موضوع اساسی در این مقاله فراهنجاری نحوی در دیوان شمس است که شگفتی و تنوعِ خاصّی به غزل­های وی می­بخشد. نگارنده، پس از پرداختن به موضوعاتِ آشنایی­زدایی و برجسته­سازی به­عنوان مباحث مقدّماتی، مقاله را با تأکید بر مشخّصه­هایی چون: تطبیق صفت با موصوف، عدم مطابقت نهاد با فاعل، ایجاد پرش ضمیر، گسترش دادنِ جزء اوّل فعل و نیز با طرح مؤلّفه­هایی نظیرِ قلبِ نحوی، مطابقه­ی فاعلی، چینشِ واژگانی، استعمال هنریِ فعل­های ...

میرزا قاسم فرزند میرزا محسن تبریزی معروف به زاهد از سخنوران و شاعران نیمه ی دوم سده ی یازدهم هجری است که در عهد شاه سلیمان صفوی در اصفهان زندگی می­کرده است. تاریخ دقیق ولادت او روشن نیست. نسخه ی خطی کلیات دیوان او شامل: غزلیات، قصاید، رباعیات، مثنوی سفینه النجات و منشآت می باشد. میرزا طاهر نصرآبادی که از معاصران وی بوده شرح حال و آثار او را در تذکره­ی خویش آورده است. از اشعاری که در مدح و منقبت...

سبک هندی (اصفهانی) از سبک‌های معروف شعر فارسی است که هر چند در ابتدا مورد بی‌مهری بسیاری قرار گرفت امّا به مرور زمان توانست حقانیت خود را ثابت کند. صائب بزرگ‌ترین شاعر ایرانی این سبک است که از تمام امکانات فرهنگی، طبیعی و زبانی اطراف خود برای ساختن، ترکیبات و مضمون‌های شعری بهره گرفته و آن‌ها را با خیال‌های رنگارنگی ترکیب کرده تا در مخاطب تأثیر فراوانی به جا بگذارد. این شاعر که بیشتر مضمون‌های ب...

هر چند نقاشی نوعی تقلید از طبیعت است ولی همیشه تقلیدی صرف نیست زیرا معمولاً ذوق و اندیشه نقاش در آن دخالت دارد. بدین گونه که نقش پرداز مبتکر مناظر و نهادهایی را از عالم خاک برای بیان احساسات و آرمان های خود برمی گزیند و دخل و تصرفاتی در تصویر کردن آن، بر پایه ذوق هنری و ابداعات فکری به عمل می آورد تا آن پدیده ها را در تابلوی نقاشی خود بدان گونه که در نظر دارد جلوه دهد. از نحوه تقلید و برداشت های...

یکی از اصلی ترین شگردهایی که از دیرباز در تنوع و رشد انواع غنایی موثر بوده ؛ بهره گیری از داستان های شخصیت های دینی در اجزای این نوع ادبی است. در میان ادوار شعر فارسی، شاعران سبک خراسانی باتوجه به زمینه های سیاسی، اجتماعی، مذهبی و ادبی این سبک، شیوه هایی متعدد در به کارگیری عناصر دینی دارند. در محدوده ی زمانی این سبک (از نیمه ی دوم سده ی سوم تا نیمه ی اول سده ی ششم) قریب 130000بیت شعر از حدود 3...

پژوهش حاضر به بررسی سبک شناختی اشعار همام تبریزی – شاعر قرن هفتم هجری - پرداخته است ؛ با توجّه به بسامد بالای خصابص زبانی، ادبی و فکری اشعار سبک عراقی در دیوان وی، باید گفت : همام از جمله شاعران خوش قریحه ی سبک عراقی است که متأسفانه جامعه ی ادبی کمتر با اشعار وی آشناست، علاوه بر این، اشعار همام، حائز خصوصیّات منحصر به فردی است که به شعر وی « تشخّص سبکی» بخشیده است به خصوص رویکرد عرفانی و بهره گیری...

ایهام یکی از ترفندهای زیبایی شناسی است که موجب گیرایی کلام و غافلگیری و اعجاب خواننده، و نیز لذّت در کشف پس از درنگ آفرینی در پذیرش معنا و تکثّر لایه های معانی کلام می شود. در پژوهش حاضر، شانزده مورد از گونه های ایهامی ـ که به نوعی به توسّع دایرۀ معانی واژگان (دیوان همام) در محور همنشینی کلام می انجامد ـ طیّ 36 بیت بررسی شده و تکثّر معانی و مفاهیم اتّساعی واژگان شرح شده است. نویسنده در مقالۀ خویش به ...

آثار ادبی مولود شرایط اجتماعی و تاریخ خود می باشد. جامعه شناسی ادبیات نیز روابط بین آثار ادبی و خالقان آنها و صورتهای اجتماعی - فرهنگی آن آثار را روشن می نماید. آذربایجان بخش زیرین محدوده رود ارس ، دارای زبان و فرهنگ خاص آذری و شاعران سترگ و صاحب سبکی می باشد. این شاعران فارسی دری را در بین زبانهای گوناگون آذربایجان، به عنوان زبان عمومی و عامل وحدت و اتحاد ملی و ایرانی به کار گرفته اند. شاعران ...