داستان ها و اشعار مبتنی بر توصیف اعمال پهلوانی و بزرگی ها و افتخارات قومی را در تعریفی سنتی، حماسه می گویند. اما این تعریف در دوره ی معاصر تطور یافته و به ویژه در شعر، بسیار متفاوت و گسترده تر شده است؛ زیرا با ایجاد دگرگونی های نوین در عرصه ی جوامع بشری و تحت تاثیر قرارگرفتن تدریجی جوامع سنتی، تحولی در نوع نگرش به همه ی مقولات زندگی بشری ایجاد شده و مبانی ادبیات حماسی نیز مانند سایر مقوله های ع...

دانش نامه فلسفه استنفورد،[i] چنان که از عنوان آن پیدا است، منبعی دانش نامه ای به زبان انگلیسی است که در فضای مجازی اینترنت به صورت رایگان در اختیار علاقه مندان به فلسفه و نیز طیف وسیعی از موضوعات عام دیگر قرار گرفته است. طرح راه اندازی این دانش نامه اینترنتی نخستین بار در سال 1995 مطرح شدو ادواردان. زالتا[ii]از دانشگاه استنفورد سرپرستی آن را بر عهده گرفت. در ایران اما طرح گزینش و ترجمه شماری از...

با وجود تنوع منابع الکترونیک، کتاب‌ درسی همچنان اصلی‌ترین ابزار آموزش زبان محسوب می‌شود و نقد و بررسی این کتاب‌ها می‌تواند کیفیت آموزش را ارتقا دهد. مقالۀ حاضر با روش اسنادی- انتقادی و بر اساس مجموعه‌ای از شاخص‌ها و معیارهای ارزیابی کتاب‌های درسی دانشگاهی، به نقد و بررسی ویراست دوم از جلد نخست مجموعۀ فارسی بیاموزیم پرداخته است. با توجه به پنج محور نقد ساختاری، محتوایی، زبانی، روشی و فرهنگی-اجتم...

در حوزه زبان شناسی و نظریه های ادبی، زبان فارسی و عربی معاصر سخت متأثر از ترجمه است. با مقایسه کتاب ها و مقالات فارسی و عربی در حوزه نقد ادبی در می یابیم که مترجمان عرب زبان به رغم ترجمه های متعدد برای هر اصطلاح، عملکرد مقبول تری دارند. شاید از دلایل این موفقیت قابلیّت اشتقاقی زبان عربی باشد. اصطلاح «intertextuality» در زبان عربی به «التّناصّ»، «تداخل النّصوص»، «التفاعل النّصی» و معادل های دیگری ترج...

رقومی سازی اسناد و مدارک امروزه نقش مهمی در حفاظت و همچنین دسترس پذیر ساختن منابع اطلاعاتی در کتابخانه ها، آرشیوها و مراکز اطلاع رسانی دارد. با توجه به اینکه در کشور ما تاکنون کتاب جامعی به زبان فارسی در این زمینه تألیف نشده است، ترجمه منابع به زبان فارسی نقش مهمی دارد. در این مقاله به نقد یکی از منابع ترجمه شده به زبان فارسی در زمینه رقومی سازی پرداخته می شود. در نقد حاضر ابتدا منبع اصلی، همچن...

روان کاوی و ادبیّات، رابطه ای دوسویه دارند. ادبیّات سبب تلطیف روان می شود و روان کاوی به کالبدشکافی آن می پردازد. آنچه امروزه روان کاوان مطرح می کنند، در ادبیّات گذشته حضور داشته است و اکنون نیز با هویّت یافتن دانش روان کاوی، به صورت علمی مطرح می شود. با بررسی یک اثر هنری از دیدگاه روان شناختی، می توان به نکاتی چون ویژگی های شخصیّتی هنرمند و بازتاب آنها در خلق اثر پی برد. در این نوشتار ـ که نتیجۀ با...

سخن‌وسخنوران یکی از اثرگذارترین پژوهش‌های ادبی معاصر در حوزۀ تاریخ ‌ادبیات و نقد ادبی، تألیفِ بدیع‌الزمان فروزانفر از استادان و محققان نسل اول دانشگاه تهران است. پژوهش‌های او در حوزه‌های تاریخ‌ادبیات، نقد ادبی، عرفان‌ و تصحیح متون منجر به بنا نهادن سنت‌‌های تحقیقی و انتقادی در میان دانشگاهیان شده که اعتبار آن تاکنون برجا مانده است. فروزانفر در سخن‌وسخنوران در ادامۀ سنّت تذکره‌نویسی فارسی، نه‌تنها...

این مقاله دو برگردان فارسی کتاب داستان پسامدرنیسیتی اثر مک‌هیل را ازمنظر رویکرد نقد و ارزیابی کیفیت ترجمه، به‌ویژه الگوی جولیان هاوس (1996)، بررسی می‌کند. ابتدا، کتاب اصلی معرفی می‌شود. سپس، الگوی جولیان هاوس معرفی و درضمن آن الگویی برساخته برای بررسی متن اصلی و ترجمة آن ارائه می‌شود و درنهایت، بخش‌هایی از کتاب اصلی و دو برگردان فارسی آن ازمنظر مؤلفه‌های رایج در ارزیابی نقد و کیفیت ترجمه در سطو...

در جای جای احادیث و اخبار، اشاراتی یافت می شود که بر فارسی دانی و فارسی گویی ائمّه اطهار دلالت دارد گاه یکی از این بزرگان، سخنی پارسی شنیده و اظهار بی اطلاعی نکرده است، دیگری به زبان فارسی به مردی ایرانی پاسخ گفته (هر چند که گفتار وی نقل نشده)، بر زبان امامی دیگر، عبارات فارسی جاری گردیده که عین آنها را راویان ثبت کرده اند، و خلاصه گاه عبارات، مصطلحات و یا کلمات فارسی در درون حدیثی وارد گردیده. ...