جامعه شناسی ادبیات یکی از نوین ترین روش هایی است که به بررسی آثار ادبی با استفاده از مبانی و اصول دو رشته ی جامعه شناسی و ادبیات می پردازد. گرچه این روش روشنگر ابعادی از جامعه شناسی ادبی است و واقعیت ها و نمودهای اجتماعی، اقتصادی و... را انعکاس می دهد، پیشینه ی زیادی در ایران ندارد. با توجه به این نکته که ادبیات و بویژه ادبیات داستانی، مانند هر پدیده فرهنگی دیگر، ساختار بنیادین جامعه را به تصوی...

جامعه شناسی ادبیات یک دانش میان رشته ای است و بیان گر ارتباط ادبیّات با عناصر اجتماعی. این رشته در اواخر قرن نوزدهم با بزرگانی چون لوکاچ، گلدمن و... شکل گرفت و با ترجمه های پوینده به ایرانیان معرّفی شد. عمده کار این رشته بررسی متون از منظر جامعه شناسی نوین است. مسئله ی اصلی این تحقیق آن است که آیا می توان رمان کلیدر را تحلیل جامعه شناختی کرد؟ پاسخ به چرایی این تحلیل، هدف نگارنده و چگونگی آن، مراح...

جامعه شناسی ادبیات، یکی از شاخه های جامعه شناسی است که به بررسی، ژرف کاوی و تمرکز مطالعه در محتوای ادبیات به عنوان «هنر کلام» و شناخت جوهر اجتماعی آن می پردازد؛ چرا که آثار ادبی، به طور نامحسوس، تصویر هنرمندانه از واقعیت های اجتماعی هر ملّتی را نشان می دهند و با تحلیل و نقد جامعه شناختی این آثار می توان تا حدودی به وضعیت اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی هر دوره¬ی تاریخی، آگاهی پیدا کرد. در این پ...

هنر و جامعه در طول تاریخ پیوسته بر یکدیگر تأثیر متقابل داشته اند. آثار ادبی به ویژه رمان، ریشه در اجتماع زمان خود دارند و بیان گر مسائل اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و تاریخی جامعه خود هستند. جنبه واقع گرایانة رمان سبب شده تا این نوع ادبی همچون آیینه ای واقعیت های اجتماعی زمان خود را بازتاب دهد. هدف جامعه شناسی ادبیات، بیان پیوندهای جامعه و ادبیات و نیز آشکارسازی چگونگیِ بازتاب واقعیت های اجتماعی در آث...

جامعه­ شناسی ادبیات، بررسی متون ادبی، از نگاه جامعه ­شناختی است که رابطۀ بین ادبیات و عناصر اجتماعی را نشان می­دهد. در واقع این نوع تحلیل به بررسی تأثیر متقابل ادبیات و جامعه بر همدیگر می­پردازد. خوانشِ متفاوت اثر ادبی، فرآیندی است دو سویه بین نویسنده و خواننده. اهمیت آن از آنجایی است که سنّت­ های ادبی در پی مطلق­گرایی معنا هستند، نگاهی تک بعدی که انسان مُدرن، آن را برنمی­تابد و به نوعی خواننده را...

«برنامه ی قوی» در جامعه شناسی فرهنگی، گرچه به مرور و تدریجی، اما در پاسخ به چالش های نظریه ی جامعه شناختی فرهنگ شکل گرفت. یکی از این چالش ها، مبهم بودن مفهوم پردازی ها از فرهنگ بود. ابهام، گرچه به تلقی دوگانه ی ادبی و اجتماعی از فرهنگ تقلیل می یافت، ولی مسئله ی اساسی درواقع مبهم بودنِ جایگاهِ تبیینیِ فرهنگ بود. جامعه شناسی فرهنگی می کوشد تا با قائل شدن نقش علّی برای فرهنگ، جایگاه ویژه و متمایزی به ...

چکیده جامعه شناسی رمان زمینة نقد و بررسی جامعه شناسانة بسیاری از آثار ادبی را که قابلیّت این گونه نقد را دارند،فراهم کرده است. این شاخه از جامعه شناسی ادبیّات، رمان را مادّة مطالعات خود قرار داده تا بتواند پیوند جامعه و ادبیّات و تأثیرهای متقابل این دو را نشان دهد و از این راه، به حقایق اجتماعی پیدا و پنهان جامعه و همخوانی آن با ساختار اثر ادبی بپردازد.اهمیّت و جایگاه شخصیّت در رمان و اجتماع، تحلیل ...

مقاله به بررسی این سؤال می پردازد که جامعه شناسی تاریخی چگونه توانسته است تقابل تاریخ (تفرید) و جامعه شناسی (تعمیم) را حل کرده، آنها را در یک قالب واحد جمع کند؟ برای پاسخ به این پرسش، مقاله با اتکا به روش توصیفی- تحلیلی، ابتدا بر جدال تعمیم و تفرید تمرکز پیدا کرد و سپس با بررسی ویژگی ها و اختصاصات هر یک از دو رشتۀ جامعه شناسی و تاریخ، تمایزات آنها را برجسته ساخت. در بخش بعد، به طور مشخص جامعه ش...