رژیم های انقلابی ماهیت های گوناگونی داشته و در شکل های متنوعی ظاهر شده اند. در برخی شرایط، دیکتاتوری های نظامی، حزبی و فردی، و گاهی نیز رژیم های دموکراتیک از دل انقلاب ها سربرآورده است. بنابراین، انقلاب به عنوان یک عامل، به تنهایی رژیم را دموکراتیک یا اقتدارگرا نمی سازد. شرایط اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی جامعه (ایدئولوژی سیاسی) و نوع رژیم ساقط شده ماهیت رژیم انقلابی را رقم می زند. جمهوری اسلامی ا...

توجه به مقوله فرهنگ در حیطه سیاست امر تازه‌ای است. عمده مباحث مطرح‌شده در رابطه با فرهنگ سیاسی در جامعه علمی ایران مبتنی‌بر تز کلاسیک آلموند و وربا یعنی بحث «فرهنگ مدنی» بوده است. نوشتار حاضر در راستای واکاوی پیوند فرهنگ و سیاست، تأکید خود را بر بررسی گونه‌شناسی فرهنگ سیاسی مبتنی‌بر تز نوپدید اینگلهارت و ولزل (2005؛ 2009) نهاده است. این نوشتار از نظر کنترل شرایط پژوهش یک بررسی پیمایشی، از نظر و...

در عصری حیات خود را سپری می کنیم که به تأثیر از دو پدیده بزرگ «جهانی شدن» و «انقلاب ارتباطات»، جوامع با سرعت قابل توجهی از رشد و تحول در عرصه فکری- نگرشی و آگاهی های سیاسی- اجتماعی برخوردار شده اند و به دنبال آن، فرهنگ سیاسی مدنی - دموکراتیک، دموکراسی، جنبش های اجتماعی و اصلاحات نیز گسترش یافته اند. تا دهه 1990 در کویت و سایر شیخ نشین های خلیج فارس، حکومت های اقتدارگرا و فرهنگ تبعی همدیگر را با...

موعودگرایی در اندیشه و عمل سیاسی ایرانیان جایگاه ویژه ای دارد. به اعتباری، می توان یکی از ویژگی های فرهنگ سیاسی ایرانیان را باور به ظهور منجی برای نجات از دشواری های سیاسی و اجتماعی دانست. گویی به رغم گسست ها و چندپارگی ها، نوعی تداوم یا استمرار نیز در تاریخ اندیشۀ سیاسی ایرانیان در کار بوده است. فرشتۀ زمین ایرانیان در هر عصر درگیر وضعیتی مخاطره آمیز بوده، و در خاک خود امیدهای گوناگون پرورده اس...

حزب درمفهوم خاص به معنای گروه منسجم و سازمان‏یافته، پدیده‏ای اجتماعی و سیاسی از نشانه‏های جامعه مدنی و نظام دموکراتیک غرب و برخاسته از شرایط بعد از انقلاب صنعتی است که به مرور توسط سایر جوامع از جمله ایران اقتباس و تقلید شد. اگرچه با وقوع انقلاب مشروطه احزاب سیاسی در ایران تشکیل شدند، اما با ظهور حکومت پهلوی، تثبیت دموکراسی و تشکیل نظام حزبی با مشکل مواجه گردید. فرهنگ سیاسی غالب در ساختار اجتما...

فساد، نوعی سرطان است که وارد بافت اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی جامعه می شود و اختلال شدید در کارکردها به وجود می آورد. فساد یکی از چالش های مهم دنیای مدرن است و در نظام های سیاسی دموکراتیک ، نیمه دموکراتیک و غیر دموکراتیک با اندازه و سطوح گوناگون یافت می شود . امروزه در عصر «دهکده جهانی» و «انفجار اطلاعات» نظام های سیاسی بیش از گذشته آسیب پذیر شده‌اند. فساد اقتصادی، در نظامهای دموکراتیک، از...

نظام مستبداﻧﺔ عراقِ دورانِ صدام‌حسین، اقسامِ ناهمسانی‌های جاﻣﻌﺔ عراق را در چرخ‌گوشتِ ایدئولوژیکِ حزب بعث مضمحل کرد؛‌ ولی پیشینه‌ای بر جا گذاشت که به‌محضِ پایان کار وی، خشونت‌های قومی،‌ فرقه‌ای و مذهبی سر برآوردند، گسل‌های جامعه‌شناختی- هویتی عراقی‌ها بر همدیگر غلطیدند و قساوت‌های گوناگون را سبب شدند. نگارنده بر این باور است که یکی از مؤلفه‌های سبب‌سازِ بروز بی‌ثباتی کنونی، شیوﮤ تدوین و تصویب قانون‌ اس...

نهضت آزادی یک حزب سیاسی تاسیس شده در سال 1340 ش می باشد و بنیان گذاران اصلی آن آیت الله سید محمود طالقانی ، مهندس مهدی بازرگان و دکتر یدالله سحابی بودند. شاخصه های اصلی آن از نظر فکری و مرامی ، مسلمان، مصدقی ، ایرانی و تابع قانون اساسی بوده است و ماهیت ملی - مذهبی داشته و بنیانگذاران و بدنه اصلی آن جز جریان روشنفکری سیاسی- مذهبی بودند. نهضت آزادی از درون نهضت مقاومت ملی ( 1339 - 1332 ) ش سربرآو...

چکیده این مقاله در پی بررسی برخی ویژگی‌های فرهنگ دموکراتیک در شعر عصر مشروطه است. به این منظور ابتدا با اشاره به دیدگاه نظری مانهایم، مفهوم دموکراسی تعریف شده است. ساختار این مقاله بر اساس مفهوم فاصله زدایی مانهایم شکل گرفته است. این مفهوم که ویژگی اصلی فرهنگ دموکراتیک است، در پی حذف یا تحدید فواصل عمودی است. حاصل امر در حوزه‌های مختلف دارای وجوه بروز متفاوت است که در مجموع سیمای کلی فرهنگ دموک...