نسبیت فرهنگی یکی از رایج ­ترین لوازم نسبیت­ گروی در معرفت­ شناسی شمرده می‎شود. بر اساس نسبیت فرهنگی، ارزش یک عنصر فرهنگی تنها در زمینه فرهنگی خاص قابل درک است. سه تقریر عمده از نسبیت وجود دارد: نسبیت مفهومی، نسبیت اعتقادی و نسبیت ارزشی- هنجاری. با تکیه بر معرفت­ شناسی و انسان ­شناسی فطری می­توان به ارزیابی تقریرات نسبیت پرداخت. تقریرات نسبیت از مبانی نادرست معرفت‏ شناختی در باب صدق نظیر شکاکیت ...

خوانش متون ادبی شیوه ای منحصر به فرد و بسیار مهم برای بررسی شرایط انسانی است. پژوهش انسان شناختیِ ادبی توسط این باور سازماندهی می شود که رابطه با متن ادبی، موقعیت مناسبی برای تفسیرِ پیوسته ی فرهنگ ایجاد می نماید. یکی از واقعیت هایی که بازنمود آن را در انسان شناسی ادبی می توان بررسی کرد، مدرنیته است. این واژه ی جادویی خیل عظیمی از متفکران را مفتون خود کرده و عمر گرانبهای بسیاری از آن ها را صرف خوی...

در میان رفتار­های زیستیِ زندگی انسانی که به پدیده ­های فرهنگی بدل شده­ اند، هیچ رفتاری به قدرت و تأثیرگذاری مرگ نبوده است­. هدف اصلی پژوهش حاضر این است که به کمک شواهد باستان­ شناسی و انسان ­شناسی، آغاز احتمالی مرگ­ آگاهی و تأثیر آن در زندگی انسان پیش از تاریخ را مشخص کند. با توجه به پژوهش ­ها به نظر می­ رسد مرگ­آگاهی به دو مؤلفه اساسی نیاز دارد: نخست، فرآیند رشد مغز به خصوص لُب­ های پیشانی و گیج...

مقدمه اعلامیه جهانی حقوق بشر، «شناسایی حیثیت ذاتی» کلیه اعضای بشری را به عنوان اساس آزادی، عدالت و صلح در جهان شناخته و بر باورداشتن به «مقام و ارزش فرد انسانی» توسط مردم ملل متحد و این که «حقوق انسانی» را باید با اجرای قانون حمایت کرد، تاکید شده است. اما وضع و اجرای قانون و اصولا بنیادی­ترین جستار در دانش­های انسانی و از جمله در حقوق، فرع بر شناخت «انسان» می‌باشد. حقوق فرهنگی بشر نیز از این قا...

رویارویی آدمی با پدیده های چشم گیر زمینی در گذر سالها، گاه به پیدایش برخی نوآوری های فرهنگی انجامیده است، آنچه در پرتو دانش نوپای "زمین مردم شناسی" قابل بررسی است و در این جُستار از آن سخن می رود. در این میان، پدیده ی زمین داستان از جمله ی نمونه هایی است که در پی هم آمیزی درونمایه های زمینی و فرهنگی در بستر اندیشه ی انسان، هستی و نمو می یابد. جستارِ پیش روی، با نگاهی به زمین داستان کوه پیرزنه، به...

موضوع نگاری تفصیلی مباحث انسان شناسی در قرآن است.  همه مدخلهای مربوط به موضوع انسان شناسی تفسیر راهنما بدون مستند آیه و توضیحات در پانزده فصل اصلی زیر عناوین ماهیت و حقیقت انسان، خلقت انسان، طبیعت و فطرت انسانی، ابعاد وجودی انسان، ابعاد اجتماعی انسان، علم و آگاهی انسان، ویژگی ها و امتیازات انسان، فضایل انسانی، نیازها و گرایشهای انسان، سعادت و کمال انسان، حالات و صفات انسان، انسان و سنتهای الهی،...

مقاله حاضر می کوشد، چشم اندازهای فرانظریه پردازی را ایضاح و اهمیت مطالعات فرانظری و پارادایم شناسی را در کارآمدتر ساختن نطریه های جامعه شناسی در بستر جامعه ایرانی تحلیل نماید. پرسش اصلی مقاله این است که عوامل پراکندگی و جمع ناپذیری نظریه های جامعه شناسی کدام اند و چگونه می توان آنها را مرتفع نمود؟ «توجه به تأثیرات حاصل از عوامل فرهنگی، اجتماعی، روان شناختی و فکری در تکوین آراء جامعه شناختی»، «ن...

متون ادبی بر ساخت های فرهنگی و اجتماعی استوارند. در پس روساخت زیبایی‎شناختی آثار ادبی، فرآیند پویایی فرهنگی در جریان است. بخش اعظمی از نظام‎های فکری، بن مایه های فرهنگی و سنت‎های دیرین، در طی این فرآیند، حفظ، ارزش‎گذاری و منتقل می‎گردند. از این رو ادبیات، بخشی از فرازبان اجتماعی و روایتگر خلاق تفکرات مردم شناختی و مؤلفه های فرهنگی یک ملت است. از این منظر، ادبیات، در رابطه ای این همانی با علم ان...

بحث ما در اینجا مربوط به وضع کنونی مردم شناسی در ایران است‘ و نیز درباره اصطلاحهایی که در مردم شناسی به کار می رود. بر این عقیده ایم که هر یک از اصطلاحها و مفاهیم مردم شناسی تحت تأثیر گرایشهای فکری و محیط خاص فرهنگی شکل گرفته اند. تفاوت مردم شناسی و مردم نگاری‘ اشاره به روش تحقیق در مردم شناسی و جنبه کاربردی مردم شناسی‘ از جمله موضوعاتی است که درباره آنها بحث می کنیم. آنچه مردم شناسی و جامعه شن...

کالبد انسانی به مثابه موضوع پژوهش در علوم اجتماعی، به جز مواردی معدود، پیشینه ای طولانی ندارد و تنها در چند دهه اخیر اهمیت قابل توجهی یافته و گرایش های تخصصی در جامعه شناسی و انسان شناسی پیرامون آن شکل گرفته است. در این مقاله تلاش شده است مدیریت کالبد به عنوان یک موضوع فرهنگی تحلیل شده و ابعاد فرهنگی، دلایل و انگیزه های این رفتار تشریح شوند. این رفتار حاوی پیامی فرهنگی و نشانگر تغییرات فرهنگی د...