خاقانی شروانی از شعرای فاضل و پرآوازه قرن ششم هجری و از برجستگان سبک آذربایجانی است. وی به سبب نبوغ و همت والا بر علوم و معارف زمان خود احاطه یافت و به واسطه جغرافیای زادگاه و عقاید مادری با اصول و آداب ترسایی و مهری آشنا شد. کیش مهر، آیینی رازآمیز و از باورهای ملی و باستانی ایرانیان است که آیین نصاری الهامات زیادی از آن گرفته و ظاهراً از این رهگذر در شعرهای خاقانی جلوه‌های گسترده‌ای یافته است. ...

مسأله ی پژوهش حاضر بررسی وضعیت اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی زن در طریقت بکتاشیه در آناتولی دوره ی سلجوقیان روم است. یافته های اساسی پژوهش نشان می دهد که طریقت بکتاشی گام مهمی در شکستن سنت های مربوط به زنان برداشت و به نوگرایی در این زمینه دست زد. بانوان از میان طبقات مختلف اجتماعی با تعالیم صوفیانه در ارتباط بودند. آنان در کنار مردان به برگزاری و شرکت در مراسم و آیین های صوفیانه مبادرت می ورزیدند ...

نوحه با دلسروده های بشر در فراق عزیزانش آغاز شد. سوگ سروده هایی که تابلویی از یادگارهای رفتگان بود و از شعل? الهامات شاعر نشأت می گرفت و به ذکر محامد در گذشته، و تأسف از فقدان او اختصاص داشت. نوحه نوعی از مرثیه است که با ریتم و سینه زنی همراه است، در نوحه قالب های شعری غزل، ترجیع بند، ترکیب بند، مستزاد، قصیده، مثنوی و مسمط کاربرد دارد. هر چند نوحه و مرثیه قدمتی دیرینه در تاریخ ایران دارند ...

چکیده امام صادق? از خاندان وحی و أهل بیت رسول خدا? است که همچون پدران بزرگوارش?، تفسیر و تبیین قرآن کریم را عهده دار بوده است. ایشان جایگاهی بس والا نزد مفسّران، محدّثان، فقیهان و عموم مردم داشته؛ و هزاران نفر، افتخار شاگردی در مکتب آن حضرت را داشته اند. آن حضرت، نقشی اساسی در تفسیر و علوم قرآنی داشته و روایت های بسیار در باره قرآن به ودیعه نهاده است. امام صادق? همواره از «تفسیر به رأی» بازداش...

نویسندگان، منتقدان‌ ادبی و حتی خوانندگان تعاریف بسیاری از چه‌گونگی پیدایش یک اثر ادبی ارائه داده‌اند. بحث‌ها و پرسش‌‌ها دربارة این‌که یک اثر تا چه اندازه می‌تواند زاییدة روح، عوالم درونی، غریزه، استعداد، عقل و الهامات نویسنده باشد، همچنان ادامه دارند. این مقاله نیز بر آنست تا به بررسی و مطالعه دربارة آفرینش ادبی، از دیدگاه دو نویسندة صاحب نام اوایل قرن بیستم، مارسل پروست و موریس بارس، بپردازد. ...

در نوشتار حاضر، نخست به تأثیر شگفت‌آور ابن عربی بر صدرالمتألهین اشاره شده که در موضوعات حکمی و عرفانی ابداعی خود به سخن او استشهاد شده است. بررسی آثار عمدۀ صدرالمتألهین، مانند اسفار، مفاتیح الغیب، الشواهد الربوبیة و نیز نگاهی به فتوحات مکیة و فصوص الحکم ابن عربی نشان می‌دهد که هر دو در حل مسائل پیچیده، از کشف و شهود سخن گفته و مندرجات آثار خود را الهام غیبی و خود را مأمور اظهار آنها برشمرده‌اند...

در این مقاله با روشی کتابخانه‎ای-‎تحلیلی، معلوم شده که حس ابزاری غیر‏مستقل و مقدمه‏ساز حکم عقل است. گاهی به دلایلی مانند ندیدن یا نشنیدن، نبود یا تقطیع روایات، نقل به مضمون آن‏ها و نرسیدن قراین ، مقدمات لازم حکم درست عقل، فراهم نمی‏شود. عقل در اموری چون مبنا‏سازی فلسفی و اصول فقهی، پایه‏های اصلی دین، کشف از حکم شرعی(نه انشای حکم مولوی)، لحاظ همه ابعاد وجهات مسائل، در تولید، تغییر و تکامل معرفت ...

نویسندگان، منتقدان ادبی و حتی خوانندگان تعاریف بسیاری از چه گونگی پیدایش یک اثر ادبی ارائه داده اند. بحث ها و پرسش ها دربارة این که یک اثر تا چه اندازه می تواند زاییدة روح، عوالم درونی، غریزه، استعداد، عقل و الهامات نویسنده باشد، همچنان ادامه دارند. این مقاله نیز بر آنست تا به بررسی و مطالعه دربارة آفرینش ادبی، از دیدگاه دو نویسندة صاحب نام اوایل قرن بیستم، مارسل پروست و موریس بارس، بپردازد. ال...

این مقاله خاستگاه و پیشینه نگرش اشراقی شیخ شهاب الدین سهروردی را بررسی کرده، اصل و تبار و سابقهٔ کهن آن را ترسیم می کند؛ حکمتی که بُن مایه آن کشف و شهود عرفانی و تفکر عقلانی و منطقی است و کلید فهم درست آن خودشناسی و معرفة النفس است؛ معرفة النفسی که تنها از طریق ریاضت و تصفیه باطن قابل دست یابی است. در این پژوهش ثابت خواهد شد که خاستگاه و پیشینه مکتب فلسفی اشراق متعدد و متنوع است؛ قرآن کریم، سنت ن...