دوره ی ایلخانی، با انتقال مرکز حکومت از مراغه به تبریز توسط آباقاخان بیش از پیش، مورد توجه عرفاء، شعراء، اولیاء و وزرای زیادی از مناطق مختلف ایرا...