توجه به موارد مختلف موسیقی شعر (وزن، قافیه و ردیف) در دریافت معانی و حس گوینده در بیان عواطف خود بسیار مؤثر است، به-ویژه وقتی شاعر این موضوع را با قافیه در شعر مطرح می‌کند؛ قافیه را می‌توان مهم‌ترین جلوه‌گاه موسیقی کناری و اوج هنرنمایی شاعر در آن دانست. محمدعلی بهمنی شاعری غزل‌سرا شناخته شده است و با توجه به ویژگی غزل‏هایش در جایگاه غزل نو، مبتکر قافیه‏هایی است که از واژه‌های متداول امروزی و در...

توجه به موارد مختلف موسیقی شعر (وزن، قافیه و ردیف) در دریافت معانی و حس گوینده در بیان عواطف خود بسیار مؤثر است، به-ویژه وقتی شاعر این موضوع را با قافیه در شعر مطرح می‌کند؛ قافیه را می‌توان مهم‌ترین جلوه‌گاه موسیقی کناری و اوج هنرنمایی شاعر در آن دانست. محمدعلی بهمنی شاعری غزل‌سرا شناخته شده است و با توجه به ویژگی غزل‏هایش در جایگاه غزل نو، مبتکر قافیه‏هایی است که از واژه‌های متداول امروزی و در...

شعر انقلاب هر چند عمدتاً در حوزه  قالب­های شناخته شده کلاسیک و نو حرکت کرده است اما فضاهایی تازه و درون مایه­ای متفاوت با پیشینه­ ریشه­دار خویش آفریده است. نگاه به انسان و جهان و حرکت در قلمرو اندیشه­ها و مضامین مذهبی به گونه­ای در شعر انقلاب دیده می­شود، که هرگز به این گستردگی و عمق در سروده­های قبل از انقلاب و حتی دوره­های دوردست ادبیات ما سابقه نداشته است. پیوند با تاریخ، تلمیح و تطابق تاریخی...

یکی از مباحث عمده ی نقد ادبی، موضوع بلاغت وشگردهای زبانی در سخن و مطالعه متون ادبی معاصر از جنبه بلاغی و زبانی است. بلاغت در سخن، به ویژه در زبان شعر، متضمن هنرهای متعددی چون استعاره، کنایه، تشبیه، تلمیح، مبالغه و... است. نصرالله مردانی، از جمله شاعران معاصر است که در استفاده از جنبه های متنوع بلاغت و ظرفیت های متعدد زبانی، بی نظیر بوده است. وی در دو دوره ی قبل و بعد از انقلاب، در محتوا و مضامی...

در این مقاله تشبیهات 50 غزل عاشقانۀ سعدی شیرازی و دفتر «غزل برای گُل آفتابگردان» شفیعی‌‌کدکنی، از منظر «مشبّه و مشبّه‌‌به»، «تکرار در تشبیهات» و «شیوه‌‌های نو کردن آن» مورد تطبیق و بررسی قرار گرفت. مقایسة تطبیقی تشبیهات این دو نمایندة دیروز و امروز، آشکار کنندۀ برخورد دو نگاه و دو تجربه در عرصة تشبیهات است. ازاین رو در این مقاله با دسته‌‌بندی کردن عناصر، تطبیق و تحلیلِ تشبیهات و ارائة نمودارهایی، م...

بی گمان شریف رضی را باید یکی از شاعران برجسته ی عرب در عصر زرین فرهنگ و تمدن اسلامی یعنی قرن های چهارم و پنجم هجری به شمار آورد. آن چه شعر او را از شعر سایرین متمایز می کند طبع عربی و بدوی اوست به خصوص حجازیات او که در نجف و حجاز آن را به نظم کشیده است. حجازیات او شاهکار غزلی او به شمار می آید و نمونه ای از شعر نو و ابتکاری اوست که در آن به خلق تصاویر و مضامین منحصر به فردی پرداخته است. سعدی یک...

یکی از عواطفی که می تواند نقشی مهم در تعیین نحوه ی نگرش انسان به جهان پیرامون ایفا کند، عاطفه ی حسرت است. از آن جا که غزل، محملی مناسب برای ابراز بسیاری از عواطف درونی است، تجلّی این عاطفه در قالب غزل، نسبت به دیگر شیوه های سخنسرایی، بیشتر و بارزتر است. در میان غزلسرایان معاصر، حسین منزوی و هوشنگ ابتهاج جایگاهی ویژه دارند. منزوی از سرآمدان غزل نو محسوب می شود و ابتهاج از بزرگان غزل نیمه سنّتی. ای...

اوحدالدین انوری ابیوردی از شاعران صاحب سبک و تأثیرگذار قرن ششم است که نقش عمده ای در پیدایش غزل عاشقانه و تکوین تغزل فارسی دارد. او توانست تجربه های پیشین در حوزه شعر تغزلی را پشتوانه و مبنای حرکتی تازه در شعر فارسی قرار دهد و بین مفاهیم تغزلی و قالب غزل به شکلی بدیع و نوآورانه پیوند ایجاد کند. انوری موضوعات، مفاهیم و زبان انحصاری، همچنین نگرش عاشقانه خاصی را با تغزل فارسی ملازم ساخت و مسیر تاز...

شعر امروز ایران در حال طی کردن مرحله گذر و به عبارت دیگر در حال دگردیسی است. اگر شعر امروز را تداوم زاینده و پوینده شعر کهن بدانیم، این شعر حتی در سرکش­ترین حالات هم دنباله روی شعر سنتی و کهن است. اما تحولات صنعتی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و ... خواه ناخواه تأثیر­گذار است. ادبیات به عنوان کاربردی­ترین هنر متأثر از این تحولات است و بی­شک شاعر انقلاب در هر یک از زمینه­های شعری با نو شدن و نوآفریدن ...

امیر هوشنگ ابتهاج (سایه)، شاعری چیره دست و ماهر و از درخشان ترین چهره های غزل سرای معاصر است که در هر دو شیوه سنتی و نو طبع آزمایی نموده و هنر آفریده است. به لحاظ ادای معنی در زبان، گاه نوگرایی است متمایل به سنت و گاه سنت گرایی است متمایل به نو و از نظر آشنایی با زیر و بم های زبان شعر فارسی، گوینده ای کم مثال است. در شعر سایه دو جنبه کاملا متفاوت به چشم می خورد نیمی از سروده های وی را غزلیاتی...