دیدگاه های گوناگون، به ویژه دیدگاه قرآن در مورد »مبنای حقوق« مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. نویسنده، نخست به تعریف »حقوق« پرداخته و چنین نتیجه گرفته که عنصر »الزام« در ذات قواعد حقوقی وجود دارد. سپس به تعریف »الزام« پرداخته و دو دیدگاه را در این زمینه آورده است که یکی الزام را ضمانت اجرا و دیگری تکلیف می داند. پس از نقد دیدگاه نخست و پذیرش دیدگاه دوم با اندکی اصلاح، به نظریات مطرح در باب خاست...

هر نظام حقوقی بر مبنای اصولی بنیان گذارده شده است و حفظ آن اصول در مرحله ی قانونگذاری و اجرای قانون موجب تداوم و هماهنگی آن نظام خواهد بود. تفسیر مناسب برای هر نظام حقوقی تفسیری است که اصول مورد احترام را حفظ نماید، تفسیر مناسب با نظام حقوقی خود را تفسیر اصولی دانسته ایم. تفسیری که با رعایت اصول مورد احترام به پاسخگویی به نیاز ها می پردازد. برای شناخت بهتر تفسیر اصولی به بررسی جایگاه آن در بی...

این مقاله با هدف بررسی مبانی دو نظام اقتصاد سرمایه‌داری و نظام اقتصاد اسلام در رابطه با حفاظت از منابع طبیعی و محیط زیست با استفاده از رویکردی تحلیلی و توصیفی، به رشتة تحریر درآمده است. لیبرالیسم اقتصادی که از دو اصل اصالت فرد و آزادی فردی تشکیل می‌شود، معرفی شده است. این دو اصل به عنوان اساسی‌ترین پایه‌های علم اقتصاد متعارف، به علاوه معیار پارتو (که مبنای بسیاری از تصمیم‌گیرهای اقتصادی است)، م...

 با توجه به گسترش روزافزون روابط بین‌المللی و ضرورت کارآمدسازی حقوق بین‌الملل به مثابه یک نیاز جهانی، با انگیزه بازیابی نقش اسلام در توسعه حقوق بین‌الملل، ایده «اسلام خاستگاه واقعی حقوق بین‌الملل» با رویکرد توصیفی ـ تحلیلی سامان یافته است.برایند تحقیق نشانگر اصالت و استقلال نظام حقوقی اسلام از لحاظ سابقه، مبانی، منابع، اهداف و اصول حقوق بین‌الملل است. فقیهان مسلمان با الهام از کتاب و سنّت نبوی، ...

نفع عمومی یکی از مهم ترین ریشه های حقوق عمومی در هر نظام حقوقی است. بررسی این موضوع سبب هرچه بهتر شناختن جایگاه حقوق عمومی در هر کشور می گردد. از آنجا که حقوق ایران سراسر تحت تاثیر نظام حقوقی اسلام می باشد، در این پژوهش تلاش شده تا جایگاه نفع عمومی را در حقوق اسلام نسبت به حقوق سایر نظامها به ویژه کامن لا مور بررسی قرار دهد. نظام حقوقی کامن لا به مقوله نفع عمومی بسان آنچه در سایر نظامها دیده می...

در این تحقیق نظام پاسخگویی دولت در ایران با نظام پاسخگویی دولت در کشورهای فرانسه؛ انگلستان؛ ژاپن و آمریکا مقایسه می گردد. این بررسی بر محور سه حوزه حقوق اساسی؛ نظام اداری و جامعه مدنی صورت می گیرد که می تواند به عنوان مبنای جهت طراحی الگوی مناسب نظام پاسخگویی دولت در مقابل شهروندان و احقاق حقوق ارباب رجوع در ایران قرار گیرد.

وجود یک نظام حقوقی مشخص که حقوق مالکیت و حقوق قراردادها را به خوبی تعریف نماید می‌تواند نقش مهمی در کاهش هزینه‌های انعقاد قرارداد – که از مهم‌ترین اجزای هزینه‌های مبادله به شمار می‌رود – داشته باشد. شمال شبه‌جزیره عربستان در روزگار پیش از ظهور اسلام فاقد قانون مالکیت و قانون قراردادها و در نتیجه یک نظام حقوقی مشخص بود و همین امر هزینه‌های انعقاد قرارداد را در وضعیت نامساعدی قرار می‌داد. هجرت پی...

لاضرر یکی از قواعد مهم حاکم بر نظام حقوق خانواده در اسلام است. درباره ی روایات لاضرر و چگونگی استفاده از آن در استنباط احکام شرعی در نظام حقوقی اسلام به طور کلی و در نظام حقوق خانواده به طور خاص دیدگاه های گوناگونی توسط فقیهان ابراز شده است. با وجود اهمیت مباحث انجام شده درباره ی این روایات در این نوشتار تلاش می شود مجموعه ی این مباحث در قالب نظریه ی نهی و نفی ضرر بازخوانی مجدد شود. هر چند مباح...

تا اواخر قرن نوزدهم، حقوق طبیعی و ارزشهای موجود در آن (ارادة الهی یا عقل فطری) مبنای تشکیل قاعدة حقوقی شناخته می‌شد. لذا یک امر، زمانی صورت قانونی می‌یافت که با ارزشها (ارادة الهی یا عقل)، هماهنگ باشد. ولی از پایان قرن نوزدهم، رویکرد دیگری از حقوق مطرح شد که در آن نظام حقوقی بر مبنای واقعیتها و هستها تشکیل می‌شود، برتری می‌یابد. بدین ترتیب، به جای بایدها و نبایدهای حقوق طبیعی و ارزشهای آن، مسئل...

یکی از مباحث مهم حقوق بین الملل خصوصی اسلام، بحث تابعیت و نوع رابطه «شخص» و «دولت اسلامی» است؛ رابطه ای که به موجب آن «شخص» عضو «جمعیت» این دولت محسوب شده، حقوق و تکالیفی برای او ایجاد می شود. اگرچه مبنای تابعیت در حقوق عرفی را رابطه شخص و دولتی معیّن تشکیل می دهد و محدوده آن را مرزهای جغرافیایی و قراردادی تعیین می کنند؛ ولی در قوانین و مقررات اسلامی، تابعیت معنا و مفهوم گسترده تری دارد و مبنای ...