در داستان نویسی مدرن بسیاری از شیوه های سنتی روایت از میان رفته و معمولاً صناعت داستان بیشتر از محتوای آن در کانون توجه قرار گرفته است. رمان کوتاه شازده احتجاب اثر هوشنگ گلشیری یکی از نخستین داستان های ایرانی است که در آن به «فرم» داستان و شیوه های روایت بیش از هر چیز دیگر تکیه شده است. از نکته های مهم این رمان، چرخش های به جا و به موقع زاویة دید است. بررسی و تحلیل زاویۀ دید و شیوه های روایی با ...

داستان‏نویسی در صد سال اخیر که از آغازش می گذرد دچار دگرگونی های بسیاری شده است. نویسندگان بسیاری بوده اند که ادبیّات داستانی را پیش برده اند و نام های بسیاری در ادبیات داستانی ماندگار شده است. یکی از این نویسندگان هوشنگ گلشیری است. نویسنده ای که نه تنها در پیش برد داستان‏نویسی موثر بوده، بلکه خود مسیری نو را ایجاد کرده است. بعد از این که صادق هدایت داستان مدرن را به ادبیّات داستانی ایران وارد کر...

هدایت و گلشیری از جمله نویسندگانی هستند که در زمینه ی نگارش رمان و داستان های روان شناسانه و مدرن و به گونه ای ساختارشکنانه با انتقادی اجتماعی گام نهاده اند و با خلق آثاری توانسته اند سبک و شیوه ی خاص خود را تثبیت کنند. در این پایان نامه کوشش شده است تا با تکیه بر 11 داستان کوتاه از هوشنگ گلشیری و 5 داستان کوتاه ویک داستان بلند صادق هدایت، به بررسی جریان های فکری موجود در این آثار پرداخته شود ...

مفهوم شخصیت در آثار ادبی، مانند سایر پدیده‏های دنیای هنر، در گذر زمان و با عبور از پیچ و خم‌های زندگی بشر، همواره دست‌خوش تغییر و تحول بوده است، آن چنان که به اقتضای شرایط اجتماعی و پیشرفت علمی و معنوی بشر، مفهوم آن در آثار ادبی از حالت ابتدایی خود، رفته رفته به سطحی پیچیده‏تر و پیشرفته‏تر ارتقا یافته است. با شروع جریان «رمان نو» که تمایل نویسندگان به سمت مسائل ذهنی و روانی قهرمانان داستان­ها م...

در داستان‌های هوشنگ گلشیری به دلیل رویکرد متفاوت، به مرگ و زندگی نکات قابل بحث بسیاری می‌توان یافت. این مقاله به بررسی داستان «شازده احتجاب» هوشنگ گلشیری از دیدگاه نقد شالوده‌شکنانه پرداخته است. نقد شالوده‌شکنی بر اساس نظریة دریدا شکل گرفت. ابتدا در فلسفه و بعد در نقد ادبی به کار رفت. پایة نقد شالوده‌شکنی بر یافتن تقابل‌های دوتایی و بحث بر سر آن‌ها برای یافتن موارد تناقض و در نهایت رد پیش فرض‌ه...

یکی از مباحث اساسی در نقد اصالت زن(فمنیسم) و زبان­شناسی تفاوت زبان زن و مرد است که در تمام جنبه­های زبان قابل مشاهده است. در گذشته بهترین گفتار را آن می­دانستند که بیانش مردانه باشد، اما در داستان­پردازی معاصر به جنسیت توجهی ویژه می­شود. زبان­شناسی جنسیت ابعاد مختلفی دارد که آواها، تکواژها، واژه­ها، نظام صرفی و نحوی و گفتمانی زبان را شامل می­شود. کاربرد این نمودها در زبان زنان و مردان متفاوت اس...

به رغم اهمیت فیلمنامة داستانی و توجه پژوهشگران ادبی بر اولویت آن و خواندن آن همچون گونه‌ای از داستان روایی، این عرصه کمتر مورد نقد و تحلیل علمی قرار گرفته است. این مقاله بر آن است تا با توجه به جنبه‌های کاربردی نظریات گردآوری شدة کر الام در نشانه‌شناسی متن با تمرکز بر عنصر گفتگو و عوامل بافتی بیش از عرصه‌های دیگر در آن و بررسی اصولی چون؛ نظام نشانه‌ای فرا زبان (رمزگان مشترک، لهجة فردی، محدودیت ...

در دهۀ چهل، همزمان با حوادث سیاسی - اجتماعی و تحولات فرهنگی در ساختار جامعۀ ایرانی، ادبیات داستانی نیز متناسب با آن تحولات، دستخوش تغییراتی می‌شود و آثاری متنوع، ماندگار و جدید در عرصۀ داستان‌نویسی ایران، پدید می‌آید. نویسندگان این دهه در مقایسه با دوره‌های قبل، شیوه‌های هوشمندانه‌ و شکل-یافته‌تری در نگارش خود به کار می‌برند. در سال‌های پایانی این دهه سیمین دانشور با رمان «سووشون» و هوشنگ گلشیر...

نوستالژی( دلتنگی برای گذشته) واژه ای فرانسوی ومعادل غم غربت در فارسی، در اصطلاح حس دلتنگی و حسرت انسان برای گذشته و از دست رفته های پرارج و قابل اعتناست. این اصطلاح که از روان پزشکی به ادبیات گام نهاد، در روان شناسی نیز به عنوان عاملی که گاه از خودآگاه و گاه از ناخودآگاه روان انسان سرچشمه می گیرد، مطرح شده است. از این حیث در نقدهای روان کاوانه ی اثر ادبی، نوستالژی را در خلق اثر، دخیل می دانند. ...

کهن الگوها انگاره هایی یکسان و مشترک در ذهن و ضمیر ناخودآگاه افراد بشر هستند که در هر عصری به شکل باورهای رایج آن دوره خود را نشان می دهند و بازشناسی تحوّلات و دگرگونی های آن ها می تواند شناخت ما را در مورد جریان های عمیق فرهنگی، اخلاقی و مذهبی در دوره های تاریخی افزایش دهد. یونگ در آثار خود از کهن الگوهای متعدّدی نام می برد و هر یک از آن ها را به تنهایی و در پیوند کلّی با هم، در شمار پرمعناترین ت...