تأثیر خاندان یقطین در حدیث‌گرایی شیعه[1] فاطمه جعفرنیا* چکیده حضور خاندان‌های شیعی گوناگون کنار امامان در عصر حضور و دوره‌های پس از آن و تأثیر این خاندان‌ها در دگرگونی‌های جامعۀ شیعی، از موضوع‌های درنگ‌کردنی در تاریخ شیعه امامیه است. این خاندان‌‌ها در تکوین مبانی فکری شیعه بسی تأثیر گذاردند و در گرفتن احکام و گسترش علوم و معارف اهل‌بیت (ع) در جامعۀ اسلامی، بسیار کوشیدند و در صحنۀ مبارزات سیاسی ...

در قرن چهارم و پنجم هجری، در دورة سلطة امیر الامراها بر دستگاه خلافت عباسی، حکومتهای کوچکی مقارن با دولتهای بویهی و سلجوقی شکل گرفت که یکی از آنها خاندان بنی مزید بود که با تمایلات شیعی خود توانستند پس از ویرانی مراکز علمی و فرهنگی شیعیان در بغداد و کوچ علمای شیعه به نجف، با بنای شهر حلّه، حوزة علمی پرباری برای شیعیان احداث کنند که آثار و برکات آن تا امروز تداوم دارد. در این مقاله بویژه زندگی سی...

می توان گفت که انقلاب ایران مجموعه ای از عوامل مذهبی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی است. نارضایتی های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی در طول دهها سال پای گرفته و در سالهای آخر به هم پیوسته و سپس با پیوند اصیل توده های عظیم مردم همراه با تفاسیر جدیدی از دین که ایده های انقلابی را توجیه می کرد، آمیخته شد و سپس در سطح وسیعی در جامعه گسترش یافت. این پایان نامه با عنوان بررسی تحولات دربار پهلوی و نقش آنها در س...

با تاسیس سلسله صفوی شاهان این سلسله به پاس قدرشناسی از حمایتهای بی دریغ گیلانیها از اسماعیل و نهضتش ، مبادرت به انتصاب آنها در پستهای مهم سیاسی نمودند. نکته جالب توجه اینکه گستره نفوذ سیاسی گیلانیها در همین زمان در دربار گورکانیان هند هم دیده می شود . سرانجام از اواسط عمر سلسله صفوی با سیاست تمرکز قدرت این شاهان و سرکوب حکومت های محلی شاهد قیامهای مردمی گیلانیها برای مبارزه با استثمار مالیاتی ک...

قم از اواخر قرن نخست هجری، مهد تشیع و مرکز بالندگی عالمان شیعی در ایران بوده است. در گذشته، این سرزمین به صورت یک شهر منسجم نبود و شامل مناطق متعددی می شد. یکی از این مناطق، «برق­رود» یا «برقه» است که «خاندان برقی» منسوب به آن هستند. از آن جا که تنی چند از عالمان بزرگ شیعه از این خاندان برخاسته­اند، این انتساب اهمیت فراوانی می­یابد. از سویی، مناطق دیگری با نام «برقه» در جهان وجود دارند که برخی ...

در دورة ساسانی جامعة ایران به طبقات گوناگونی تقسیم شده بود. هر چند در بسیاری از منابع از ممکن نبودن تحرک طبقاتی در این دوره سخن رفته است ، اما شواهدی مبنی بر امکان تحرک و ارتقای طبقاتی وجود دارد. هم چنین، به  نظر  می رسد که جامعة طبقاتی عهد ساسانی بیش تر به منظور تخصص گرایی و هویت خاص هر طبقه مطرح بوده است. این موضوع سبب می شد مشاغل در خاندان ها موروثی شود و فرزندان تجارب نیاکان و پدران خود را ...

یکی از ویژگی های مهم حیات معنوی عصر دهم میلادی، ورود تفکر شیعه و کاسته شدن نفوذ اسلام رسمی است. البته، بیشتر پیروان شیعه در عراق و حجاز بودند و در قسمت های شرقی خلافت به خصوص خراسان و ماوراء النهر عقیده سنی چیره بود. خلفای عباسی برخلاف امویان در امور اداری از آغاز به مردمان ایرانی تکیه می کردند؛ بنابراین، طبیعی است که بیشتر خاندان های محلی، مذهب رسمی خلافت (یعنی سنی) را قبول کرده بودند. نگارنده...

زنان در تاریخ سیاسی ایران اغلب دارای جایگاه درخوری نبوده و نتوانستند نقش مؤثری نیز در فضای سیاسی نداشتند. اما، دوران مغولان و تیموریان از این لحاظ یک استثنا به شمار می آید. زنان در این دوران، نقش مؤثری در حوادث سیاسی ایفا نمودند و اشخاص قدرتمند و مشهور و ماندگاری از میانشان برآمدند. این زنان گاه در عرصه سیاست و نظامی گری وارد می شدند؛ گاه برای بر تخت نشاندن فرزند خود، دسیسه چینی و زمانی دیگر بر...

چکیده دولت فاطمی از دولت های شیعی است که در اواخر قرن سوم هجری (297ه.ق) ؛ توسط یکی از نوادگان اسماعیل ؛ فرزند حضرت امام جعفر صادق (ع) تشکیل شد. به دلایل مختلفی در طول تاریخ؛ از زمان تاسیس این دولت، در خصوص نسب موسسین آن نظرات مختلفی ابراز شده است. صرف نظر از تلاش های عباسیان، حتی شیعیان زیدی و اثنی عشری نیز نظر یکسانی در این مورد نداشته اند. با ورود خاندان میمون, در جریان شکل گیری و تکوین...

مسئله مقاله‌ی حاضر تبیین و تحلیل رفتار خاندان جاکلی در پیوند با مغولان و حکومت ایلخانان و سیر قدرت و حکومت آنها در گرجستان در دوره‌ی مورد نظر است. یافته‌ها نشان می‌دهد که خاندان جاکلی تلاش کردند، با در پیش گرفتن سیاست‌های مختلفی در مقابل امرای مغول، دولت ایلخانان و پادشاهی باگراتیدی به تقویت موقعیت و افزایش قدرت خود در گرجستان مبادرت کنند. از سوی دیگر، امرای مغول و دولت ایلخانان نیز می‌کوشیدند...