علم کلام در سیر تطوّر تاریخی خود، همواره با رویکردهای مختلفی مواجه بوده است. یکی از رهیافت‌های مشهور در کلام شیعی، رویکرد عقل‌گرایی فلسفی است. در مکتب «کلام فلسفی»، مسائل و دعاوی کلامی با استفاده از وجودشناسی و بهره‌گیری از قواعد و اصطلاحات فلسفی، در قالب روش برهانی تقریر و تبیین می‌شوند. دیدگاه رایج، شکل‌گیری و تأسیس این مکتب را در قرن هفتم توسط خواجه نصیرالدین طوسی می‌داند؛ لیکن ما دراین ن...

دومین مکتب تأثیرگذار درفلسفه اسلامى در قرن ششم هجرى قمرى به واسطه شیخ شهاب ‏الدین سهروردى به نام حکمت اشراق پایه‏ گذارى شد. ویژگى مهم این مکتب، هماهنگى میان آموزه‌‌هاى غرب و شرق است. وی با مطالعه و فهم اندیشه‌های گوناگون به نوآورى پرداخته و فلسفه خود را بنیاد نهاد. هدف از این پژوهش که با روش توصیفی- تحلیلی نگارش گردید، کاوش در تأثّر وی از آموزه‌های قرآن کریم می‌باشد که در نوشته...

یکی از مهمترین گرایش ها و مکاتب کلامی پدید آمده در کلام تشیع، مکتب کلام فلسفی است. این مکتب که در قرن هفتم توسط خواجه نصیرالدین طوسی (م 672 ق) تأسیس گردید، در ادامه توسط پیروان او مانند علاّمه حلّی (م 726 ق) وفیاض لاهیجی (م 1072 ق) بسط و گسترش یافت و در اندک زمانی، تبدیل به جریان غالب و حاکم در کلام شیعه گشت  در این مقاله، در صدد آنیم که پس از ارائه ی تعریفی دقیق و جامع از کلام فلسفی، با توجه به ...

با توجه به این که مقطع ابتدایی به عنوان پایه ای برای مقاطع بعدی می باشد،و تجهیز معلمان به دانش های روز و آشنایی آنها از نظریه های یادگیری و مکاتب فلسفی ضروری می باشد.به طور خلاصه این پژوهش در نظر دارد در جامعه مورد نظر میزان آشنایی معلمان ابتدایی را با نظریه های یادگیری و مکاتب فلسفی را بسنجد و مهمتر از آن دریابد که آیا معلمانی که با این نظریه آشنایی داشته و آنها را به چه میزان در تدریس خود به ...

ابن سینا بر متکلمان شیعه و سنّی از مهم ترین مباحث مطرح در ابن سینا پژوهی و کلام پژوهی است. یکی از پیامدهای گسترش فکر فلسفی ابن سینا در دوران میانی، تکوین مکتب کلام فلسفی در میان اهل سنت به همت فخر رازی و نزد امامیه به دست نصیر الدین طوسی بود. ورود آموزه های فلسفی ابن سینا به مجادله های کلامی، سبب تحولاتی شگرف در نحوۀ پرداخت متکلمان امامی به مسائل مختلف کلامی شد. در مقالۀ حاضر با مقایسۀ مباحث معر...

در حالی که مسیحیان آندلس در کنار صلیبیان تهاجمی گسترده علیه مسلمانان را آغاز می کردند و خلافت عباسی به دنبال مهار جریان تشیع و سامان دادن امور غرب در جهت مصالح مذهب تسنن بود, موحدین بر پایه مهدویت بر مغرب مسلط شدند. دو قرن مناقشه در عرصه اندیشه های فلسفی و کلامی به نتیجه ای ارزشمند در دوره موحدین انجامید. هر چند نفوذ نظریات فلسفی ابن رشد در غرب مسیحی با عکس العمل شدید کلیسا مواجه شد; اما متکلما...

مکتب نقاشی سقاخانه ای یکی از مهم ترین جریان های هنری در روند نوگرایی است که دردهه 40 در ایران شکل گرفت . به همین منظور تقابل سنت و مدرنیته برای این نقاشی مورد بررسی قرار می گیرد . زمان اوج گیری سیاست مدرن گرایی از عوامل پیدایش این مکتب بوده است . پژوهش حاضر در جستجوی عوامل موثر و تاثیرات نقاشی غربی ( هم زمانی آن با پست مدرن در اروپا ) بر این اساس صورت گرفته که به شیوه ی توصیفی و تحلیلی - تطبیقی...

در نگاه به تحولات معاصر ایران زمین دیدگاه های گوناگونی مطرح شده است. تلاش این نوشتار آن است که ضمن معرفی نظریه ی «اجتماع گرایی» (communitarianism) با بهره گیری از آن به بررسی تاریخ اندیشه ی سیاسی ایران معاصر بپردازد. الگوی اجتماع گرایی به عنوان یکی از رویکردهای پست مدرن، جریانی است که سنت فلسفی و سیاسی مکتب مسلط غرب؛ لیبرالیسم و برخی از مبانی دوران مدرنیته را به زیر سؤال برده است. با استفاده از...

در مکتب تشیع، امامت یکی از اصول مسلم اعتقادی است. این اصل در ردیف مقام نبوّت جای دارد. متفکران و اندیشمندان زیادی همواره در طول تاریخ تشیع، در قالب مکاتب فلسفی و کلامی به اثبات و تبیین این اصل پرداخته اند. آن ها ویژگی های دارنده این مقام را به طور مفصل تفسیر کرده اند. در همین راستا، حکمت متعالیه به عنوان یکی از مکاتب مهم فلسفی در جهان اسلام به تبیین و تحلیل شئونات و جایگاه امامت پرداخته است. پیر...