مشهور فقهای فریقین "رؤیت هلال" را تنها راه ثبوت "حلول ماه قمری" دانسته و تمام احکام بر حلول ماه را به رؤیت مشروط مترتب کرده‌اند. فقط در صورتی که رؤیت هلال به دلیل مانع خارجی امکان‌پذیر نباشد می‌توان به راههای دیگری مانند گذشت سی روز از اول شعبان متوسل شد. این مقاله این نظریه مشهور را مورد بررسی قرار داده و نتیجه گرفته است که موضوع احکام مترتب بر حلول ماه، علم به "تشکیل هلال ماه" و رؤیت هلال ...

از آنجایی که نگاه فِرَق اسلامی دربارۀ گسترۀ عقل بشری در شناخت دین گوناگون است. این مقاله بر آن است تا در جهت پاسخ به این پرسش‌ها که آیا اشاعره بر افکار ظاهرگرایانۀ خود باقی ماندند؟ یا عقل را ابزاری برای شناخت دین می‌دانند؟ مبانی فکری و نظری آنها از نظر عقل را بررسی و در نهایت این نتیجه را به اثبات رساند که: با وجود نگاه سنت‌گرایانۀ اشاعره نسبت به عقل (که بر اساس آن نقل را مقدم بر عقل می‌دانند و ت...

دراین پژوهش به منظور بررسی مفاهیم ،آزادی ، برابری ، عدالت ، قدرت وحقوق در مکاتب معتزله واشاعره ضمن تعریف ، توضیح و تفسیر این مفاهیم از نگاه اندیشمندان ومکاتب متعدد از یونان باستان تا دوران معاصر در قسمت مبانی نظری ، نظریه ( گریز از آزادی ) اریک فروم به عنوان چارچوب نظری تحقیق ، به اجمال بیان شده است ، وتفسیر اریک فروم از مفاهیم مذکور و رایطه مفهوم آزادی با مفاهیم برابری ، عدالت ، قدرت و حقوق تش...

تفویض یکی از دیدگاه‌های تنزیهی در معناشناسی صفات الاهی است. بیشتر اهل حدیث و عالمانِ حنبلی‌مذهب پیرو این رویکرد هستند. این گروه در رویارویی با مشبّهه، قاعده‌ی بلاکیف را مطرح کردند. این قاعده پس از چندی نزد اشاعره، برای رهایی از مشکل تشبیه، به‌صورت جدّی استفاده شد. در ادامه، وهابیان با ارائه‌ی قرائتی جدید از بلاکیف، ضمن اثبات وجود کیفیت برای صفات، علم به آن کیفیت را تفویض کردند. قرائت آن‌ها از بلاک...

شفاعت از مباحث تفسیری - کلامی است که آیات قرآنی سبب طرح آن در میان متفکران اسلامی گردیده است. مباحث مربوط به شفاعت را می توان به دو دسته کلی شفاعت کنندگان و شفاعت شوندگان تقسیم نمود. اشاعره و معتزله پیامبر اسلام(ص) را شفاعت کننده می دانند و در مورد سایر شافیان نظریه خاصی ارائه ننموده اند. در مقابل، ملاصدرا موجودات متقدم در قوس نزول(مجردات عقلی) و صعود(انسانهای کامل) را به دلیل واسطه فیض بودن، ش...

مقاله حاضر درباره امکان و عدم امکان رؤیت، و در فرض امکان درباره وقوع و عدم وقوع آن بحث می‌کند، ادلّه طرفداران امکان و عدم امکان و نیز ادلّه معتقدین به وقوع را مطرح و درباره آنها داوری می‌کند و حاصل مباحث آن، عدم امکان رؤیت و به اولویت، عدم وقوع آن می‌شود.  

در این رساله با هدف قراردادن تبیین موضوع علیت و اختیار انسان از دیدگاه اشاعره تدوین گردیده است. ساختار رساله در 5 فصل طبقه بندی شده که فصل اول آن در بیان کلیات و مفهوم شناسی واژگان اصلی است. و فصل دوم به علیت و فصل سوم به اختیار انسان از دیدگاه اشاعره اختصاص دارد. نتیجه که از فصل دوم بعد از تبیین دیدگاها گرفته شد اینست که اشاعره مخالف علیت و منکر ضرورت علی در طبیعت و رویدادهای آن می باشد. اما ن...

رساله بر اساس عناوین تعیین شده در کتب کلاسیک کلام اسلامی و مقایسه آنها با عناوین مشابه در کتب کلامی زردشتی تنظیم شده است . بدین ترتیب که مسائل کلام زردشتی از متون استخراج شده و ضمن ترجمه آنها و تطبیق و مقایسه آنها با زبانهای اروپایی ، معادلهای مناسب آنها در کلام اساسی آورده شده است . تعریف کلام و تفاوت آن با فلسفه ، کلام زردشتی و تکوّن ، معرفت شناسی کلامی ، مسئله ذات و صفات و رویت ، رعایت صلاح ...

این پژوهش به بررسی رویت خدا از منظر کلام اسلامی، قرآن و روایات پرداخته است. در فصل اول که کلیات این مقاله است اشاره ای به مفهوم رویت، کلمات نزدیک به رویت، رویت به چه معناست، امکان رویت خدا شده است. در سه فصل این رساله به بحث و بررسی در مورد عقاید فرقه های مختلف از جمله اشاعره، معتزله، و شیعه شده است. اشاعره رویت خداوند را با همین چشم ظاهر جایز می دانند حتی ذوق و لمس و شم را هم در مورد خداوند جا...

مثنوی حاصل یک عمر تلاش برای درک، شناخت و یافتن معارف والای اسلامی است. احاطه گسترده مولانا جلال الدین محمد بلخی خراسانی به مبانی عرفان و تصوف اصیل اسلامی و تحقق وی به آداب سلوک معنوی که جای جای این کتاب نشان از آن دارد، و علاوه بر این آگاهی از سایر علوم عقلی و نقلی، همه و همه در به وجود آوردن مثنوی نقش داشته اند. مثنوی تنها یک کتاب ادبی یا عرفانی نیست، بلکه کتابی است که قرآن را در قالب شعر، ت...