ماهیت فرامنطقی، عقلی و عرفی معانی و حقایق عرفانی از یک سو و محدودیت حوزه کارایی زبان از سوی دیگر باعث شده شاعران و عارفان، از زبان و بیان هنجارگریخته استفاده کنند. عارفان همواره برای ساخت تصاویر شاعرانه و بیان افکار خود، از تشبیه، که یکی از مهم ترین و پربسامدترین انواع هنجارگریزی معنایی در سروده ­های عرفانی است، بهره برده اند.   در این جستار، نگارندگان به روش تحلیلی، تشبیهات هنجارگریخته در دیوا...

تمام میراث مکتوب زبان فارسی لزوماً در چارچوب مرزهای فعلی جغرافیایی ایران قابل احصا نیست و تحوّلات گوناگون گذشته، باعث جدایی بخش‌هایی از این سرزمین، گسترش زبان فارسی و پیدایش آثاری به این زبان در مرزهای خارج از ایران گردیده است. گل‌محمد ناطق مکرانی یکی از سخنوران منطقه ی بلوچستان پاکستان است که متأسفانه برای ادب‌دوستان، چندان شناخته شده نیست. آثار ناطق عبارتند از دیوان و یک مثنوی که مثنوی او در دس...

قرآن کریم به عنوان والاترین شاهکار نثر فنی و معجزه خاتم انبیاء، غنی‌ترین متنی است که سروده‌های بسیاری از شاعران با آن پیوند برقرار نموده است؛  از جمله این شاعران محمد الفراتی، شاعر و مترجم نامدار معاصر عربی است که تعابیر و مفاهیم قرآنی ر ا به گونه‌ای هنرمندانه و با خلاقیتی خاص، توأم با ظرافت‌های ادبی در شعرش به کار رفته است و باعث جذابیت و تأثیرگذاری فوق العاده اشعارش شده است....

تشبیه یکی از بارزترین و بنیادی ترین شیوه های بیانی است که نفش عمده ای در خیال انگیزی و تاثیر کلام شاعران داشته است. در این مقاله به شیوه توصیفی -تحلیلی و تطبیقی تشبیهات موجود در ادبیات حکمی بوستان و سروده های جکمی متنبی از وجوه محتلف طرفین تشبیه -جسی و عقلی بودن -مفرد و مرکب بودن - وجه شبه بررسی گردیده و تحلیلی آماری از آن ها ارایه شده است. نتایج تحقیق حاکلی از آن است که هر جند سعدی و متنبی از ...

عناصر داستان‌های امروزی با توجه به درون‌مایه و محتوای داستان‌های معتنابه معاصر، توجیه‌پذیر است و ساختار، متناسب با چگونگی درون‌مایه شکل می‌پذیرد. منظومه آرش کمانگیر از آثار حماسی و اسطوره‌ای ایران باستان است که در دوره معاصر توسط سیاوش کسرایی به نظم در آمده، کارکردی سیاسی – اجتماعی به خود گرفته است. به جز توجه به دلایل آگاهانه و بصیرت هنرمندانه‌ای که سراینده اثر برای انتخاب نظم به جای نثر و هم‌...

بویراحمد، از اقوام قدیمی ایران و بزرگ ترین قبیله لر است که از بهبهان تا کوهپایه های دنا سکونت دارند. درعصر قاجار، حوادث و اتفاقات زیادی در حیات سیاسی-اجتماعی این قوم رخ داده ،که تنها اندکی از آنها در سروده های محلی ضبط شده است. از اواخر زندیه تا پایان پادشاهی ناصرالدین شاه چند تن از اشخاص مشهور بویراحمد، مانند هادی خان و شاهین خان، حاکمیت منطقه را برعهده داشتند که بخشی از حوادث سیاسی آنان در مر...

چکیده آهنگ در قصاید معاصر تنها دربردارنده بحرهای عروضی نیست. در قصیده­های امروزی خواننده نیز همانند سراینده در بازآفرینی متن همکاری می­کند به­گونه­ای که کوتاه و بلند شدن ابیات، شیوه نگارش واژگان و بخش­ بخش کردن هر قصیده در باز آفرینی قصیده توسّط خواننده، نقشی به­سزا ایفا می­کند. این شیوه ویژه در نوشتن قصاید، آهنگ خاصّی ایجاد می­کند که نخست با آفریدن تنش در چشم خواننده و سپس در درون وی، بر آن است ...

نوستالژی یکی از مباحث روانشناسی است که که در عصر حاضر وارد عرصه ی ادبیات شده است. در جستار پیش رو نگارندگان بر آنند تا به بررسی این پدیده ی روانی در سروده های شاعره ی عراقی «نازک الملائکه» بپردازند. تحقیق نشان از آن دارد که اوضاع نابسامان سیاسی اجتماعی روزگار شاعر، عدم توجه به زن، فاصله های طبقاتی، از دست دادن عزیزان و...  باعث شده است که این شاعر به ناخودآگاه خود رجوع کند و  با حسرت و دیدی ترا...

این پژوهش در خصوص «سوگ سروده»، به ویژه بررسی سوگ سروده های « ملک الشعرای بهار» و «خلیل مطران» است. هدف از این پژوهش، بررسی و مقایسه ی سوگ سروده های دو شاعر مذکور با گرایش قومی و ملی در زمینه های اجتماعی، سیاسی و ادبیات، تفاوت و مشابهت دیدگاه های آنها است. باشد تا از این رهگذر وضعیت شعر رثایی در ادبیات فارسی و عربی آشکار تر گردد. روش کار در این تحقیق، به شیوه ی توصیفی – تحلیلی است. با انجام این ...

به حکم آن که تن را به بند توان کشید ولی روح را نه؛ ملک الشعرای بهارنیز که به جرم حق خواهی و سعایت حسودان چند سالی به بند کشیده شده بود، طبع لطیفش در فراخنای آسمان ادب همچنان در پرواز بود. زندان سروده های او حاصل دلمشغولی هایش در حبس است که به شیوه ی  مسعود سعد، خاقانی و ناصر خسرو سروده است. این تحقیق کوشیده است تا حبسیات بهار را از جهت برخی ویژگی های لفظی و محتوایی به اجمال بررسی کند و دراین ر...