تحولات جهان عرب پس از سال 2011 در حال دگرگون ساختن شرایط و ترتیبات سیاسی و امنیتی منطقه خاورمیانه است و این دگرگونی‌ها منافع و امنیت بازیگران منطقه‌ای و از جمله امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این تحولات که کشورهای مختلف منطقه از جمله مصر، بحرین، یمن و سوریه را در بر گرفته است، به‌رغم برخی ویژگی‌های مشترک و مشابه در هر یک از حوزه‌ها از مشخصه‌های خاص خود برخوردار است. با ...

تحول عظیمی که کشورهای خاورمیانه را از سال 2010 بدین سو تحت تأثیر قرار داد عمدتا ذیل مفهوم انقلاب بررسی می کنند. بحران اقتصادی و بیکاری گسترده جوانان به همراه بسته بودن فضای سیاسی کشورهای عربی از مهم ترین دلایلی هستند که برای تبیین این رخداد ارائه شده اند. در عین حال از نگاه و منظری تاریخی می توان بر علل بلندمدت و ریشه دار نیز وقوف یافت. حضور اسلام به مثابه یکی از اصلی ترین مولفه های هویتی خاورم...

قدرت نرم وکاربرد آن، هرچند در روابط میان کشورها، مسبوق به سابقه می باشد و نظریه¬پردازان بسیاری در خصوص آن قلم¬فرسایی کرده اند، اما پس از تحولات یازده سپتامبر 2001 و گسترش موج بیداری اسلامی در منطقه خاورمیانه طی چند سال اخیر توانست تا حدود زیادی توجهات زیادی را به خود جلب کند . این تحقیق درپی بررسی قدرت نرم ایران و آمریکا در منطقه حساس و ژئواستراتژیک خاورمیانه بعد از حوادث مهم یازده سپتامبر اس...

دوره سلطنت رضاشاه به دلیل تلاش حکومت برای تأسیس دولت مدرن و گسترش غرب­گرایی و تلاش شخص رضاشاه و روشنفکران همراه و همرأی وی برای کسب مشروعیت سیاسی از طریق پیوند دادن سلطنت پهلوی با پادشاهی های باستانی ایران، یک مقطع دوران ساز و مؤثر در شکل دهی بنیان های فکری ایران نوین به شمار می رود. در این میان ناسیونالیسم که به عنوان یکی از ایدئولوژی های اصلی و ماهوی جریان تجدد خواهی، با پیروزی انقلاب مشروطیت...

عراق جدید واجد تحولاتی است که تغییر در ساختار قدرت و هویت آن باعث دگرگونی هایی در ژئوپلوتیک و رویکردهای بازیگران خاورمیانه ای شده است. حضور شیعیان و اکراد در ساخت قدرت بغداد، حذف رژیم کینه توز بعثی، تغییر رویکرد «عربی – سنی » به « عربی – شیعی – کردی» در فضای سیاسی عراق، فرصت های بوجود آمده در عراق جدید در جهت منافع وامنیت ملی ایران است. حضور بازیگر فرامنطقه ای امریکا و بازیگران منطقه ای دیگر در...

مسأله شناخت رابطه تنگاتنگی با تاریخ اندیشه بشری دارد. در واقع عمده هدف تفکر، شناخت پدیده هاست . علیرغم این وجه مشترک ، تمام تلاش اندیشه گران برای دستیابی به «شناخت »، منجر به ارایه رویکردهای متنوعی شد که هر یک از زاویه ای خاص به این موضوع نگریسته اند. از سوی دیگر در اغلب مطالعات و تحقیقات انجام شده در حوزه امنیت ، ابعاد (سیاسی ، اقتصادی ، زیست محیطی ، نظامی و اجتماعی )، حوزه ها (داخلی ـ خارجی ،...

چهار کشور جمهوری اسلامی ایران، عراق، سوریه و لبنان در منطقه غرب آسیا دارای دغدغه های امنیتی مشترکی هستند. برخی از این نگرانی ها معطوف به تمهیدات لازم جهت بازدارندگی در مقابل تهدیدات مشترک در این منطقه می باشد. جمهوری اسلامی ایران منطقه غرب آسیا را منطقه امنیتی خود می داند و نمی تواند نسبت به تنش های سیاسی، قومی، نژادی، مذهبی و تحولات سیاسی آن بی تفاوت باشد. لذا اتحاد ژئوپولیتیک ایران، عراق، سور...

از زمانی که بحران سوریه درژانویه سال ۲۰۱۱ آغاز شده است، گمانه زنی های فراوانی درارتباط با تحولات و بحران سوریه از سوی کارشناسان وسیاستمداران ارائه شده است. درحالیکه که عناصرخارجی (آمریکا، رژیم صهیونیستی، عربستان سعودی) برشدت ناآرامی ها در این کشور می افزایند، جمهوری اسلامی ایران از یک سو با نگاهی محتاطانه به این تحولات نگریسته و از سوی دیگر با درخواست های اصلاحات مردمی و در چهارچوب حاکمیت ملی ت...

بیداری اسلامی و در پی آن تغییر در نظام­های سیاسی و بروز بحران در برخی از کشورهای منطقه، تأثیرات وسیعی بر تعاملات سیاسی و امنیتی منطقه‌ خلیج فارس گذاشته، به نحوی که محورهایی از بازیگران منطقه­ای و فرامنطقه­ای در جهت شکل­دهی تحولات به نفع خود در مقابل یکدیگر صف­بندی کرده­اند. این حادثه نقطه عطفی در شکل‌گیری‌ ساختار جدید نظام منطقه­ای خاورمیانه به حساب می‌آید، زیرا از یک سو به تغییر و جابجایی نقش،...

تحولات خاورمیانه و شمال آفریقا در اوایل 2011 باعث تغییر ساختار حکومت و ترتیبات سیاسی و امنیتی و توازن قدرت بین بازیگران منطقه ای شد. که این تغییر و دگرگونی سیاست خارجی و امنیت ملی بازیگران منطقه, ازجمله دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران را تحت تاثیر قرار خواهد داد. پژوهش حاضر به بررسی تحولات اخیر خاورمیانه و شمال آفریقا پرداخته است. مسئله اصلی که این پژوهش با بهره گیری از روش توصیفی – تحلیلی ...