سروش یکی از مهم‌ترین ایزدان اوستایی است که در گاهان، اوستای نو، و متون پهلوی خویش‌کاری‌های مختلفی داشته و در ادبیات ایران پس از اسلام نیز نام و نقش او بر جای مانده است. فردوسی (د 411 یا ۴۱۶ ق)، حماسه‌سرای چیره‌دست و بی‌بدیل ایران، در شاهنامه، در مقام گزارش باورهای دینی ایرانیان باستان، اوصاف و کارکردهایی را به سروش نسبت داده است. این مقاله، پس از بررسی تطبیقی ویژگی‌های سروش در گاهان، اوستای نو،...

عده‌ای بر‌این باورند که اساسا «خلق ابزار، تابع نوع تفکر آدمی است». عده‌ایی نیز بر‌این باورند که «فکر، تابع ابزارهایی است که آدمی خلق می‌کند» و دسته سومی نیز هستند که معتقدند بین ابزاری که آدمی تولید می‌کند و تفکر او، نوعی هم‌گرایی و سازواری می‌توان به وجود آورد. اگر این پیش‌فرض که فناوری زایندۀ تفکر و دانش مختص به خود است (دیدگاه دسته دوم) را بپذیریم؛ بنابراین باید بپذیریم که نخست اینکه فناوری ...

سال‌هاست که پژوهش‌گران گوناگون، هم‌چون دین‌شناسان و فرهنگ‌شناسان و زبان‌شناسان و باستان‌شناسان، به پژوهش دربارۀ دین زرتشت از آغاز تاکنون پرداخته و می‌پردازند. این پژوهش‌ها آگاهی‌های ارزنده‌ای از این دین و باورمندان به آن به‌دست می‌دهد. بااین‌حال، هنوز هم پژوهش‌گرانی هستند که در تلاش‌اند تا گوشه‌های گاه نه‌چندان روشن این دین را در دوره‌های گوناگون روشن کنند. اگر سال‌هایی نه‌چندان دور پژوهش‌گران ...

چارلز تیلور، فیلسوف مسیحی و استاد جوادی آملی، اندیشمند مسلمان، منتقد سکولاریسم و در پی تقویت دین در جهان مدرن هستند. به اعتقاد آنها، انسان محوری از مهم ترین مؤلفه های سکولاریسم و رقیب دین است. اندیشمندان مذکور با دغدغه های مشترک به بررسی ابعاد مختلف سکولاریسم و انسان محوری می پردازند و امکان های دین در جهان معاصر را رصد می کنند. استاد جوادی آملی بر سکولاریسم سیاسی تمرکز می کند و در نهایت، دین و...

برخی حکیمان مسلمان، همچون ابن سینا معاد جسمانی را به لحاظ فلسفی اثبات ناپذیر انگاشته و از همین رو تنها به قول صادق مصدّق تمسک کرده اند، اما ملاصدرا - حکیم بلندآوازه و نواندیش فلسفۀ اسلامی - بر اساس اصول و مبانی خاصی چون، اصالت وجود، تشکیک وجود، حرکت جوهری و ... در اثبات و تبیین فلسفی، آموزۀ معاد جسمانی که در متون دینی بر آن تأکید شده است، راهی نو پیموده است. در این مقاله، ضمن اشاره ای گذرا به دی...

سعی بر آن بوده است که به مطالعه ی متون پهلوی و متون دوران نو، تغییرات کارکرد شش شخصیت دوره کیانیان را دریافت. روایت هایی از مناع مختلف با در نظر داشتن ارتباط تنگاتنگ با آیین و عقاید دینی و شرایط موجود هر عصر، و اینکه با گذر زمان و تغییر فرهنگها و دیدگاه ها، اساطیر نیز دگرگون شده، در کنار هم قرار داده شده است. در پایان روایات در دو دوره میانه و نو، در کنار هم قرار گرفته و موارد تغییر کارکردی به ...

هدف اصلی این پژوهش معرّفی و تحلیل نمادهای رایج در سه دین یهود، مسیحیّت و اسلام در شعر نو فارسی است. به این منظور سروده های ده شاعر نوپرداز مطالعه و نمادهای دینی به کار رفته در شعر آن ها بررسی شد. بخش نخست پایان نامه، به تعریف نماد، انواع نماد، تفاوت نماد با استعاره و تشبیه و معرفی اجمالی شاعران مورد بررسی اختصاص یافته است. بدنه ی اصلی پژوهش، از صد و سی و دو مدخل تشکیل شده که به صورت فرهنگ الفبایی...

چکیده این کتاب دنباله اثری است که مؤلف آن را با عنوان از رمان تا ضد رمان منتشر کرده و مبنای هر دو اثر هم مقاله ای که سال ها پیش منتشر کرده بوده است. موضوع اصلی کتاب جدید رمان نو در فرانسه و نیز نویسندگان رمان نو و آثارشان است. تعداد این نویسندگان زیاد نیست، ولیکن ما در ایران آن ها را از طریق ترجمه آثارشان می شناسیم و به همین خاطر موضوع رمان نو هم شناخته شده است. به علاوه، مؤلف در مقدمه گفته که ...

از منظر جامعه­شناسی دین (نگاه اجتماعی به دین) و جامعه­شناسی دینی (نگاه دینی به جامعه) دعاخوانی و دعا کردن یک کنش اجتماعی دینی است، کنشی است مؤثر (به لحاظ اعتقاد و باور دعاکنندگان مبنی بر اثرات مثبت آن بر فرد و زندگی­اش )، مستمر (به لحاظ شایع بودن و جاری شدن آن در تمام ساعات و آنات  زندگی روزمرۀ فردی و اجتماعی) و فراگیر (به جهت سریان دعا به تمامی رخ دادهای زندگی روزمره). در این میان، دعای دینی ا...

ترجمه های نهج البلاغه، آثار و برکات فکری و فرهنگی بسیاری در پی داشته است که در جایگاه خود آثاری کاملاً دینی به شمار می روند. ترویج آرمان گرایی، اعتمادسازی در فرهنگ، بسط آموزه های دینی، استوارسازی سدهای تدافعی در برابر هجمه های مادی گرایان و اسلام ستیزان، جاری ساختن خون جوشنده ی حماسه و حضور علی (ع) در رگ های جامعه و افزودن یک مائده ی آسمانی دیگر به منابع فکری دردمندان دین پژوه، از اهمّ امتیازات، ...