علی‌رغم وجود اطلاعات بسیار از گذشته نزدیک،پاره‌ای‌ساز و کارهای آن در تولید و انتقال اسناد پیوسته‌ مورد نقد و توجه قرار گرفته است.در این میان اسناد شنیداری یا همان تاریخ شفاهی،با وجود توانایی‌های‌ آشکار در انتقال اطلاعات مفید و تا حدودی کارساز،هنوز مورد ارزیابی جدی قرار نگرفته است.از یک‌سو جایگاه نظری آن در حیطه فلسفهء وجودی این شیوهء انتقال خبر نیاز به وارسی و تحلیل اساسی دارد.و از سوی‌ دیگر،عد...

امروزه، با نگاهی به سابقة نیم‌‌ قرنی مطالعات و تحقیقات نظری در تاریخ ایران میبینیم که اجزای نظریه‌های موسوم به «ماتریالیسم تکاملی تاریخ» و «نظام آسیایی»، گفتمانهای نظری مسلط در تحلیل جامعه‌شناختی ویژگیهای تاریخ ایران بودهاند. نظریاتی که دارای اصل و منشأ اروپایی، یا اروپایی ـ روسی و ترویج‌کنندة ایدئولوژی مارکسیسم ـ لنینیسم و ارزشهای سرمایهداری و لیبرالیسم غربی هستند. مهمترین معضلات معرفتی حاکم د...

گامبریچ یکی از تاثیرگذارترین و مهم ترین شخصیت های حوزۀ تاریخ هنر و مبانی نظری مربوط به آن است. گامبریچ اگرچه هگل را پدر تاریخ هنر می دانست اما معتقد بود که تاریخ هنر باید خود را از سیطرۀ هگل رها سازد. بخش اول این مقاله نقدهای گامبریچ بر تاریخ هنر و استتیک هگل را با توجه به دو متن اصلی او دربارۀ هگل (در جستجوی تاریخ فرهنگی و پدر تاریخ هنر) شرح می دهد. بخش دوم این نوشته «تفسیر غلط» گامبریچ را مور...

در این مقاله، سه جلد آخر مجموعه‌ی تاریخ ادبیات کودکان ایران تالیف محمدهادی محمدی و زهره قایینی را در دو حوزه‌ی کلی ارزیابی کرده‌ایم: 1. مقدمات و زمینه‌های نظری، شامل: 1.1. نداشتن پیشینه‌ی کامل 1.2. مشخص نبودن مبنای نظری و روی‌کرد نویسندگان در نوشتن تاریخ ادبیات و به طور خاص، تاریخ ادبیات کودکان؛ 2. مسائل ساختاری و محتوایی، شامل: 2.1. نداشتن ساختار منسجم 2.2. مشخص نبودن تعاریف و اصطلاحات و گسست ...

تأسیس رشتة تاریخ در نظام دانشگاهی ایران اگرچه هم‌چون الگوی اروپایی‌اش، از حیث دست‌یابی به اطلاعات و داده‌های تاریخی مشکل نداشت، برخلاف آن از همان ابتدا با مسائل متعددی در عرصة نظری و اصول و قواعد عملی مبتنی بر آن، در تاریخ‌پژوهی و تولید دانش تاریخ، روبه‌رو شد. عبدالحسین زرین‌کوب با درک این مسئله و طرح سؤال از فایده و کارکرد تاریخ، بر آن شد تا با دادن پاسخ‌های نظری مناسب و تحکیم اساس نظری و فکری...

این مقاله با هدف ارائه مدلی نظری تنظیم شده است که مبنای معرفت شناسی آن نقد تاریخ نگاری مارکس گرایانه است در سنت جامعه شناسی تاریخی دو رویکرد مارکس گرایانه ( ماتریالیسم تاریخی و شیوه تولید آسیابی) به تاریخ نکاری ایران پرداخته اند در این مقاله نشان می دهیم که به کارگیری این رویکردها به دلیل نقائص نظر ی از جمله همسان پنداری ساختارهای اقتصادی اجتماعی تاریخ ایران با تجربه اروپائی مانع فهم دقیق دوره ...