حدیقه ی سنایی یکی از متن های پرابهام ادبیات ایران است. ابهام های این کتاب ـ که اوّلین منظومه ی عرفانی در زبان فارسی است ـ بیشتر از نظر زبان ادبی است که در آن، از امکانات زبان گفتاری و گویشی آن سال ها استفاده شده است. همچنین دامنه ی تغییر و جابه جایی ها، حذف ها و ایجازها در ساختمان جمله های حدیقه بسیار گسترده است و اصطلاحات، کنایات و تعبیرهای رایج در فرهنگ شفاهی نیز بر آن افزوده شده است. به همین ...

رساله ی حاضر حاصل کوششی است در سالهای دراز در راه دست یابی به زبده ی اندیشه های دو تن از نام آوران ادبیات تعلیمی – عرفانی ایران: حکیم ابوالمجد مجدود بن آدم سنائی غزنوی و مولانا جلال الدین محمد بلخی. نویسنده کوشیده است نخست با استفاده از دو اثر اصلی این شاعران و نیز با یاری جستن از شرح و تفسیرها و کتابهای تحلیلی، برجسته ترین جنبه های نظام فکری سنائی و مولوی را به صورت موضوعی فهرست کند، آن گاه ب...

این پژوهش به بررسی کاربرد های متناقض نمایی در دو بخش زبانی و معنایی در سه کتاب حدیقه ی سنایی ، منطق الطیر عطّار و مثنوی مولوی به عنوان بخشی از ادب عرفانی فارسی پرداخته است.در این پژوهش کتابخانه ای، مجموعاً 42000 بیتِ کتب فوق، بررسی و تجزیه و تحلیل شد و این نتیجه به دست آمد که از میان 42000 بیت بررسی شده ،حدود ??33 بیت (پنج درصد کلِّ ابیات ) دارای متناقض نمایی زبانی و معنایی بوده است.با تحلیل این پنج...

هر چند سنایی پیشرو شعر عرفانی است و نقش او در تدوین بوطیقای شعر عرفانی سرنوشت ساز است، امّا نباید از نظر دور داشت که او برآمده از دل یک سنّت ریشه دار فکری است که نشانه های زبانی آن را در مکتوبات عرفانی و کلامی پیش از وی می توان مشاهده کرد. پرسش اصلی مقاله، دقیقاً همین جا شکل می گیرد: آیا میان درون مایه های حدیقهسنایی، به عنوان نقطه عطف شعر عرفانی، با آثار عرفانی و کلامی پیش از وی شباهت ها و اشتراک...

اثار ادبی فارسی متاثر از مفاهیم و مضامین دینی با محوریت خدا شناسی و توحید است و شایسته است که این موضوع در این اثار مورد تحقیق و بررسی همه جانبه قرار گیرد.در این تحقیق،سعی بر ان بوده که بازتاب حضور خدا در چهار اثر شاهنامه ،ویس و رامین،حدیقه و بوستان،در در ابعاد محتوایی،زبانی و ادبی بررسی شود. نتایج نشان می دهد که در بعد محتوایی با وجود مشترکات فراوان در باب اسماء و صفات الهی،چگونگی بهره گیری از...

سنایی نخستین شاعری است که شعرهایی سروده¬است که جز در قلمرو عرفان معنای دیگری ندارد؛ یعنی هدف و قصد گویندة آن¬ها تصوّف است و به¬ویژه جهان¬بینی تصوّف را در آثار خود شکل¬بخشیده¬است. هیچ اندیشه¬ای از اندیشه¬های مرکزی عالم تصوّف وجود¬ندارد که رگه¬هایی از آن در شعر سنایی – به¬خصوص در حدیقه – انعکاس¬نیافته¬باشد و از این حیث، حدیقة سنایی را که نقطة شروع مثنوی¬های تعلیمی– عرفانی فارسی است، دایره المعارف تص...

عرفان همواره در رونق و شکوفایی ادبیات تعلیمی نقشی اساسی داشته است. فرهنگ کناره­گیری از دنیا، توجه به ناپایداری و گذرا بودن دنیا و شادی و غم­های آن، دوری از رذائل اخلاقی و پرداختن به فضائل از جمله مسائل مشترک عرفان و ادبیات تعلیمی است. مثنوی حدیقة الحقیقه نخستین منظومة عرفانی است که با هدف تعلیم مباحث عرفانی، دینی و اخلاقی سروده شده است و سنایی اولین شاعری است که از حکایت و تمثیل برای تعلیم مسا...

اخلاق از دیرباز مورد توجه بشر بوده زیرا آن را راهی برای رسیدن به سعادت خویش یافته است و کسانی را که در راه ترویج مفاهیم اخلاقی کوشیده اند ، می ستاید. در ادبیات فارسی اندرزها و تعالیم اخلاقی از دیرباز جز مفاهیم برجسته شهر بوده است و شعرا تلاش زیادی برای نشر فضایل و جلوگیری از رذایل داشته اند. سنایی یکی از این شعرا است که بررسی دیدگاههای اخغلاقی او در مثنوی حدیقه الحقیقه موضوع این پژوهش واقع شده ...

چکیده: بدیع به همراه معانی و بیان فنون سه گان? بلاغت را تشکیل می دهند، صنایع بدیعی به دو گون? لفظی و معنوی تقسیم می شوند. اهمیّت کاربرد صنایع لفظی بدیعی، افزایش موسیقی شعر و کلام ادبی است و همین عامل موجب تأثیر و نفوذ بیشتر شعر در نفوس مخاطبان می شود. سنایی در سرودن حدیق? خود از دو سبک پیروی کرده است: یکی سبک خراسانی که کاربرد صنایع لفظی در این سبک بسامد فراوان داشته و دیگری سبکی است که در دور?...