از براهین عقلی عصمت امامت می‌توان به برهان امتناع تسلسل ائمه، وجوب حفظ شریعت و وجوب پیروی امام اشاره کرد که علمای مذهب امامیه به آن استدلال کرده‌اند. از طرف دیگر، دیگر مذاهب اسلامی همچون معتزلیان، اعتبار چندانی برای عصمت قائل نیستند و سعی کرده‌اند به براهین عصمت امام از جمله سه برهان مذکور اشکال وارد کنند. این مقاله پس از بیان کلیات و معرفی مختصر دو کتاب المغنی و الشافی و تعریف عصمت، سه برهان...

ابن‌سینا و اسپینوزا به ضرورت علیت معتقدند. ابن‌سینا گاه ضرورت را بدیهى تلقى مى‏کند و گاه بر آن اقامه برهان مى‏کند. اسپینوزا به طور قاطع ضرورت علیت را بدیهى مى‏داند. دلایل ابن‌سینا همگى نوعی مصادره به مطلوب است. از سوى دیگر، نه تنها ضرورت علیت بدیهى نیست بلکه عدم ضرورت امرى وجدانى و بدیهى است. به اعتقاد نگارنده، ریشه بحث ضرورت علیت تفکیک میان دو مفهوم وجوب و امکان و اصرار بر توجیه پیدایش موجودات...

متکلمین قدرت را «صحه الفعل و الترک» معنا کرده اند، اما فلاسفه معتقدند که این تعریف، ملازم با امکان و نقص است و لذا در مورد خدای متعال ـ که بر اساس مبانی فلسفی، واجب الوجود من جمیع الجهات و تام الفاعلیه است ـ راه ندارد. در این تحقیق کوشش شده است تا علاوه بر بیان ایراد فلاسفه به این تعریف، مبنا و خاستگاه این اشکال روشن شود. در ادامه سعی شده تا برمبنای اصول روشنِ بدیهی، عقلی و وجدانی، و همچنین ادله...

یکی از مباحث مهم در علم کلام و فلسفه بحث از صفات الهی و چگونگی آنها، و از مباحث با اهمیّت و دقیق صفات الهی، بحثهای معناشناسانه، هستی شناسانه و کلامی در باره صفت قدرت خداوند و دایره شمول و عمومیّت آن است،که در موارد زیادی، مورد اختلاف فیلسوفان و متکلمان قرار گرفته است. به دلیل وجود برخی پیچیدگی ها در این مسأله که سبب بروز شبهاتی شده است، در این رساله به این بحث پرداختیم. در طول تاریخ بین متکلمان...

گزارش تجربه‌گونه امیرمؤمنان علی(ع) از شناخت خدا به سست شدن عزیمت‌ها وگشوده شدن بسته‌ها راهی نو در خداشناسی است. مواجهه شارحان نهج‌البلاغه با این روایت، مسأله تحقیق حاضر است. بررسی تطبیقی شروح نهج‌البلاغه مواضع اختلافی و اشتراکی آنان در فهم کلام امام علی(ع) را توصیف و تبیین می‌کند. آنان با سه رهیافت درون‌دینی، فلسفی و کلامی به تقریر و تحلیل شناخت خداوند به فسخ عزایم پرداخته‌اند. تفسیر روایت به ش...

پژوهش حاضر به بررسی براهین اثبات وجود خدا که در کلام دو امام معصوم حضرت امام علی و امام رضا ـ علیهما السلام ـ به کار رفته می پردازد تا میزان استفاده ی دو امام و نیز شباهت ها و تفاوت ها در شیوه ی استفاده ی دو امام مشخص گردد. البته وقتی گفته می شود «برهان»، نباید انتظار داشت که در اغلب موارد، براهین کاملی که از صغری و کبری تشکیل شده باشند در کلام دو امام یافت شود، بلکه شاید چنین موردی به صورت ک...