پس از پایان فرمانروایی مغولان و حکومت ایلخانی، ایران حدود نیم قرن عرصه ای از تجزیه و انحطاط آشکار قدرت سیاسی گردید که هجوم تیمور از ماوراءالنهر به این وضع خاتمه بخشید. این رویداد بروز تغییرات اساسی در اوضاع ایران را فراهم کرد؛ یکی از مهمترین این تغییرات در وضع سیاسی و ساختار حکومتی ایران نمود پیدا کرد. تیمور توانست قدرت های محلی موجود در ایران را از بین ببرد یا مطیع خود گرداند. او هم زمان با تص...

تاریخ اجتماعی به عنوان گرایشی نو در بررسی تاریخ جوامع گذشته، تلاش می کند تا به زندگی روزانه مردم عادی توج‍‍‍‍‍ه کند. در این مطالعات مؤلّفه «مشاغل» به عنوان رکن اصلی حیات اجتماعی و اقتصادی، از اهمیت خاصی، برخوردار است.      این نوشتار ضمن بررسی این مقوله از تاریخ اجتماعی شیعیان، به عنوان بخش مهمی از جامعه اسلامی ایران و عراق در قرن های سوم تا ششم هجری، به دنبال نشان دادن همسانی این گروه با سایر م...

قصیده یکی از قالب‏های اصلی شعر فارسی است که در سده‏های چهارم تا آغاز قرن هفتم، در انعکاس مفاهیم فرهنگی و اجتماعی جامعه‏ی ایرانی نمودی موثر داشته است. در این مقاله با روش تحلیل محتوا، پس از مطالعه‏ی بیش از 3200 قصیده از بیست شاعر، اشعاری که در مناسبت‏ها یا رویدادهای شاد و غمگنانه سروده شده‏اند، استخراج و سیر توجه شاعران به این مناسبت‏ها در دوره‏های مختلف و در پیوند با دربارها تحلیل شده است. نتای...

ینی‌چریان مهم­ترین بخش ارتش پیاده­نظام عثمانی بودند که در توسعه قلمرو این حکومت و تثبیت آن نقش برجسته­ای داشتند. با وجود جایگاه و کارکرد نظامى آنان، نام‌هاى مناصب این دسته، کمتر نشانى از نظامی‌گرى دارد. برخی از عناوین مناصب ینی­چریان را، اسامی مشاغل مربوط به مطبخ تشکیل می‌داد، در حالى‌که وظایف صاحبان این عناوین، ارتباطی با وظایف مشاغل آشپزخانه­ای نداشت. بخش دیگری از این مناصب، عناوین مربوط به ش...

هجوم مغولان به ایران در سال 616 ه.ق آغاز گردید، خوارزمشاهیان در رویارویی با مغولان شکست خوردند و مغولان نیز با ویرانگری هر چه تمامتر ایران را فتح نمودند. اشغال ایران و تاثیراتی که مغولان بر ایران گذاشتند باعث گردید عده ای از نخبگان سیاسی ایرانی که احساس خطر کرده بودند، راه نجات ایران را نزدیکی به آنان دانسته و در صدد نفوذ به دربار مغولان و دیوانسالاری ایلخانان برآمدند؛ و از این طریق تلاش خود را...

در ابتدای قرن چهارم هجری امرای شیعی مذهب آل بویه که به تازگی موفق به تشکیل حکومت شده بودند ، توانستند با حرکت به سمت بغداد از اوضاع آشفته موجود در مقر خلافت عباسی استفاده کرده و کنترل دستگاه خلافت را بدست بگیرند . اداره سرزمین وسیعی که اینک تحت کنترل آنان قرار داشت کار آسانی نبود . امرای آل بویه به ناچار از سیستم اداری موجود استفاده می کردند . اما نظام اداری دستگاه خلافت که از همان ابتدا بر مبن...

وزارت دربار در دوره ی پهلوی فراز و نشیب های مختلفی را طی می کند. در دوران رضا شاه و از آغاز سلطنت وی تا سال ???? (سال برکناری تیمورتاش) دربار در چارچوب وظایف متعارف و گاه نامتعارف و در راستای اراده ی شاه نقش فعال دارد. اما پس از این تاریخ وزارت دربار اهمیت خود را از دست می دهد و از ???? تا ???? ه..ش یعنی سال استعفای اجباری رضا شاه از سلطنت دربار نقش کمرنگ و بی اهمیت دارد. اما پس از سال ???? ه....

     میرزا سیدعلی خان مستوفی ملقب به اعتماد حضور فرزند میرزا‌ سیدعلی‌اکبر مستوفی، یکی از عکاسان پرکار، اما گمنامِ دورۀ قاجار است. علی‌رغم به‌جای‌ماندن عکس‌های نسبتاً زیادی از وی در آلبوم‌خانۀ کاخ گلستان، مجموعه‌ اسناد تصویری کتابخانۀ مرکزی دانشگاه تهران و بر روی طاقچه‌های بسیاری از منازل قدیمی ایرانی، کمتر نام و نشانی از وی در منابع مختلف تاریخ عکاسی ایران یافت می‌شود. موضوع اغلب عکس‌های میرزا سی...

چکیده دولت آل ­بویه در سه حوزه جغرافیای متفاوت با تشکیلات درباری و دیوانی، فضای تساهل و تسامح، فرصتی را برای فعالیت تمام اقشار مختلف اجتماعی، از جمله سایر ادیان بزرگ الهی که تقریبا در اکثر مناطق ایران این دوره به صورت پراکنده بودند، فراهم آورد. حاکمان آل­ بویه از اقلیت‌های دینی به ویژه گروه نخبه و برگزیده حمایت کرده و از آنان با توجه به تخصص و کارایی‌شان در بخش­های مختلف سیاسی- اجتماعی، در مناص...

محور اصلی این پژوهش، بررسی ساختار اداری تیموریان و چگونگی کارکرد و عوامل موثر بر آن می باشد. تیمور از یک سو خود را جانشین چنگیز تلقی می نمود و از سوی دیگر در خود مشروعیت لازم برای فرمانروایی را نمی یافت. بنابر این وی برای ایجاد این مشروعیت، به اقداماتی از قبیل نشاندن خان جغتایی از احفاد چنگیز به تخت سلطنت ، ازدواج با شاهزاده خانم های مغول و رساندن نسب خود به چنگیز و مباهات به آن، مبادرت می نمود...