میخاییل باختین از بزرگترین نظریه پردازان در حوزهء نقد ادبی به ویژه در زمینه رمان به شمار می آید. وی با معرفی مفاهیمی همچون منطق مکالمه چند صدایی و عنصر کارناوالی د ر نظریه ادبی خود، توانست از منظری کاملاً نو به رمان بنگرد. آراء و عقاید وی در باب رمان چندآوای- که از مشخصه های اصلی آن تعدد صداها و آگایی های شخصیت ها است- و دیدگاه ویژهء او در مورد کارناوال، و عنصرخنده و نیروی زایدهء نهفته در این پد...

در طول سال های متمادی، در کشور فرانسه، رمان از بهترین ابزارهای ژرف اندیشی در واقعیت بوده است. بطوری که مکتب ها یا علوم زیبایی شناختی ادبی فراوانی تلاش کردند تا از طریق رمان، خود را به واقعیت زندگی نزدیک تر سازند. هر چند به نظر می رسد که توجه به واقع گرایی متعلق به عصر هومر باشد، اما به آسانی می توان از واقع گرایی رمان نویسان عصر کلاسیک سخن به میان آورد که همواره تلاش می کردند تا به کلیات دست یا...

. رمان در ایران پدیده­ای نوظهور است که با شکل گیری نهضت مشروطه توجه ایرانیان را به خود جلب کرد. در عصر مشروطه بحران­های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی زمینه را برای به وجود آمدن رمان مهیا ساخت و آن را وارد پهنۀ اجتماع کرد. رمان «زیبا»ی حجازی از جمله رمان­های اجتماعی اولیه محسوب می­شود که از منظر ادبی توانست ساختار و محتوای رمان­های اولیه را اعتلا بخشد و در تکامل سبکی و ساختاری رمان فارسی موثر افتد. ا...

تعاریف مختلفی برای کلمه رمان وجود دارد، اصل کلمه «رمان» در زبان عربی به معنای جریان آب ، وجود آب به مقادیر زیاد ، ظاهر شدن آن به هر شکل ممکن و یا تبدیل شدن آن از حالتی به حالت دیگر است. رمان در اصطلاح به معنای داستان بلند خیال پردازانه است. درباره رمان در ادبیات عرب دو نظریه وجود دارد بسیاری از متخصصان ، رمان را هنری نو در ادبیات می دانند که برگرفته از ادبیات غرب از طریق ترجمه و تقلید است اما...

مدرن گرایی در عرصه رمان نویسی پس از انقلاب به جریانی پرطرفدار تبدیل شده است. رمان مدرن در این دوره، در واقع خلف صالح رمان مدرن پیش از انقلاب است که با بوف کور هدایت بنیان نهاده شده است...

تقسیم‌بندی انواع رمان با توجه به ملاک‌ها و مؤلفه‌های متعدد ومتنوعی چون محتوا، ساختار، زمان، مکان، شخصیت و غیره، (یا برجستگی و محوریت یافتن یکیاز آن‌ها) انجام می‌شود. یکی از همین مؤلفه‌ها (محتوا) به رمان‌هایی که به‌طور جدیبه نفت و مسائل پیرامون آن توجه کرده‌اند، تشخص خاصی بخشیده است؛ به گونه‌ای که می‌توانگفت دارای استقلال نسبی‌اند و نمی‌توان آن‌ها را به طور قطع ذیل انواع شناخته شدةرمان قرار داد ...

رمان رایج‌ترین و پرطرفدارترین نوع ادبی در عصر حاضر است. رمان معمولا از حوادث متعدد و پیچیده‌ای تشکیل می‌شود که شخصیاتی با تفکرات و رفتار متفاوت و گاه متناقض در کانون این حوادث قرار می‌گیرند، لذا در بررسی عناصر رمان، نمی‌توان نقش پررنگ شخصیت‌ها را نادیده گرفت. شخصیت در رمان، فردی زنده نیست مانند آنچه در اجتماع می‌بینیم، بلکه عموماً موجودی خیالی است که نویسنده با استفاده از امکانات زبانی، خصوصیات ...

رمان دکتر نون زنش را بیشتر از مصدق دوست دارد، به‌قلم شهرام رحیمیان، اثری مدرن و از رمان­های سیاسی درخور‌تأمل است که به بازنگری متفاوت کودتای 28 مرداد، با تکیه بر مسائل روانی شخیت‌­های سیاسی، می‌­پردازد. در این جستار، با دقت در مؤلفه «چندصدایی» باختین، ضمن تبیین این اصطلاح، مصداق­‌ها و کاربست آن را با شیوه توصیفی‌ـ‌تحلیلی در رمان بررسی کرده­‌ایم و کوشیده‌­ایم در ابتدا به این سؤال که «چندصدایی چه...

می‌توان رمان تهران، شهر بی‌آسمان را یکی از مهم‌ترین رمان‌های اجتماعی- سیاسی دانست که از جهات مختلف می‌تواند مورد بررسی قرار بگیرد. یکی از رویکردها، نظریۀ چندآوایی باختین است که دربارۀ شاخص‌های گفت‌وگو و چندصدایی در یک اثر بحث می‌کند. میخائیل باختین یکی از بزرگ‌ترین منتقدان و نظریه‌پردازان روسی است که در نظریۀ «منطق مکالمه»، خوانش گفت‌وگویی در ژانر رمان را مطرح می‌کند. در پژوهش پیش-رو، ضمن معرفی...