بررسی لهجه های زبان های اقوام مختلف سال هاست که موضوع تحقیق علمای زبان شناس قرار دارد. در کشور کنونی تاجیکستان، چندین گویش وجود دارد که یکی از آن ها گویش مردم خجند است. این گویش طبق بررسی محققان منسوب به شاخۀ فرغانۀ غربی گویش های شمالی است. یکی از ویژگی های عمدۀ این گویش وجود لغات و عناصر زبانی بسیار قدیمی است که اکنون در زبان معیار منسوخ شده اند؛ اما در گویش مردم ناحیۀ خجند محفوظ مانده اند. ای...

مطالعات بینامتنی از رویکردهای نوین نقد ادبی به شمار می آید. به موجب این رویکرد هیچ متنی بدون پیش متن نبوده و متون همواره بر پایه متن های گذشته بنا می شود. بینامتنیّت برای نخستین بار در آرای کریستوا مطرح گردید و با پشت سر گذاشتن سه نسل از نظریه پردازان در اندیشه ژرار ژنت نظامی منسجم تر و مبسوط تر یافت. ژنت مجموعه مطالعات خود را ترامتنیّت نامید و آن را به پنج قسم تقسیم کرد: بینامتنیّت، پیرامتنیّت، فر...

از میان نسخه‌های فراوان کتابخانۀ گرانبهای استاد دکتر اصغر مهدوی، رسالۀ عرفانی ارزشمندی است به زبان فارسی و به گمان بسیار از سده‌‌های پنجم یا ششم که به دلیل افتادگیهای آغاز و انجام و به دست نرسیدن نسخۀ دیگری ازآن، نه نام خود رساله شناخته است و نه نام نویسندۀ آن. بررسی این رساله که به گمان بسیار بازنوشت مجالس پیری عارف است و از گونۀ گفتار‌نوشتهای صوفیانه، نشان می‌دهد که گوینده عارفی دانشمند بوده ...

انسان همواره در جامعه نیازمند ارتباطات اجتماعی بوده و هست، و همیشه افرادی نیز بوده‌اند که به‌علت تن ندادن به هنجارهای اجتماعی، مایل نبوده‌اند مکالماتشان بر دیگر گویشوران آشکار شود. پس مبادرت به ایجاد گونۀ زبانیِ خاصی کرده‌اند تا بتوانند بدون بروز مشکل به ارتباط با یک‌دیگر بپردازند. چنین گونۀ زبانی‌ای را زبان مخفی می‌نامند. یکی از گروه‌هایی که تمایل ندارند اسرار و مکالماتشان بر دیگران فاش شود نوج...

پژوهش حاضر به بررسی برخی  فرآیند­های واجی مانند درج، انسدادی­شدگی و سایشی­شدگی در 15 گونه­ی زبانی استان کرمان از جمله بافت، بردسیر، بم، جیرفت، رابُر، رفسنجان، رودبار جنوب، زرند، سیرجان، شهربابک، کرمان، کهنوج، گلباف، گوغِر و میمند بر اساس نظریه­ی زایشی پرداخته­است.برخی از نتایج حاصل عبارتند از: 1- بعد از حذف همخوان سایش چاکنایی پایانی /h/، اگر واژه­ی بعدی با واکه آغاز شود، یکی از غلت­های [j] یا [w...

مهم‌ترین تمایز کاربردی زبان، که از وسیلۀ بیان ناشی می‌شود، تمایز گفتار و نوشتار است. این تمایز دو گونۀ گفتاری و نوشتاری زبان را پدید می‌آورد که در همۀ زبان‌ها کم و بیش به‌چشم می‌خورد. تفاوت‌های دو گونه به دوری یا نزدیکی صورت‌های گفتاری از صورت‌های نوشتاری بستگی دارد. به دلیل اختلافات بارز گفتار و نوشتار در زبان فارسی، آموزش این زبان به‌عنوان زبان خارجی دشواری‌ فراوانی برای زبان‌آموزان به همراه ...

بررسی ساختِ هجا در مطالعاتِ غیرِخطّیِ واج شناختی از اهمیتِ خاصّی برخوردار است. پژوهش حاضر، در قالب پژوهشی میدانی، به بررسی ساختِ هجا در گویش بلوچی سرحدّی گرنچین، براساس نظریۀ واج شناسی همخوان- واکه، به عنوان نظریه ای پسازایشی، می پردازد و شیوۀ واج آرایی همخوان ها در خوشه های دوهمخوانی آغازه و پایانۀ هجا و همچنین تأثیرِ واکۀ هستۀ هجا در انتخاب همخوان های خوشۀ ناهمانند پایانه را بررسی می کند. داده های زبان...

پژوهش حاضر به بررسی فرایند سایشی­ شدگی (فرایند تضعیف) در 15 گونه­ ی زبانی استان کرمان از جمله بافت، بردسیر، بم، جیرفت، رابُر، رفسنجان، رودبار جنوب، زرند، سیرجان، شهربابک، کرمان، کهنوج، گلباف، گوغِر و میمند، بر اساس نظریه­ ی زایشی اختصاص دارد. نگارنده در جمع­ آوری داده­ ها از روش اَسنادی و مصاحبه استفاده کرده است. برخی از نتایج این پژوهش عبارتنداز: 1. در همه­ ی گونه­ های کرمانی انسدادی و دولبی /b/ ...

پژوهش پیش رو با هدف بررسی مقولۀ نحوی خرده‌جمله و شیوۀ اعطای حالت به گروه‌های اسمی درون آن در زبان کردی، گونۀ موکریانی، در چارچوب برنامۀ کمینه‌گرا صورت گرفته‌ است. در این مقاله، به بررسی سه فرضیه در باب مقولۀ نحوی خرده‌جمله پرداخته‌ایم که مطابق آن‌ها سازۀ مذکور فرافکنی واژگانی از محمول آن، گروه تصریف و گروه زمان در نظر گرفته شده ‌است. تحلیل‌های ارائه‌شده در این مقاله نشان می‌دهند که فرضیۀ اول سب...

مهم ترین تمایز کاربردی زبان، که از وسیلۀ بیان ناشی می شود، تمایز گفتار و نوشتار است. این تمایز دو گونۀ گفتاری و نوشتاری زبان را پدید می آورد که در همۀ زبان ها کم و بیش به چشم می خورد. تفاوت های دو گونه به دوری یا نزدیکی صورت های گفتاری از صورت های نوشتاری بستگی دارد. به دلیل اختلافات بارز گفتار و نوشتار در زبان فارسی، آموزش این زبان به عنوان زبان خارجی دشواری فراوانی برای زبان آموزان به همراه د...