ارمنستان واقع در جنوب غربی قفقاز، سرزمینی است پوشیده از کوهستان های بلند و ناهموار و مستحکم، مرکب از دژهای متعدد است و اهالی آن سرزمین که به ارمنی ها معروفند؛ جنگجویانی وحشتناک و سخت مصمم به دفاع از استقلال خود بوده اند. از منظر مسلمانان تسلط بر ارمنستان علاوه بر ترویج و اشاعه دین مبین اسلام، به مثابه حفظ سرزمین جزیره و شام بود؛ همچنین تسلط بر ارمنستان مقدمه ای برای تصرف و استیلا بر امپراتوری ر...

در تاریخ اسلام سیاست نامه‌ها و نامه‌های سیاسی از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. چنانکه بین سه قرن اولیه هجرت نامه‌های بسیار مشهوری در این خصوص توسط امام علی (ع) خطاب به مالک اشتر نخعی و طاهر بن حسین (ذوالیمینین) سردار معروف دولت عباسی به فرزندش عبدالله به نگارش در آمد. در این مقاله سعی شده این دو نامه که هر کدام به مثابه‌ی نماینده شیوه‌ها‌ی آداب ملک‌داری و نوع حکومت‌داری دو دولت علوی و خلفای عباسی ا...

حکمرانی و حکومت مطلوب همواره موضوع بحث تشیّع بوده است. مذهب تشیّع برای تبیین حکومت مطلوب دینی به ثقلین رجوع کرده و تلاش داشته تا پس از مطالعه کتاب وحی و تبیین مفاهیم حکمرانی در آن، مؤلفه‌های حکومت مطلوب را از سیره اهل‌ بیت (علیهم‎السلام) استخراج کند. از دوران‎های مهم جهت استخراج مهم‌ترین مؤلفه‌های حکومت مطلوب دینی دوران ولایتعهدی امام رضا (علیه‎السلام) است. حضرت رضا (علیه‎السلام) تلاش داشتند تا ا...

جنبش اعتزال یکی از مهم ترین جنبش های کلامی است که اوایل قرن دوم هجری در بصره شکل گرفت. حمایت خلفای عباسی همچون مأمون، معتصم و واثق از آن موجب رشد سریع این جریان شد، به گونه ای که عده زیادی از مردم عراق، از جمله ساکنان بغداد، به این جنبش گرویدند. پس از شکل گیری بغداد در 145 ه.ق. و حضور عباسیان در این شهر معتزله نیز به بغداد روی آوردند. با گذشت زمان، اختلاف هایی میان معتزله بغداد و بصره شکل گرفت ...

مناظره از شیوه های مطلوب تبیین و نشر معارف الهی در رویارویی با آرا و اندیشه های مخالفان اسلام است که در مکتب علمی و عملی اهل بیت، علیهم السّلام، از جمله امام رضا (ع) مورد توجّه بوده است. از مناظره های مهمّ امام رضا (ع) با مأمون، در باب موضوع عترت و امّت و بیان تفاوت میان آن ها بوده است که ایشان با استناد به آیات قرآن کریم، عترت را همان اهل بیت، یعنی حضرت فاطمه (س) و دوازده امام معصوم، علیهم السّلام،...

صدسال اول حکومت عبّاسیان حوادث سیاسی، آشوب‏های فرقه‏ای و قیام‏های خونینی را به دنبال داشت. در این میان بررسی شرح حال اعضای این خاندان و آشنایی بیشتر با جزئیات حیات سیاسی ایشان محقّق را با روند حوادثِ دوره عباسی آشناتر می‏کند. با لحاظ این مسأله که زنان در طول تاریخ جایگاه و سهم خاصی داشته‏اند این مقاله بر آن است تا به بررسی نقش و مقام یکی از مشهورترین زنان این دوره (زبیده خاتون) بپردازد. وی به عنوا...

بحرانی که پس از مرگ هارون در روابط میان فرزندان او پدید آمد و به سقوط امین و برآمدن مأمون بر سریر خلافت انجامید، نه تنها خلیفه ی به ظاهر پیروز را در مشروعیت بخشی به حاکمیت برآمده از «فتنه» با موانع جدی روبه رو کرد، بلکه باعث تشویش اندیشه ی تاریخ نگاری اسلامی در بازتاب قتل امین نیز شد. پرسشی که در کانون توجه این مقاله قرار دارد، این است که ماجرای قتل امین چگونه در تاریخ نگاری اسلامی بازتاب یاف...

چکیده: تاریخ نگاری از دغدغه های مهم اندیشمندان سلف بوده است از این روی مورخین، بسیاری از وقایع مهم تاریخی را مضبوط کرده اند. با وجود اینکه آنان در ضبط وقایع تاریخی زحمات فراوانی متحمل گشته اند، متأسفانه در نگارش تاریخ اندیشه، کوتاهی بزرگی صورت گرفته است، به طوری که باید اذعان کرد کتابهای تاریخی، خصوصاً مصادر اولیه از تاریخ اندیشه تهی اند. خاندان های بزرگی مانند امویان که حدود یک قرن و بنی العب...

این تحقیق به بررسی مساله ولایتعهدی امام رضا (ع) از سه جنبه : زمینه ها و علل طرح، پذیرش و موضعگیریها و در پایان آثار و پیامدهای ولایتعهدی خواهد پرداخت. در این پژوهش سعی بر آن است تا ضمن بررسی و تحلیل مسئله ولایتعهدی امام رضا (ع) به پرسشها و ابهامات پیرامون این مسئله پاسخ داده شود. ابتدا قبل از ورود به بحث اصلی (زمان مأمون) نگاهی گذرا به نهضت عباسیان و سیاست کلی آنها در قبال علویان خواهیم داشت. س...

در این مقاله، میزان تطبیق اهداف مبارزاتی امام رضا(ع) با انبیا(ع) پیگیری می‌شود. مبارزه‌های پیامبران(ع) علیه چهار عامل اصلی طاغوت، جهل، خرافه‌ و بی­عدالتی و ستم بود. این مطالعه نشان می‌دهد که جهت‌گیری­های امام رضا(ع) نیز دقیقاً در راستای مبارزه با این عوامل است. نشر معارف دین و مبارزه در سکوت، افشاگری علیه حکومت و پیشنهاد راهکار خلاصی برای شیعیان زن...