آثار هنر اسلامی دارای تزیینات بسیار زیبایی هستند که اغلب سراسر سطوح را می پوشانند. یکی از شیوه های تزیین پوشش دیوار بناها در فضای داخلی که از دوره اشکانیان در معماری ایران مورد استفاده قرار گرفته گچبری است. تزیینات گچبری دوره اسلامی بر اساس پیشینه هنر گچبری پیش از اسلام در ایران شکل گرفت و سیر تکاملی آن در دوره ایلخانیان به اوج رسید. گچبری سنتی تا دوره صفویه شیوه یکسانی را پی گرفت و سپس تحت تأث...

کوفی معقد یکی از اولین نمونه های کوفی تزیینی است که نقشینۀ گره از اجزای اصلی آن است. کوفی تزیینی و از جمله کوفی معقد در مطالعات پیشین همواره ترکیبی از کوفی ساده و نقوش تزیینی پنداشته شده است؛ ولی به نظر می رسد این خط کل منسجمی باشد که از تغییرات روابط هندسی در ساختار مفردات و مرکباتِ خط کوفی به وجود آمده است. از این رو، مقالۀ حاضر قصد دارد ضمن مطالعۀ روابط هندسی مفردات و مرکباتِ کوفی معقد به زمین...

نقوش گچبری امامزاده عبدالله اراک، از نقش‌مایه‌های ایرانی ـ اسلامی رایج در دوران سلجوقی و متأثر از دوره ساسانی است. این پژوهش به روش توصیفی، تحلیلی و تطبیقی و اطلاعات آن از مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی تهیه شده است. سوال‌های پژوهش عبارتند از اینکه، چه میزان هنر گچ‌بری اسلامی وامدار دوره ساسانی بوده و تغییرات ایجاد شده بر سطوح گچ‌بری‌های اسلامی چگونه قابل تبیین است؟ نتایج پژوهش نشان می‌دهد که بنی...

طی فعالیت میدانی نجات‌بخشی در بنای فضل بن سلیمان برای نخستین بار، در منطقة آوه از استان مرکزی، تعدادی بسیاری کاشی‌زرین‌فام با تاریخ قیدشده بر روی آن‌ها (684ق) به دست آمد. در راستای شناسایی بیشتر این هنر در منطقة آوه، از طریق مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی و با روش توصیفی- تحلیلی، نمونه‌هایی جهت بررسی و مطالعه انتخاب شدند. سؤالات اصلی پژوهش عبارت‌اند از: 1. عناصر اصلی تزیینی کاشی‌های زرین‌فام آوه ...

معماری اسلامی و تزیینات وابسته به آن، همواره بستری مناسب برای حضور عناصر تجسمی مختلف، ب هویژه آرایه های تزیینیبوده است. بناهای مذهبی اما مزاد هها مملو از نقوش تزیینی پرباری است که به سبب برخورداری از طرح های هنری و نقوشنمادین، م یتواند در بخ شهایی از هنر معاصر گرافیک، هم چون طراحی نشانه، مورداستفاده قرار گیرد. این مقاله، کوششی استبرای مطالعه، طبقه بندی، شناخت هویت و ویژگی های بصری و ریشه های اع...

 نقش‌مایۀ درخت سخنگو یا درخت واق‌واق، که در داستان‌ها و افسانه‌‌های سرزمین‌های گوناگون ریشه دارد، به اشکال مختلفی بر آثار هنری نمایان شده است. این نقش سرچشمۀ پیدایش نقوش تزیینی واق است که ترکیبی از سر جانداران طبیعی یا تخیلی با ساقه‌ها و گل‌های اسلیمی و ختایی است و به‌عنوان یکی از نقش‌مایه‌های اصلی قالی‌بافی ایران مطرح می‌شود و در طرح‌های مختلفی چون لچک‌ترنج و درختی جلوه‌گر می‌شود. این نقوش گون...

یکی از وجوه شاخص هنرهای اسلامی، کاربرد تزیینات است. حضور آرایه های تزیینی برای منقش ساختن سطوح، ب هویژه درنگارگری دوره تیموری متداول بوده است. از نسخ مصور مشهور دوره تیموری، می توان به شاهنامه بایسنقری 1 اشاره کرد. ایننسخه، سرشار از نقوش تزیینی هندسی است. این مقاله باهدف شناخت گره های هندسی نگاره های شاهنامه بایسنقری، بررسینحوه کاربرد آن ها در بخش های مختلف از حیث نوع، روش اجرا، رنگ و محل به کا...

هنر پیش از اسلام همواره بر هنر قرون بعد از اسلام تأثیر داشته است. مفرغ های لرستان همواره با نقوشی که مفاهیم نمادینی از مذهب و اعتقادات مردم آن زمان را نشان می داده تزیین شده اند. و تأثیر آن ها بر هنر دوران بعد قابل بررسی است. در این راستا نمونه هایی از مفرغ های لرستان موجود در موزه فلک الافلاک لرستان که از نظر تزیینات غنی تر بوده اند شناسایی وبر اساس نوع کاربرد طبقه بندی شده و ویژگی های مضمون...

منطقه کجور در غرب استان مازندران و در دل کوه‌های البرز مرکزی قرار دارد که در دوره اسلامی به لحاظ تاریخی و مذهبی نقش بسیار مهمی در شکل‌گیری حکومت علویان در شمال ایران و مبارزه با خلفای اموی و عباسی داشته است. این منطقه که در طی زمان با نام‌هایی همچون پدشخوارگر رویان، رستمدار و محال ثلاث نیز از آن یاد شده است؛ دارای تعداد نسبتا زیادی بنای آرامگاهی است که تاریخ آن‌ها به ابتدای قرن 9 ه.ق به بعد بر‌...

جلوه های هنر تزئینی اسلامی،در طول قرن ها، اعجاب و شگفتی همگان را برانگیخته است، هنری که دستمایه های اصلی آن بر پایه ی استعداد و خلوص، پاک دلی و طاعت نهاده شده و با تمامی تنوع و تولد در بی شمارزمینه ها در هر زمان دارای زبان و بیانی واحد بوده است. این پژوهش بر اساس روش تاریخی-توصیفی و تحلیلی می باشد. و سعی شده نقوش تزئینی مسجد جامع فرومد به عنوان یکی از هزاران بنای بی نظیر معماری دوره ی اسلامی ب...