زبان رمزی و نمادین روایات و تمثیل­های عرفانی علاوه­ بر انتقال شبکه­ای از مفاهیم قدسی و تجریدی، مملو از تصاویر عینیِ مجردی است که ملکوت را با صورت­های زمینی توصیف می­کند. گرچه اصل اساسی لامکان و لازمان در مباحث جهان­های بالاتر از فلک قمر، یعنی عالم ملکوت و بالاتر، همواره مورد توجه عرفا بوده­است اما در برخی از رسایل فلاسفه اشراق گرا مانند ابن­سینا یا عرفای اشراقی مانند سهروردی یا متکلمان عرفان گرا...

تناسخ که در اصطلاح رایج فلسفی به معنی انتقال نفس از بدن خود به بدن مادی دیگر در همین دنیا و پس از مرگ افراد است قاطعانه از سوی ابن سینا و ملاصدرا با برهان عقلی رد شده است؛ هر یک از این دو فیلسوف بزرگ با تکیه بر مبانی خود، رابطة ویژة نفس انسان با بدن وی را نشان می دهند و با استناد به آن، تعلق نفس به بدن/ بدن های دیگر را نفی می کنند. استدلال های شیخ الرئیس در نفی تناسخ بر این مبنا استوار است که ...

بر اساس آیه 172-174 سوره اعراف که اصطلاحاً به آیه ذر معروف است، قرآن کریم به طور غیر صریح، به یک موطن و نشئه ای قبل از دنیا و تعلق نفس به بدن، اشاره می کند، که درآن موطن، خداوند از ذریه بنی آدم بر پرستش خود پیمان گرفته، تا در قیامت از ربوبیت خدا اظهار بی اطلاعی نکند، که درباره این عالم، نظرات مختلفی مطرح شده است. ائمه نیز در روایات به تبیین و توضیح این آیه پرداخته اند و برخی ویژگی های آن عالم را...

نجات ایده ساختاری تفکر بودائی است. از نقطه نظر دین بودا جهان ترکیبی از عناصر گذران و ناپایدار است و هیچ واقعیت ثابتی را نه در عالم کبیر و نه در عالم صغیر نمی توان مشاهده نمود. بنابراین هستی جز رنج ببار نمی آورد و عین رنج است. خواهش و میل به هستی همچون « کرمه ای » است که نتیجه آن تناسخ و بازپیدایی در هستی است. انسان کامل اوست که ، خود را بتواند از چرخه تناسخ و قید کرمه رها سازد و به نجات که و...

اندیشه تناسخ باوری است که در بسیار از فرهنگ ها و ادیان وجود دارد. این نظریه در ادیان هندی به ویزه در آیین بودا با اصل اخلاقی کارما همراه می شود و به عنوان سامانه پاداش و پادافراه کردار مطرح می شود. با ورود آیین بودا به سرزمین های شرقی ایران، از جمله سغد، این اندیشه در میان بوداییان سغدی زبان رواج می یابد. یکی از متن های سغدی بودایی به جا مانده، سوتره علت و معلول کردار می باشد که در بردارنده نمو...

در این مقاله بر مبنای نقد اسطوره ای به تئوری تناسخی گیاهی در شعر شاعران معاصر همچون سهراب سپهری واحمد شاملو پرداخته ایم و جلوه های قداست گیاهان در پرتو استحاله روحانی و معنوی باز نموده شده است. همچنین نگرش اساطیری و شاعرانه سپهری و شاملو در این بعد با ارائه شواهد شعری ایشان تبیین شده است. هدف از این پژوهش آن است که نشان دهیم آموزه های عرفانی و معنوی در قالب یک ارتباط تثلیثی متشکل از تئوری چرخه ...

دو موضوع تناسخ و رجعت را باید از جمله مباحث کم و بیش جنجالی در حوزه باورهای دینی دانست. اوّلی آموزه ای مطرح در شمار زیادی از ادیان و مکتب های فلسفی و عرفانی جهان است، و دومی نیز در برخی از ادیان و مذاهب جایگاه مهمی دارد. اما این دو آموزه از جهاتی با هم شبیه اند؛ به گونه ای که برخی آنها را از یک جوهر انگاشته اند، و برخی دم از تغایر این دو زده و یکی را پذیرفته و دیگری را انکار کرده اند. حقیقت هرچه...

نجات ایده ساختاری تفکر بودائی است. از نقطه نظر دین بودا جهان ترکیبی از عناصر گذران و ناپایدار است و هیچ واقعیت ثابتی را نه در عالم کبیر و نه در عالم صغیر نمی توان مشاهده نمود. بنابراین هستی جز رنج ببار نمی آورد و عین رنج است. خواهش و میل به هستی همچون « کرمه ای » است که نتیجه آن تناسخ و بازپیدایی در هستی است. انسان کامل اوست که ، خود را بتواند از چرخه تناسخ و قید کرمه رها سازد و به نجات که وص...