*                   تاریخ دریافت: 20/10/91                      تاریخ پذیرش: 5/4/92         چکیدهامروزه مطالعات اوقات فراغت بخش مهمیاز دانش میان رشتهای مطالعات فرهنگی، سبک زندگی، جامعهشناسی اوقات فراغت، روانشناسی اجتماعی و مواردی از این دست است. در این راستا تحلیل تاریخی فرهنگ و سبک زندگی زنان، بعنوان نیمه مورد غفلت واقع شده پژوهشهای عصر حاضر بویژه در کشوری چون ایران دارای فرهنگی کهن است و تغیی...

ساختار آموزش در دوره قاجار به صورت سنتی و براساس نوعی قرائت از اصول مذهبی بود. سه مؤلفه اساسی روند تغییر در ساختار آموزشی در حوزه جنسیت زنانه را رقم زد: الف) توجه دانش‌آموختگان اروپائی و روشنفکران دو دهه واپسین سلطنت ناصری به مسئله «آموزش» زنان؛ ب) تأسیس مدارس دخترانه توسط میسیونرهای مذهبی آمریکائی، انگلیسی و فرانسوی در ایران؛ ج) طرح مفهوم برابری در انقلاب مشروطیت. واقعیت امر این است که توانمند...

خانواده یک نهاد اجتماعی است که بر اثر سیر تکاملی انسان به وجود آمده و دستخوش تحولات گوناگونی شده است. خانواده در آغاز جنبه ی مادرسالاری داشته و بر قدرت و نفوذ زنان متکی بوده، ولی به تدریج با ورود قبایل به مرحله ی کشاورزی و اسکان یافتگی، زن قدرت فرماندهی خود را از دست داد و مردسالار و فرمانروا شده است. در جامعه ی ایران عصر قاجار، در خانواده نظام پدرسالاری حاکم بود. پدر را رئیس خانواده می دانست...

دوران قاجار آغاز فصل جدیدی در باب حیات زن ایرانی بود، ‌زیرا درنتیجة رشد فکری جامعه در دوران قاجار، زن ایرانی بیش از پیش به عرصۀ اجتماع وارد و نقش او در امور اجتماعی و سیاسی نمایان شد. گفتمان مشروطه و تحول جامعه و آزادی‌های ناشی از آن، فرصت و امکانات لازم را در اختیار زنان قرار داد تا دیدگاه‌های خود را علناً مطرح کنند و به اشکال مختلف در جهت تحقق آن بکوشند. از ابزارهای مهم آن‌‌ها برای نیل به این ...

چکیده زنان در طول تاریخ با بی عدالتی ها و تحقیرها و مصیبت های زیادی روبرو بوده و پیوسته از جامعه دور نگاه داشته می شدند. به گفته ی تاریخ و علمای اجتماع و سفرنامه نویسان اروپایی، در دوره ی قاجار نیز زنان، هیچ گونه نقشی در جامعه نداشته و از خود اراده و عقیده ای نشان نمی دادند. با آغاز دوران تجدد و نوسازی در ایران، ابتدا تغییراتی در ظاهر افراد و سپس در افکار و اندیشه های آنها به وجود آمد. زنا...

در دوره قاجار به سبب مواجهه ایران با غرب و تمایل دربار به تجربه دنیای مدرن و همچنین اشتیاق جهان غرب به شناخت دنیای شرق ، نوعی دوگانگی سنتی و مدرن در بسیاری از مناسبات اجتماعی، فرهنگی و هنری جامعه نمایان شد . وضعیت زنان نیز به عنوان نیمی از اعضاء جامعه از تحولات اجتماعی و فرهنگی عصر خود متاثر و به فاصله گرفتن زنان از نقشهای صرفاً سنتی دیرین و گسترش حضور آنها اعم از درباری، شهری یا روستایی و از هر...

درک سطح آموزش کنونی زنان، بدون تردید مستلزم شناختی جامع و اساسی از وضعیت آن ها در ادوار پیشین است. بنابراین با استمداد از مدارک و شواهد متقن، فهم مطلوبی در این خصوص حاصل می گردد که با این شیوه، اتخاذ تصمیماتی صحیح، پیرامون بهبود جایگاه فعلی آن ها امکان پذیر خواهد شد. بر این مبنا، شناسایی کیفیت آموزش و پرورش زنان دوران قاجار، نه تنها پرده از زوایای تاریک و مبهم برمی دارد، بلکه پاسخگوی بسیاری از ...

مطالعات نشان می­ دهد که زندگی زنان در طول تاریخ همواره با فراز و فرود و اغلب بی­ عدالتی و تحقیر مواجه بوده­است. باتوجه به ­مردانه­نویسی در تاریخ و ادبیات فارسی، کمتر می­ توان اطلاعات کاملی دربارۀ ویژگی­ های شخصیتی و جامعه ­شناختی زنان به ­دست آورد. در عصر قاجار و همزمان با تحولات در اروپا برخی از زنان آغازگر تحول در دربار شدند. حضور آنها در محافل سیاسی، اجتماعی و ادبی و آثاری که ازخود به­ جا گذ...

از اوایل دورهء قاجار سیاحان بسیاری متوجه قلمرو بختیاری شدند. آنان توانستند اطلاعات بی نظیری درباره زندگی کوچ نشینی ایل، چگونگی ازدواج، بیماری های بومی، لباس مردان و زنان و جنبه های دیگر زندگی اجتماعی ارائه کنند. مقام و موقعیت زن در ایل بختیاری، ازجمله نکاتی است که نظر سیاحان اروپایی را به خود جلب کرده است؛ به طوری که افزون بر توصیف جایگاه و کارکرد زن در جامعه بختیاری، موقعیت خاص آن ها را نه تنه...

زینب معروف به بی بی شاه، زینب باجی، دهباشی زینب و زینب پاشا، یکی از مشروطه خواهان و زنان مبارز بنام دوره مظفری، زنی تبریزی الاصل که برای اولین بار در تاریخ ایران در دوره قاجار با چهل نفر از شیرزنان تبریز، با ستم پیشگان و به موازات آن، با نابرابریهای جنسیتی – که نظام فئودالی و دیدگاههای سنتی به زنان تحمیل کرده بودند به جنگ پرداخت.