کودتای 28 مرداد از نقاط عطف تاریخ معاصر ایران است. درباره این رویداد تاکنون مقالات و کتاب های بسیاری نگاشته شده است. نوشتار پیش رو برآن است تا از منظری متفاوت به بررسی این رویداد بپردازد. یکی از نظریاتی که از سطحی کلان و براساس رویکردها و مبانی فرانظری انتقادی به پدیده های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی می نگرد نظریه «نظام جهانی» والراشتاین است. بر این اساس مطالعه کنونی در تلاش است تا با رویکردی تازه...

سپهر سیاست همواره از زوایای مختلفی مورد هجمه بوده است. کودتا یا ورود نظامیان به عرصه ی سیاسی با انگیزه ها و دلایل مختلف، از جمله ی آن هاست. بی تردید بخشی از فرایند گذار دموکراتیک در خاورمیانه از منظر روابط سیاسی نظامی قابل تصور است. ترکیه در مسیر گذار دموکراتیک، نمونه ای گویا از چنین تجربه ای است. از زمان شروع موج دوم دموکراسی در ترکیه در سال 1950، نظامیان تقریباً هر ده سال یک بار با دلایل مختلف...

کودتای سوم اسفند 1299 ش که بوسیله انگلیسی‌ها طراحی و زمینه‌سازی و به دست عوامل وابسته به آنها اجرا شد محصول تغییر سیاست خارجی انگلیس در ایران پس از جنگ جهانی اول بود.انگلیسی‌ها که از طرفی مجبور به تخلیه قوای خود از ایران و از سویی نیازمند به حضور یک نیروی نظامی مطمئن در ایران-که اولاحامی منافع آنها باشد و ثانیابتواند از نفوذ کمونیسم و پیدایش یک رژیم طرفدار شوروی یا وابسته به آن جلوگیری کند- بود...

هرسیکل کامل اقتصاد سیاسی ایران تقریباً به مدت یک ربع قرن و از سه دوره تشکیل شده است که عبارت‌اند از دوره‌های «تثبیت»، «رشد اقتصادی در فضای بسته (یا نیمه‌باز) سیاسی» و «فضای باز سیاسی». اولویت آنها به ترتیب دستیابی به «امنیت (و یا عدالت)»، «رشد اقتصادی» و «آزادی» بوده است.          از «کودتای رضاشاه (1299) تا کودتای محمدرضاشاه (1332)»، از «کودتای محمدرضاشاه (1332) تا انقلاب اسلامی (1357)»، از «ان...

0

چکیده ادبیات ایران همواره در طول تاریخ پر فراز و نشیبش از رخدادهای تاریخی تأثیر پذیرفته است. این تأثیرگذاری به صورت ایجاد تغییر در ساختار و محتوای آثار ادبی و رونق گرفتن و ابداع برخی تمهیدات و رویکردهای ادبی و هنری و ضعف و به فراموشی سپرده شدن برخی دیگر بوده است. یکی از این رویکردها در ادبیات فارسی گرایش به اسطوره و اسطورهپردازی بوده است. اگرچه اسطورهها سیال و قابل انطباق با ساختارهای اجتم...

چکیده کودتای 28 مرداد 1332 یکی از رویدادهای بسیار تأثیرگذار جامعه ی ایران است. پیامدهای آن در روشن فکران متعهّد سرخوردگی، نومیدی، پناه بردن به افیون و باده و مواردی از این دست بود که موجب پدید آمدن گونه ای شعر به نام شعر سیاه شد و نمود آن را در برخی از جریان های شعری چون رئالیسم، رمانتیسم سیاه و سمبولیسم اجتماعی می توان دید. بارزترین چهره ی جریان اخیر، مهدی اخوان ثالث است. پژوهش حاضر به بررسی تح...

تاریخ معاصر سالهای 1332-1330ش/ 1953-1951م به دلایل متعدد از اهمیت بسزایی برخوردار است. از جنبه های مهم دوره مزبور جنبش ملت ایران برای ملی ساختن نفت و واکنش دولت ایالات متحده امریکا در قبال آن است .این مقاله با تاکید بر منافع ملی امریکا در صدد بررسی عواملی است که باعث تغییر رویکرد ایالات متحده آمریکا در قبال ملی کردن صنعت نفت ودولت دکتر مصدق گردید.بر خلاف مشهور به نظر نمی رسد هراس از قدرت روز اف...

مقاله حاضر درصدد تحلیل نگرش محمدرضا شاه پهلوی به حکومت گری، طبقات و جریان های پرنفوذ اجتماعی در دوره پس از کودتای 28 مرداد است. محدوده تاریخی تحقیق سال های 1332 تا پایان 1355ه.ش را در بر می گیرد. پیش فرض نظری طرح چنین موضوعی این است که نگرش شاه پیوندی دیالکتیکی با شرایط سیاسی و اجتماعی زمانه او داشته است . چارچوب نظری این پژوهش بر مبنای آراء همایون کاتوزیان در نظریه استبداد ایرانی صورتبندی شد. ...