ابن‌رشد و ابن‌رشدیان متهم به «حقیقت دوگانه» شده‌اند؛ یعنی معتقدند که یک مسئله می‌‌‌تواند در دین حقیقت باشد در حالی که نقیض آن در فلسفه صادق است. در بخش اول مقاله تاریخ و معنای این نظریه از دیدگاه کلیسا بررسی شده، در بخش دوم به رأی ابن‌رشد در باب چگونگی بقای نفس در دو دسته از آثار فلسفی و کلامی­اش پرداخته‌ایم، و در بخش سوم با ارزیابی نظر ابن‌رشد در این دو دسته آثارش این نتیجه به دست آمده که رأی ...

در کتاب‌های منطق اسلامیِ دورۀ معاصر، «نقض موضوع» را قاعده‌ای برشمرده‌اند که بر پایۀ آن می‌توان از یک گزارۀ کلّیِ صادق، گزارۀ صادق دیگری را به دست آورد که موضوع‌اش نقیض موضوع گزارۀ نخستین باشد و کمّ و کیف‌اش نیز دگرگون شده باشد. بنابراین، با کاربست این قاعده بر موجَبی کلّی مانند «هر الف ب است» سالبی جزئی همچون «برخی از نه‌ـ‌الف ب نیست» به دست می‌آید. در این جستار، امّا، نمایان خواهد شد که همواره چنین ن...

زن از دیرباز در فرهنگ ها و تمدن های گوناگون، موضوع بحث و جدل های فراوان فلسفی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و ادبی بوده است. این موضوع بارها از نظرگاه های مختلف به ویژه در حوزه ادبیات کلاسیک و رسمی ایران بررسی شده است. ضرب المثل های ایرانی نیز که برگرفته از فرهنگ شفاهی اند و یکی از جلوه های مهم فرهنگ عامه محسوب می شوند، در این باب، دارای مضامین ضد و نقیض و تامل برانگیز فراوانی است...

کلیسا در قرن سیزدهم در ارتباط با تلاشهای عقلانی فیلسوفان و اعتقادات دینی آنها نظریه‌ای را مطرح کرد که به حقیقت دوگانه معروف شد. این نظریه عبارت است از این که چیزی می‌تواند در کلام حقیقت باشد؛ در حالی که نقیض آن نیز میتواند در فلسفه حقیقت باشد. کلیسا با این نظریه فیلسوفان را به کفر متهم میکند و فیلسوفان ابن رشدی خود را از آن مبرّا میدانند و ابنرشد در کتاب فصل المقال به صورت‌هایی با این نظریه مواف...

جهل بسیط، پدیده ای ذهنی است که از یکسو نقیض علم و آگاهی و نافی عنصر معنوی لازم در بسیاری از جرایم در نظام‌های حقوقی گونه گون و برخوردار از ابعاد ثبوتی و اثباتی متعدد و موثر در مسئولیت متهم و از سوی دیگر قسیم جهل مرکب (اشتباه ذهنی) می باشد و جلوه هایی خاص و موثر از این وضعیت روانی در مسئولیت متهم پدیدار ساخته است. بر این پایه مطالعه تطبیقی دقیق و تازه در خصوص جهل بسیط و آثار آن که به جرات می توا...

مطابق قاعده‌ای در منطق ابن‌سینا، میان هر دو قضیة شرطی لزومی که کمیت یکسان، کیفیت متفاوت، مقدم یکسان و تالی نقیض هم دارند، تلازم برقرار است. این قاعده توسط ابن‌سینا معرفی و برای آن استدلال شده است. پس از وی، این قاعده مورد نقد منطق‌دانان سینوی قرار گرفت. خونجی با مثال‌هایی از زبان طبیعی، پیش‌فرض‌های اثبات ابن‌سینا را زیر سؤال برده است. پس از خونجی، بعضی از منطق‌دانان سینوی مانند نصیر‌الدین طوسی،...

در این مقاله تلاش گردیده به طور اجمالی در خصوص سیر تحول هنر تصویرسازی ((Illustration در صدر اسلام و علل افت و خیز آن در آن دوره بیان شود؛ انبوه آثار تصویرسازی شده به دست آمده درطول تاریخ دین مبین اسلام، و بیان مطالب مختلف ضد و نقیض در باب حرمت یا عدم حرمت آن لزوم بررسی مکرر موضوع را می طلبد. در حال حاضر علیرغم وجود مباحث استدلالی و نیز فتاوای دینی مثبت در خصوص لزوم بهره گیری از شیوه های مختلف ه...

: با توجه به دیدگاههای ضد و نقیض در مورد نقش هورمون کوریونیک گونادوتروپین در تحریک فعالیت تیروئید در بیماران با تومورهای تروفوبلاستیک، ‌بویژه مول هیداتیدیفورم، این مطالعه بر روی 48 بیمار با مول هیداتیدیفورم که سطح سرمی βhCG آنان به زیر mIU/l5، ظرف مدت 18 ماه پس از تخلیه رحمی رسیده بود، انجام گردید. سطح سرمی βhCG ، توتال T3، T4 و TSH زمانی که βhCG بالا بوده و زمانی که به زیر mIU/ml5 رسیده بود، د...

واژه‌ی «جهل» که اساس اصطلاح «جاهلیت» را تشکیل می‌دهد در نزد بیشتر واژه‌شناسان در مقابل «علم» و از منظر برخی از آنان در مقابل «حلم» قرار می‌گیرد، لکن در عرف آیات قرآن نقیض اصلی کلمه‌ی«عقل» است، به گونه‌ای که با تحلیل آیات متحدالموضوع به این مهم رهنمون می‌شویم که علم ماده‌ی تعقل است و حلم نیز از مسببات و جَلَوات عقل به شمار می‌رود؛ از این‌رو در چشم‌انداز قرآن جاهلیت به تمامی امور مخالف علم و عقل اط...

چکیده ناهمخوان‌نمایی یا پارادوکس نه‌تنها یک صنعت بدیعی یا تصویر شعری که اصطلاح و مفهومی منطقی، فلسفی، و جهان‌شناختی است و در آثار ادبی و بلاغی گذشته به سبب یکسان‌انگاری با برخی آرایه‌های ادبی، از جمله با استعاره، توجه چندانی به آن نشده است. شاعران فارسی‌زبان، به ویژه در ادبیات عرفانی و شعر جدید، غنی‌ترین جلوه‌های انگاره‌های ناهمخوان را به‌کار گرفته‌اند و زبان شعر آن‌ها در پرتو تعبیرهای متناقض‌ن...