ماهیت فرامنطقی، عقلی و عرفی معانی و حقایق عرفانی از یک سو و محدودیت حوزه کارایی زبان از سوی دیگر باعث شده شاعران و عارفان، از زبان و بیان هنجارگریخته استفاده کنند. عارفان همواره برای ساخت تصاویر شاعرانه و بیان افکار خود، از تشبیه، که یکی از مهم ترین و پربسامدترین انواع هنجارگریزی معنایی در سروده ­های عرفانی است، بهره برده اند.   در این جستار، نگارندگان به روش تحلیلی، تشبیهات هنجارگریخته در دیوا...

حضرت میرسیدعلی همدانی یا به تعبیر صمیمانه مردم تاجیکستان «حضرت امیرجان»، از عرفای بزرگی است که اصول و مبانی تعلیماتش فراتر از حوزۀ فرهنگی و تمدنی اوست. در این مقاله، پس از ذکر شرح حالی کوتاه از این عارف وارسته، دربارۀ طریقه عرفانی او بحث شده و این سالک صاحب دل خوشه چین خرمن بزرگانی همچون خواجه عبدالله انصاری، شیخ اکبر محی الدین بن عربی، ابوحامد غزالی، شیخ فریدالدین عطار، سنایی غزنوی، مولانا جلا...

بررسی درون مایه های مشترک عرفانی دفتر اول و دوم مثنوی مولوی با دفتردل علامه حسن زاده آملی چکیده : مثنوی یکی از بزرگترین شاهکارهای عرفانی شعر فارسی، به زبان شیوا وقالب تمثیل،عمده ترین مباحث عرفانی و اخلاقی اسلامی را بیان کرده است. از سنایی و عطار و شعرای کلاسیک دیگر الگو گرفته و توانسته الگویی مناسب برای متأخرین خود و منبعی جهت تحقیقات عرفانی باشد. علامه حسن زاده آملی نیز عالم وعارف معاص...

یکی از نظریاتی که از دیرباز به متصوّفه نسبت داده شده، نظریه وحدت وجود است که اساسی فلسفی- عرفانی دارد. این نظریه که به وحدت موجودات هستی نظر دارد، در عالم عرفان و فلسفه از جایگاه ویژه ای برخوردار است. درباره این نظریه دیدگاه های متفاوتی بیان شده است و عارفانِ وحدت اندیشی چون بایزید بسطامی، حلاّج و ابن عربی درباره آن سخن گفته اند. در دوره معاصر نیز کم نیستند شاعران و ادیبانی که به این مقوله روی آور...

نقطه ی عزیمت فکری آیین بودا و تصوف ایرانی (خراسانی)، تمرکز بر مفهوم رنج و رهایی انسان ها از رنج است. در هر دو آیین، در جهت تقلیل مرارت انسان ها، اصل شفقت به عنوان مبنا اختیار شده است. صوفیان خراسان ، هم به لحاظ جغرافیایی و هم به لحاظ فرهنگی متأثر از فرهنگ و عرفان بودایی هستند و شباهت های انکار ناپذیر و چشمگیری بین بودیسم شرقی و صوفیسم خراسانی وجود دارد. با توجه به چالش های خونین معاصر و جدال ها...

کرامت عمل خارق عادتی است که از اولیا سر می زند. مباحث مربوط به این اعمال در کتاب های عرفانی از جنبه های مختلفی مطرح شده است. با بررسی علل پیدایش و رواج کرامات می توان کارکردهای گوناگونی برای آنها قائل شد. مشرب و موقعیت اجتماعی صاحب کرامت، اوضاع عصر او و چگونگی ارتباط وی با اقشار گوناگون اجتماع، از نوع کرامت و درون مایه آن قابل استنباط است. در این مقاله کرامات خواجه عبیدا... احرار بررسی شده است....

تفسیر قرآن یکی از شاخه¬های مهم علوم قرآنی است که از همان سده¬های آغازین اسلام مورد توجه علمای مسلمان عرب و غیر عرب قرارگرفت. از جمله مفسران قرآن، عارفانی بودند که مسیر طریقت را طی کرده و به آن آشنا بودند. هر کدام از این عارفان به ذوق و مشرب خود اشارات و تعبیرات عرفانی را از آیات قرآن، بیان ¬داشتند. از جمله مهم¬ترین این تفاسیر عرفانی عبارتند از: تفسیر «لطایف¬الإشارات» از ابوالقاسم قشیری، تفسیر «...

چکیده نوشتار حاضر پژوهشی است تحلیلی _ توصیفی دربار? آثار و آموزه های عرفانی «مولانا جلال الدین محمد بلخی»، بزرگ مرد عرفان اسلامی و «کارلوس کاستاندا»؛ متفکر مردم شناس و نظریه پرداز عرفان تجربی ناحی? مکزیک و آمریکای لاتین که مطالعات و تجربیات خود را دربار? تعالیم عرفانی استادش «دون خوان» و چگونگی سیر و سلوک او شرح می دهد. «دون خوان» طبیب سرخپوستی است که با تکیه بر معرفت شهودی، جهان های لایه لای?...

هنجارگریزی یکی از وجوه «رستاخیز واژگان» بر مبنای زبان شناسی است که با شکستن ساختار سطحی واژه ها و نه ساختار عمیق و ژرفی، باعث لذت ادبی مخاطب می شود. هرچند نظریة هنجارگریزی توسط صورتگرایان روس مطرح شده است، اما مفهوم آن در آثار نقدی و بلاغی عرب با تعابیری چون «الإنتقال» ، «الإتساع» ، «الشجاعة» ، «الضرورة» و ... یافت می شود. ماهیت فرامنطقی، عقلی و عرفی معانی و حقایق عرفانی از یک سو و محدودیت حو...

یکی از نظریاتی که از دیرباز به متصوّفه نسبت داده شده، نظریه وحدت وجود است که اساسی فلسفی- عرفانی دارد. این نظریه که به وحدت موجودات هستی نظر دارد، در عالم عرفان و فلسفه از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. درباره این نظریه دیدگاه‌های متفاوتی بیان شده است و عارفانِ وحدت‌اندیشی چون بایزید بسطامی، حلاّج و ابن‌عربی درباره آن سخن گفته‌‌اند. در دوره معاصر نیز کم نیستند شاعران و ادیبانی که به این مقوله روی آو...