نووارگی(مدرنیته) و تحولات ناشی از آن در شهرسازی و تغییر ماهیت و مفهوم شهر که در ایران از دوران قاجار آغاز گردید(ر.ک. به حبیبی، 1373، الف)، در دولت پهلوی(1320-1300) در مرحله حساسی قرار می گیرد. در این مقطع می توان شاهد مفهوم نوگرایی(مدرنیسم) به مثابه یک الگو در شهرها (به ویژه شهر تهران) بود که در تمامی ابعاد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، کالبدی، مدیریتی و برنامه ریزی شهری به شدت اثر می گذارد(ر.ک. به...

شکل­گیری احزاب سیاسی یکی از نتایج ورود نیروهای متفقین و سقوط رضاشاه بود. حزب توده فعال­ترین حزب سال­های دوره اشغال به شمار می­رفت که پیوستگی­های بسیاری به اردوگاه چپ داشت. این علقه­ها در میان اعضای اصلی کمیته ایالتی حزب توده در خراسان که بسیاری از آنان در شمار مردان فرهنگ و ادب بودند نیز وجود داشت. علاوه بر رسوب تفکرات حزبی که نقش محوری داشت، حضور موثر ارتش سرخ در مشهد و نیز عضویت بسیاری از آنا...

جامعه آرمانی، آرمانشهر یا مدینه فاضله ، سرزمینی اید ه آل است که در آنجا زندگانی مردم رو به کمال و رستگاری است. در طول تاریخ دانشمندانی به پا خواسته اند که خواسته ها و ایده آلهای مکتب خودشان را در چارچوب مدینه فاضله خود مطرح ساخته اند و بدین طریق اعضای جامعه را جهت اصلاح وضع موجود و انتخاب مسیر درست سوق داده اند. پیامبران و بنیانگذاران ادیان نیز به نوعی تصویری اید ه آل و آرمانی از جامعه را برای ...

در طول تاریخ، انسان در پی تأمین جامعه ای مطلوب بوده که خبری از ظلم و تبعیض و جنگ و ستیز و جهل و فقر و مرض در آن نباشد؛ در این راستا برخی به طراحی و ارائه ی نظراتی درباره ی چنین جامعه ی آرمانی کوشیده اند. برخی چون افلاطون، مور و کامپانلا تنها طرحی ذهنی ارائه دادند و برخی چون مارکس و فوکویاما این مقوله را تئوریزه کردند و حکومت هایی بر این اساس شکل گرفت. افلاطون شرط رسیدن به آرمانشهر را حکومت فی...

نقد اخلاقی یکی از گرایش های متعدد نقد است که پیشینه ی آن به یونان باستان و دوران سقراط ، افلاطون و ارسطو باز می گرددو صاحب نظرانی چون سن مارک ژیراردن ، استفن گاسون ، سر تامس ویلسون و ... در غرب و اندیشمندانی چون فارابی ، ابن سینا ، ابن رشد و ... در مشرق زمین بر ضرورت اخلاق و وجود مفاهیم اخلاقی در کنه آثار ادبی تأکید می کردند . نظامی ، بزرگ ترین شاعر غنایی سرای ایران که همواره آزرده از شرایط حاک...

این پژوهش با هدف بررسی زمینه ها و مبانی اسطوره علم و آرمانشهرها و ضدآرمانشهرهای علمی در ادبیات داستانی معاصر انجام شده است. بررسی توصیفی- تحلیلی حاضر، گفتمانِ روشنگرانی چون میرزا فتحعلی آخوندزاده، میرزا آقاخان کرمانی، میرزا ملکم خان و طالبوف تبریزی را در چگونگی طرح آرمانشهرها حول محور اسطوره و علم نشان داده و تبیین می کند که اندیشه های آرمانی آنان بر اساس مکانیزم علم باوری، عقل گرایی، اثبات گرای...

مفسّران آثار افلاطون تفسیر واحدی از نگرش وی دربارۀ زنان به دست نداده اند؛ زیرا در بررسی آثار افلاطون با قطعاتی ناسازگار، پیچیده و پراکنده در این باره روبه رو شده اند. از یک سو، افلاطون برای زنان حقوق اجتماعی محدودی قائل بود و آنان را موجوداتی ناتوان و حقیر می دانست. از سوی دیگر، او در چینش آرمانشهر خود برای رسیدن به عدالت، نقش های اجتماعی مهمّی برای زنان همچون مردان قائل بود و نیز آنان را از حیث ...

اندیشه های ایران باستان از خاستگاه های مهم و اصلی نظام فکری و اندیشه ای نظامی گنجوی است. او به ایران باستان و زبان پهلوی دلبستگی خاصی داشت و برخی داستان‌هایش نیز در فضای ایران پیش از اسلام رقم می خورد. مطالعه و بررسی آثار وی نشان می دهد که او بسیار تحت تاثیر این نوع اندیشه‌ها قرار دارد و این اندیشه ها باعث شده است تا استعاره‌های درباری متنوعی در خمسه‌ی نظامی شکل بگیرد؛ استعاره‌هایی که به دلیل ا...

ویرانشهر یا خراب آباد، انگاره پیدایش سرزمین ناخوشایندی است که ساکنان آن درپی دستیابی به گونه ای متفاوت از آرمانشهر هستند و خاستگاه آن، شکست اندیشه ورزان و بنیانگذاران اندیشه آرمانشهر در وجود بخشیدن خارجی به این مکان خیالی بود که اسباب پیدایش یک محور اندیشگانی متضاد را فراهم ساخت. نظر به اندک بودن جستارهای انجام شده درباره سروده های خلیل حاوی و بویژه غریب ماندن این سراینده فیلسوف در جایگاه یکی ا...

نوستالژی اصطلاحی است که از روان شناسی وارد ادبیات گشته و به معنای غم و اندوه و حسرتی است که فرد به هنگام رجوع به گذشته و یادآوری خاطرات لذت بخش خویش، دچار آن می گردد. هم چنین از عوامل ایجاد این پدیده می توان به: غم غربت و دوری از وطن، مهاجرت، دوری از معشوق و محبوب، یادآوری خاطرات دوران کودکی و نوجوانی، آرمانشهر، غم و درد پیری، حبس و تبعید و اندیشیدن به مرگ، اشاره نمود. در این پژوهش سعی بر آن ا...