هجوم مغول و ترس مردان از غارت نوامیس، رواج عرفان، تفکر بی-ارزش بودن زنان و پیدا شدن معشوق ترک در جامعۀ ایران عواملی هستند که جایگاه اجتماعی زن را در عصر سعدی مهم و پیچیده کرده است. در چنین شرایطی سعدی به عنوان شاعری مردمی به انعکاس جامعۀ زمان خود در آثارش می‌پردازد و زن در مقام معشوق، غزلیات او را تازگی و طراوتی بی‌نظیر می‌بخشد. در غزلیات و رباعیات عاشقانۀ او معشوق چه از نوع روحانی یا زمینی، شا...

هجوم مغول و ترس مردان از غارت نوامیس، رواج عرفان، تفکر بی-ارزش بودن زنان و پیدا شدن معشوق ترک در جامعۀ ایران عواملی هستند که جایگاه اجتماعی زن را در عصر سعدی مهم و پیچیده کرده است. در چنین شرایطی سعدی به عنوان شاعری مردمی به انعکاس جامعۀ زمان خود در آثارش می‌پردازد و زن در مقام معشوق، غزلیات او را تازگی و طراوتی بی‌نظیر می‌بخشد. در غزلیات و رباعیات عاشقانۀ او معشوق چه از نوع روحانی یا زمینی، شا...

خاقانی قله ی بلند ادبیات غنایی و مولوی یکی از بزرگ ترین شاعران ادبیات عرفانی است.در این پایان نامه ابتدا ممدوحان خاقانی و ممدوح مولوی معرفی می شوند . سپس ویژگی های ظاهری ممدوحان و معشوق با هم مقایسه می شود . در بخش ویژگی های ظاهری ویژگی های اعضای بدن یعنی ابرو ، بناگوش، پشت دست، پیکر، چشم، خال، خط، دندان ، دهان، روی، زلف، لب، غبغب، قد، مژگان و میان (کمر) و هم چنین ویژگی های کلی ظاهری ممدوح و مع...

چِل‌سُرو به معنى چهل‌سرود یا چهل تک‌بیت به زبان لَکی است؛ که به صورت فال و براى پى‌بردن به سرانجامِ نیتى که شخص گیرندۀ فال در دل دارد، گرفته مى‌شود. این رسم دلنشین که یکی از مظاهرِ ادبی مناطق لرستان، ایلام و کرمانشاه است؛ از قدمت زیادی در میان مردمان این نواحی برخوردار است. معشوق در ابیات این فال جایگاه ویژه‌ای دارد.از این روی در مقالۀ حاضر به بررسی سیمای معشوق در ابیاتِ این فال پرداخته شده‌است تا در...

         این پژوهش به توصیف و تحلیل روند جایگزینی بت­واره­های برساختة آدمی از خدا به سلطان و از سلطان به معشوق می­پردازد و نمونه­های آن را در غزل عاشقانه نشان می­دهد. انسان درپی یافتن گمشدة خویش، در متعالی­ترین شکلِ آن، به خداوند چشم داشته است. از آنجا که درک ذات خداوند برایش میسر نبوده، به جلوه­های وی در هستی، روی آورده و نظر بر بُت، ممدوح و معشوق دوخته است. شاعران و نویسندگان در مسیر تاریخ ادبی...

گفتار قالبی‌شده یا کلیشه‌های زبانی، از جمله امکانات زبان عامیانه برای بیان مطلب هستند که به ویژه در محاوره‌های عادی روزمره، کاربردی گسترده دارند. بسامد کاربرد عبارت‌ها و گزاره‌های قالبی در متون ادبی (نظم یا نثر) با عامیانگی کلام پیوندی مستقیم دارد؛ از این رو، می‌توان با بررسی متون از چشم‌انداز چنین کاربردهایی، میزان عوامانگی گفتار را در آن‌ها سنجید و اغراض به‌کارگیری چنین زبانی را کشف کرد. در پ...

اوحدالدین انوری ابیوردی از شاعران صاحب سبک و تأثیرگذار قرن ششم است که نقش عمده ای در پیدایش غزل عاشقانه و تکوین تغزل فارسی دارد. او توانست تجربه های پیشین در حوزه شعر تغزلی را پشتوانه و مبنای حرکتی تازه در شعر فارسی قرار دهد و بین مفاهیم تغزلی و قالب غزل به شکلی بدیع و نوآورانه پیوند ایجاد کند. انوری موضوعات، مفاهیم و زبان انحصاری، همچنین نگرش عاشقانه خاصی را با تغزل فارسی ملازم ساخت و مسیر تاز...

شعر عاشقانه بر سه محور اساسی عشق، عاشق و معشوق استوار است و در این میان معشوق محوری‌ترین شخصیّت شعر عاشقانه می‌باشد، به ‌طوری‌ که حضور پررنگ او را در هر دوره‌ای از شعر فارسی می‌توان مشاهده کرد. وحشی‌بافقی یکی از بزرگ‌ترین غزل سرایان مکتب وقوع است که سیمای معشوق در اشعار وی تا حدودی به گونه‌ای متفاوت با معشوقِ دیگر ادوار شعر فارسی ترسیم شده است. دراین نوشتار با به کارگیری شیوه‌ی توصیفی تحلیلی، سیم...

چکیـده خاقانی از بزرگترین شاعران و قصیده سرایان ادب فارسی به شمار می رود. او در کنار قصاید غرّا و مطنطن به تصنیف غزلیات نیز، همت گماشت. عزم خاقانی در غزلسرایی، او را در جرگه پیشگامان غزل عارفانه قرار داد. چندی پس از او، سعدی، شاعر بلند آوازه و نام آور فارسی، علاوه بر نوشتن دو اثر جاودان گلستان و بوستان، غزلسرایی را نیز وارد مرحله نوینی از حیات خود کرد و در واقع، غزل عاشقانه را به کمال رسانید. هد...

ادبیات فارسی کلاسیک را اگر به تمامی ، ادبیات تغزل و عشق نتوان نامید، اما بی شک بخش عمده ای از آن را باید در قلمرو عشق و غزل دانست؛ یگانه فرمانروای این خطّه نیز کسی نیست، جز «معشوق» که هردم به شکلی و جامه ای در می آید و جلوه گری می کند؛ گاهی آسمانی می شود و گاهی زمینی. گاه نیز معشوق، زمینی- آسمانی است. هدف این پژوهش بررسی این تحوّل، تنوّع و دگرگونی در دوره های مختلف شعر کلاسیک فارسی است؛ به این منظ...