دوره شکل­گیری (Formative Period) تاریخ تشیع از رهیافت­های (approach) گوناگونی مورد تفسیر و تحلیل قرار گرفته است. یکی از این رهیافت­ها نظریه «رهبری کاریزمایی» است. مطابق این رویکرد شیعیان آن گروه از مسلمانان هستند که بر خلاف اهل سنت، وجهه کاریزماتیک پیامبر را در امامان خویش تداوم یافته دیدند. در این نوشتار ابتدا نظریه ماکس وبر در زمینه ماهیت رهبری کاریزمایی تبیین می­گردد. سپس نظر چند تن از اندیش...

با شکل‌گیری پیوند تشیع و تصوف در سده‌های 8 و 9 هجریو نفوذ روزافزون تشیع در میان توده‌های مردم‌،شاهد تغییر نگرشتسنن خراسانی-با محوریت صوفیان نقشبندی- هستیم‌. فضای فرهنگی میان اهل سنت خراسان دراین قرون به جز موارد استثنایی‌، بر این باور بود که می‌توان میان چهار خلیفه و دوازده امام شیعیان جمع کرد و به همه آن‌ها اعتقاد داشت. عنوانی که به این گرایش و جریان می‌توان داد، «تسنن دوازده‌امامی»است.بررسی م...

مناظره به عنوان یکی از شکل های گفت وگو و تبیین باورها، جایگاه مهمی در زندگی اجتماعی اهل بیت: دارد. امام جواد (ع) نیز در مناظره های خود با گروه ها و گرایش های مختلف، با توجه به وضعیت و شرایط مخاطبان، از شیوه های متفاوتی بهره برده است که شناخت آن ها می تواند بر آگاهی های ما درباره آن حضرت و مسائل فرهنگی و اندیشه ای زمان ایشان بیافزاید. این مقاله با اشاره به دو بعد رفتاری و استدلالی در مناظرات اما...

اسماعیلیان نزاری یکی از رمزآمیزترین جنبش¬های¬ سده¬های پنجم تا هفتم ه.¬ق بود که در ایران تشکیل شد. در این میان رازآلودترین گروه نزاریان را سازمانی به نام فدائیان اسماعیلی تشکیل می¬داد که بر پایه دعوت جدید حسن صباح به وجود آمده بود.در زمینه نزاریان پژوهش¬های زیادی انجام شده اما تاکنون کار خاصی با تمرکز بر روی فدائیان انجام نشده است. هدف از این پژوهش مشخص کردن هویت اجتماعی فدائیان اسماعیلی در دورا...

سحر در لغت به معانی زیر به کار رفته است. 1- «هرچیزی که با یاری شیطان انجام گرفته باشد» 2- «اخراج باطل به شکل حق است که به آن خدعه و نیرنگ می گویند» 3- «هر چیزی که مأخذ و منبع آن دقیق و لطیف باشد » 4- « مجازاً برخی از بیانها و سخنها نیز سحر نامیده شده است» اما سحر در اصطلاح عبارت از عمل خارق العاده است که اسباب و علل آن مخفی می باشد. و آثاری از خود یا بواسطه نوشتن یا بواسطه گفتن یا چند چیز ...

یکی از قطب های فرهنگی و معنوی که همواره در درازنای سده های اسلامی برای مردم ایران  به عنوان نماد دلدادگی به اهل بیت (ع) مورد توجه شیعیان قرار گرفته مقبره های فرزندان و نوادگان امامان تشیع است. ایران به عنوان پناهگاه نسبتاً امن برای شیعیان و بستری مناسب برای ترویج، رشد و اعتلای شیعه بوده است. فرزندان امام موسی الکاظم (ع) یکی از پرشمارترین مهاجران به سرزمین های ایران در دوره حاکمیت عباسیان است. ای...

رسال? حاضر با عنوان : «جایگاه فقه شیعه در گسترش تشیع از دوران غیبت تا ظهور صفویه» به بررسی سیر تحول و تطور فقه تشیع در ادوار مختلف تاریخی و تاْثیر آن در گسترش و توسع? مذهب شیعه در جهان اسلام می پردازد . بعد از رحلت رسول گرامی اسلام صلی الله علیه وآله و سلم دین اسلام دچار انشقاق و انشعاب شد . در این میان مکتب اهل بیت علیهم السلام که بعدا عنوان مذهب تشیع به خود گرفت یکی از مهمترین شاخه های آن به ...

عادلشاهیان، به‌عنوان یکی از حکومت‌های شیعه‌مذهب، به‌مدت دو قرن (895-1097ق / 1489-1986م) بر بیجاپور (منطقه‌ای از دکن) حکومت کردند. یوسف عادلخان، نخستین حاکم عادلشاهی، مذهب تشیع را در قلمرو خود به‌رسمیت شناخت. این امر هم‌زمان با شکل‌گیری حکومت شیعه‌مذهب صفوی در ایران بود. با این همه، برخی از جانشینان وی درصدد احیای مذهب تسنن برآمدند. این نوشتار درصدد است جایگاه و موقعیت تشیع در دربار عادلشاهیان ر...

عرفان و تصوف مفاهیمی هستند که از همان اوایل شکل گیری جامعه اسلامی، در میان مردم گسترش یافتند. به مرور زمان و با گسترش این پدیده ها، دسته ها و فرقه های مختلفی از صوفیان ظهور کرد که هر کدام اندیشه های خاصِ خویش را تبلیغ می کردند و گسترش می دادند؛ اما چنانکه از شواهد و قراین پیداست رواج و گسترش تصوف، بیشتر توسط اهل سنت انجام گرفته و این دسته در گسترش تصوف نقش گسترده تری داشته است. ارتباط میان تصوف ...

درباره تاریخ پیدایش تشیع نظریات مختلفی توسط محققین و اندیشمندان شیعی سنی و مستشرقین مطرح شده است. دراین زمینه بیش از ده نظریه در کتب مختلف آمده است. از میان نظریات فقط دو نظریه مربوط به شیعه و بقیه از آن دانشمندان اهل سنت و متستشرقین است در نظریاتی که از طرف اهل سنت و مستشرقین بیان شده است غرضهای مذهبی سیاسی دشمنی با تشیع و افراط به وضوح آشکار است. عمده هدف آنها از بیان این نظریات نشان دادن مذه...