واژۀ عربی «وادی» که برای عرب‏زبانان بیابان­نشین معنای روشنی داشت، در متون کهن فارسی به کار نرفته بود. آغاز کاربرد این واژه در آثار فارسی، به ترجمه­های کهن فارسی قرآن کریم در اواخر سدة سوم هجری برمی­گردد؛ هنگامی که مترجمان ناچار شدند برای ده کاربرد قرآنی آن، برابرنهادی بجویند. این پژوهش درصدد است دریابد در هر دوره، چه برابرنهادهایی در ترجمه و تفسیرهای فارسی قرآن به کار رفته است. مسئلۀ دیگر این م...

زبان و ادبیات، بیان‌گر هویت و اصالت و شخصیت یک ملت است. پیوند و تأثیر و تأثیر میان زبان و ادبیات فارسی و زبان و ادبیات عربی دوسویه بوده است. تأثیر زبان عربی بر زبان فارسی به قبل از ظهور اسلام برمی‌گردد. اما با ظهور اسلام این تأثیرگذاری در اندیشه و فرهنگ ایرانیان گسترش یافت اما قرن پنجم هجری که از قرون درخشان دوره اسلامی است، در این قرن تأثیر قرآن و زبان عربی بر اشعار فارسی نسبت به دوره‌های قبل ...

امروزه برکسی پوشیده نیست که ترجمه به صورت یک "فن " درآمده است، فنی که باید اصول و قوانین آن ابتدا تدوین سپس تعلیم و تدریس گردد. در این میان با توجه به رابطه کهن و عمیق میان دو زبان عربی و فارسی و نیز ارتباط میان جهان عرب و ایرانیان، نیاز به تدوین اصول ترجمه از عربی به فارسی و برعکس بیش از پیش احساس می شود. و از آنجایی که یکی از اساسی ترین و دشوارترین مراحل ترجمه، معادل یابی واژه هاست- امری که ه...

معانی القرآن  نام اثر محمد باقر بهبودی در ترجمه تفسیری قران است. شناخت روش بهبودی در ترجمه، از رهگذر تامل در معانی القرآن و دیگر آثار او همچون تدبری در قرآن، معارف قرآنی، معجز قرآن و مبارزه با فلسفه شرک و گزیده های کتب اربعه و پاورقی های بحارالانوار میسر است. بر این اساس، مهم ترین قواعد او در ترجمه قرآن عبارتند از : توجه به تاریخ نزول آیات، فضای نزول، خطاب های صدر آیات، تبعیت از روایات صحیح، مط...

ضرورت ارائه ترجمه دقیق، آسان و غیر معارض با یافته های قطعی علوم به جهت تبلیغ پیام قرآن به مخاطبان مسلمان و غیر مسلمان امری ضروری است. یکی از روش های تحقق این امر آسیب شناسی ترجمه های قرآن کریم است. از جمله آیاتی که معرکه آراء مفسرین شده است آیات شش و هفت سوره طارق است؛ که ارائه ترجمه های ناصواب و غیر دقیق از آن شائبه خطاپذیری قرآن کریم را نزد مخالفان و نو مسلمانان پدید آورده است. از این رو آسیب...

چکیده کتاب «أسس اللغة العربیة» از جمله آثار برجسته محمود فهمی حجازی می­باشد که در زمینه زبانشناسی عربی به رشته تحریر درآمده است. برگردان این کتاب به زبان فارسی برای رشته زبان و ادبیات عربی کاملا ضروری به نظر می­رسد. لذا اقدام سید حسن سیدی برای ترجمه این کتاب قابل تقدیر است. اما با وجود زحمات زیادی که ایشان در این راه مبذول داشته اند، به نظر می­رسد ترجمه به عمل آمده خالی از اشکال نیست. نویسنده ...

ترجمه قرآن به عنوان کتاب مقدس، همیشه، توجه مسلمانان را به خود جلب کرده است و مترجمان زیادی سعی در ارائه ترجمه‌ای زیبا و مناسب و در عین حال ادبی و متناسب با ساختار زبان فارسی، داشته‌اند که گاه موفق بوده‌اند و گاه نیز توفیق چندانی به دست نیاورده‌اند.این بحث با رویکردی تحلیلی ـ تطبیقی ساختار جمله حالیه را در چهار ترجمه آیتی، قمشه‌ای، انصاریان و بروجردی، بررسی کرده است، و با بررسی ساختاری و معادل‌ی...

یکی از راه‌های مهم انتقال معانی و مفاهیم قرآنی به غیر عرب‌ها ترجمه است و ترجمه قرآن چه کامل و چه به صورت سوره‌هایی پراکنده در کتاب‌های دعا، باید آن‌چنان که شایسته این پدیده نحوی، صرفی و بیانی است، درست و مطابق نثر معیار باشد و نیز تا حدّی بتواند خواننده را تحت تأثیر قرار دهد. ترجمه آستان قدس، به راستی تأثیر‌گذار و روان است و مطابق با نثر معیار، ولی به رغم همه تلاش‌ها، ایراداتی همچون عدم توجه به ...

«فعل» از ارکان مهم در ساختار جمله است که بار اسنادی و دلالت زمانی آن را بر دوش می‌کشد. قرآن کریم نیز آکنده از انواع قالبهای فعل ماضی است که کاربردهای متنوع آن تاکنون آنگونه که باید مورد دقت و بررسی قرار نگرفته است. از میان اقسام آن، فعل «ماضی» در دو زبان فارسی و عربی، به شکلی گسترده‌ و در ساختارهای متنوّع به کار رفته است و ضمن دلالت بر زمان گذشته، مفهوم زمان حال و آینده را نیز منتقل می­سازد. این...

در مقاله حاضر نگارندگان با توجه به نزدیکی زبان فارسی به زبان عربی و مناسبات فرهنگی و تاریخی مشترک میان آنها در طول ادوار مختلف و نیز وامگیری واژه­های بسیار از این زبان در زبان فارسی معاصر ، به گونه­ای که بخش چشمگیری از واژگان فارسی امروز به ویژه جزء غیرفعلی در افعال مرکب به واژه­های قرضی از این زبان اختصاص یافته است ، به بررسی افعال مرکب ساخته شده با مصادر عربی و مشتقات آنها می­پردازند. با توجه...