آیا هیچ گونه راه حلی برای مسائل رو به تزاید، فراروی عقل عربی وجود دارد؟ تفکر عربی مدرن چگونه می‏تواند از بحران فکری آشکارا حاد و مزمن، که خود را گرفتار آن می‏یابد، رهایی پیدا کند؟ جابری پیشنهاد می‏کند که بحرانی چنین عمیق و  وسیع، راه حل‏هایی رادیکال می‏طلبد؛ یعنی تاریخ فکری عرب باید بازنویسی شده، و ذهن و فکر عربی باید بربنیان جدیدی، تجدید سازمان یابد. تجدید ساختار فکر عربی و آگاهی عربی به این م...

مقاله حاضر جستاری است در معرفت شناسی اندیشه دوره اسلامی. این جستار درصدد بررسی محتوای میراث فکری دوره اسلامی نیست، بلکه ساختار عقلانیت پدیدآورنده این میراث را می کاود; و بدین نتیجه می رسد که این عقلانیت، عقلانیتی تمامأ عربی نیست، بلکه برخی از مؤلفه های سازندهء آن عربی و برخی دیگر غیر عربی است. بعلاوه حتی در شکل گیری مؤلفه های عربی آن نیز ویژگی های فرهنگ های غیرعربی مؤثر بوده است.

ناسیونالیسم از جمله مفاهیمی است که به دنبال آشنایی با تمدن غرب در اوایل قرن نوزدهم، وارد ادبیات سیاسی ایران و کشورهای عربی شد و رشد آن، زیادی محصول استعمار بود. از­آن­جای که وقایع این دوران تمامی جنبه­های زندگی اجتماعی را تحت تأثیر قرار داده بود، شاعران این دوره در نقش مصلحان اجتماعی ظاهر شدند و محتوای شعرشان را در خدمت بسط اندیشه های جدید مخصوصاً ناسیونالیسم قرار دادند که در نتیجه شعر از حالت ذ...

ناسیونالیسم از جمله مفاهیمی است که به دنبال آشنایی با تمدن غرب در اوایل قرن نوزدهم، وارد ادبیات سیاسی ایران و کشورهای عربی شد و رشد آن، زیادی محصول استعمار بود. از­آن­جای که وقایع این دوران تمامی جنبه­های زندگی اجتماعی را تحت تأثیر قرار داده بود، شاعران این دوره در نقش مصلحان اجتماعی ظاهر شدند و محتوای شعرشان را در خدمت بسط اندیشه های جدید مخصوصاً ناسیونالیسم قرار دادند که در نتیجه شعر از حالت ذ...

عصر عبّاسی دوره ای خاص در تاریخ و فرهنگ عرب می باشد که گستردگی دایره ی حکومت، آشنایی با ملّت های گوناگون و تأثیر پذیری از فرهنگ و تمدّن آنها، بارزترین ویژگی این عصر می باشد. در این میان، ایرانیان بدلیل پیشینه ی کهن فرهنگی و شایستگی هایی که از خویش نشان دادند، از میان دیگر قومیت ها، نقش موثرتری ایفا کردند. بخشی از این انتقال فرهنگی توسط وزیران، دبیران، نویسندگان و مردم عادّی و بخشی دیگر توسط شاعران ...

چکیده: حوزه های معنایی موضوعی است که قدمتی دیرینه داشته ولی در دوره ی معاصر عنوانی تازه یافته و بطور تخصصی به آن پرداخته شده است. اهمیت بررسی عمیق این حوزه ها در معناشناسی، ریشه در اندک بودن پژوهشهای آن دارد. این رویکرد در قرن بیستم با نمودی چشمگیر توجه علمای علوم مختلف را به خود جلب نموده است. دکتر «احمد عزوز» در کتاب «أصول تراثیه فی نظریه الحقول الدلالیه» به تبیین این مقوله به عنوان راهکار...

«الاملاءفی اشکالات الاحیاء» رساله ای کمتر شناخته شده از محمد غزّالی است که وی در آن اصطلاحات عرفانی مندرج در کتاب« احیاءالعلوم» خود را استخراج نموده و توضیح داده است و به این ترتیب، فرهنگی از اصطلاحات عرفانی فراهم کرده است.   ابن عربی هم با تألیف رساله «اصطلاحات الصّو فیه الوار ده فی الفتوحات المکّیه »پای در حوزه فرهنگ نگاری نهاده است، زیرا رویکرد عمومی به کتاب بزرگ «الفتوحات المکیه » او را واداشت...