پیدایش مفهوم روشنفکری اساسا پیوندی عمیق با مدرنیته دارد این وضعیت در خصوص روشنفکران ایرانی نیز صدق می کند چرا که نخستین آشنایی و مواجه ایرانیان با غرب منجر به شکل گیری اندیشه های روشنفکری شد. روشنفکران ایرانی از آغاز تا کنون تحت تاثیر منطق تقابل های دوتایی مدرنیته یا همان متافیزیک حضور فلسفه غرب، مرزهای هویتی خود را در پیوند با غرب و در گسست با ارزشهای سنتی و دینی خود تعریف می کنند به گونه ای ک...

سیرتفکر و اندیشه در هر جامعه ای از جمله ایران ، بخش مهمی از تاریخ آن را در بر می گیرد . جریان روشنفکری را می توان یکی از مولفه های تاثیرگذار در سیر تفکر و اندیشه درتاریخ معاصر ایران قلمداد کرد . مهندس مهدی بازرگان یکی از مهمترین روشنفکران سده اخیر ایران محسوب می شود که در تقسیم بندی های رایج روشنفکری به گروه روشنفکران دینی تعلق می گیرد . وی با توجه به فعالیتهای متعدد فکری و سیاسی در حوزه های مخ...

«بازار» در جوامع اسلامی و به ویژه شیعی مذهب، ارتباط نزدیکی با محافل دینی از قبیل حوزه‌های علمیه، مساجد و هیأت‌های مذهبی داشته است. این نزدیکی و آمیختگی تنها به همجواری کالبدی بازار و مسجد منحصر نمی‌شد، بلکه فراتر از آن، نوعی همبستگی و پیوند را میان بازاریان و روحانیون در صف‌بندی‌های اجتماعی ـ سیاسی تشکیل می‌داد. بسیاری از تحلیل‌گران داخلی و خارجی که دربارة مناسبات میان اقشار مختلف جوامع شیعی...

تاریخی‌نگری یکی از روش‌های فیلسوفان غربی در بررسی متون دینی است که طی دهه‌های اخیر در میان روشنفکران مسلمان نیز رواج یافته است. در این نگرش، معرفت دینی تاریخ‌مند تلقی شده و به هیچ وجه قابل تسری به زمان‌های دیگر نیست؛ به تعبیر دیگر میان دوره‌های معرفتی نوعی گسست وجود دارد. بر همین اساس قرآن که متن اصلی مسلمانان محسوب می‌شود نیز همواره در معرض تفاسیر و برداشت‌های مختلف قرار گرفته است اما هیچ‌کدام...

جریان روشنفکری ایران در عصر ناصرالدین شاه به عنوان یک مجموعه فرهنگی، سیاسی حول محور زمینه سازی برای سیطر? فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی غرب زدگی شبه مدرن و تحکیم بنیان های نفوذ و پشتوانه های تئوریک گسترش یافته است. در این جریان گروه های مختلف اجتماعی با منشاءهای طبقاتی متفاوت و پیشینه های تاریخی متنوع وجود دارند،در جمع اعضای این جریان می توان از طیفی از درباریان و دولتمردان قاجاری و سرمایه د...

عصر قاجاریه به دلیل رویارویی ایران با تمدن و استعمار مغرب زمین دارای ویژگی ها واهمیت خاصی می باشد. ایران عصر قاجاریه که با انباشتی از عقب ماندگی، ضعف وناتوانی های سیاسی،اجتماعی،اقتصادی وفرهنگی مواجه بود،با استعمار قدرتمند غرب که به دنبال وقوع انقلاب صنعتی و در پی سه قرن تلاش به پیشرفتهای قابل توجهی دست یافته بود روبه رو شد.در چنین شرایطی نخستین آشنایی ها و اگاهی های گروهی از ایرانیان با نوآو...

هدف بنیادی این پژوهش بررسی و گزارش دقیق و همه جانبه اندیشه های برجسته ترین اندیشه گران دوره قاجار و پهلوی در موضوع علت شناسی انحطاط ایرانیان و مسلمین است . اندیشه گران مورد تحقیق را می توان در چند گروه سته بندی کرد: 1 - گروه متجددان مسلمان یا نمایندگان تجددگرایی دینی - اسلامی . 2 - گروه نواندیشان و روشنفکران غیردینی و غرب گرا. 3 - گروه اندیشه گران ناسیونالیست و باستان گرا. 4 - گروه اندیشه گران ...

روشنفکران از مهم ترین نیروهای اجتماعی تلقی می شوند که به ایده های آزادی خواهانه توجه داشته اند و از مهم تریم این ایده ها، ایده ی جامعه ی مدنی است. آنها تلاش دارند تا با تفکر و نظریه پردازی در این مورد راههایی را به سوی شکوفایی جامعه ی مدنی ترسیم کنند. از سویی دیگر جامعه ی مدنی از مفاهیم مدرن و پیچیده ای محسوب می شود که شاخصه های آن عمدتاً متأثر از دوران روشنگری است. در این پژوهش برآنیم تا آراء و...

چکیده: ازجمله عواملی که می توان دربسیج افکارعمومی وبه فعلیت رساندن آن دراداره عمومی دروقوع انقلاب اسلامی نقش عمده ای داشته اندنقش وخیزش جریانات روشنفکری اعم ازچپ واسلامی بود.که هرکدام ازاین روشنفکران نقش وکارکردجداگانه ای دروقوع انقلاب اسلامی درایران داشته اند.برینتون درمبحث تغییربیعت روشنفکران درچهارجامعه موردبررسی خویش(فرانسه،انگلیس،روسیه وآمریکا)وتاثیرآنهابروقوع انقلاب دراین کشورهامباحثی هم...

جریان اصلاح­گرایان دینی در ایران همانند سایر کشورهای اسلامی، ضمن اینکه ریشه در دین و سنت دارد ولی میراث به ارث رسیده از گذشته را به صورت موجود قبول ندارد و خواهان تغییر وضع موجود است. این جریان به نوعی خاص خود با مسأله انحطاط و عقب­ماندگی داخلی مواجه می­شود. این جریان کلی به دو شاخه تقسیم می­شود که تفکیک آنها از هم بسیار اهمیت دارد. شاخه­ی اول، متحجرین و شاخه­ی دوم نوگرایی دینی می­باشد. جریان ن...