ازجمله نتایج رقابت ژئوپلیتیکی"بازی بزرگ"، تجزیه‎ی سرزمین‎های تاریخی ایرانِ بزرگ و تحدید مرزهای ایران جدید در جناح شرقی و جنوب‎شرقی بود. این وقایع در دوره‎ی ژئوپلیتیک استعماری و همزمان با دوره‎ی حکومت قاجاری به‎وقوع پیوست. موقعیّت حاشیه‌ای جنوب‎شرق، همجواری آن با هندوستان، محدودیت‎های جغرافیای طبیعی و تمایزات جغرافیای انسانی آن به‎همراه پیش‎زمینه‌های تاریخی و حکمرانی حکومت‎های محلّی مدّعی و نیمه‎مست...

بحث از تاثیرات متقابل مظاهر گوناگون سیاست و محیط فیزیکی توسط اندیشمندان و فلاسفه در ادوار تاریخی و دوره های متأخر، فضایی را به وجود آورده تا جغرافیای سیاسی به صورت یک شاخه منسجم از جغرافیای انسانی از سایر علوم متمایز گردد؛ جغرافیای سیاسی علمی است که به مطالعه پدیده های سیاسی در فضای درونی یک کشور می پردازد و کشور به عنوان محوری ترین موضوع از این علم از مولفه های سرزمین، مرز، حکومت و ملت تشکیل ی...

مرز به پدیده‎ای فضایی گفته می‎شود که بازتابنده‎ی قلمرو حاکمیّت سیاسی یک دولت بوده و مطابق قواعدی خاص در مقابل حرکت انسان، انتقال کالا و نشر افکار مانع ایجاد می‎کند. جهانی‎شدن و بحث گسترش فزاینده‎ی فناوری اطلاعات و ارتباطات که از آن به‎عنوان "جامعه‎ی شبکه‎ای" یاد می‎شود، به تحوّل و دگرگونی در ابعاد مختلف سیاسی، امنیّتی، اقتصادی و اجتماعی منجر شده و ویژگی‎های جامعه‎ی شبکه‎ای همچون اقتصاد اطلاعاتی، ف...

توزیع فضایی پراکنش انواع مراکز شهری در مقیاس‌های مختلف یکی از دغدغه‌ها و مسائل اصلی و راهبردی صاحبنظران، مدیران و آمایش گران سیاسی فضا می‌باشد. در این میان تولید فضای امن شهری بر اساس سازمان فضایی مراکز دخیل در امنیت شهری، تحت معلولیت عاملیت فضایی کنشگران و تحلیل توزیع فضایی مراکز مهم نیز مستلزم شناسایی و طراحی الگوی عوامل موثر در توزیع فضایی مراکز مهم کلانشهر تهران باتاکید بر پدافند غیرعامل می...

هدف مقاله حاضر، بررسی عوامل مؤثر بر شکاف دستمزد صنعتی صنایع بیش از 10 نفر کارکن میان استان‌های ایران در قالب مدل جغرافیای جدید اقتصادی می‌باشد. برای این منظور، با استفاده از روش داده‌های تابلویی و با بکارگیری 2175 مشاهده (435 شکاف میان استانی طی دوره زمانی 1386-1382) ساختار فضایی دستمزد ایران مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج به‌دست آمده از این پژوهش بیانگر این موضوع مهم است که جغرافیای جدید اقت...

شهر، به مثابه تبلور آیین و اندیشه جامعه، نمی تواند در تمدنهای مختلف یکسان پدید آید. گوناگونی شهرها در تاریخ و جغرافیای جهان، بیش از هر چیز معلول این تفاوت است. فلات ایران به عنوان یکی از قدیمیترین زیستگاههای بشر، تمدنهای مختلفی را تجربه کرده و شهرهای زیادی را به وجود آورده است. بررسی روند تغییرات شهر ایرانی در طول تاریخ دو شیوه کاملاً متمایز را از سازمان فضایی شهر ارائه می دهد. سازمان فضایی به...

الگوی توسعه شتابان شهرنشینی در ایران با آسیب های اجتماعی زیادی همراه شده است. هم اکنون شهرها به ویژه کلان شهرها و در رأس آنها تهران به مهم‎ترین کانونهای بروز جرم و جنایت و ناهنجاری تبدیل شده اند. این مقاله از دیدگاه جغرافیای اجتماعی شهرها، بر شناخت مؤلفّه های جغرافیایی شهر در آسیب شناسی اجتماعی آنها تأکید می کند؛ یعنی آسیب شناسی اجتماعی شهرها را از منظر آسیب شناسی سازمان یابی فضای شهری مورد توجّه...

امروزه سلامتی یکی از موضوعات اصلی کشورهای در حال توسعه است. تحلیل های سازمان های بین المللی مرکزیت سلامت یا بهداشت را به عنوان یک شاخص کلیدی برای اندازه گیری توسعه پایدار نشان می دهد. در منشور سازمان بهداشت جهانی برخورداری از بالاترین استانداردهای سلامتی حق هر انسان، بدون در نظر گرفتن تفاوت های نژادی، مذهبی، باورهای سیاسی، موقعیت اجتماعی-اقتصادی است. بر این اساس می توان گفت که سلامت افراد، گروه...

در مطالعات جغرافیای روستایی، به دلیل تنوع پدیده های مکانی و فضایی امکان مطالعه به صورت مجرد و منفرد مقدور نیست. لذا اولین گام طبقه­بندی این پدیده­ ها در گروه­ های مشابه است، که در این خصوص تحلیل عاملی به عنوان ابزاری قدرتمند در مقابل این مشکل، راه حل تقلیل و تحلیل عوامل توسعه را به عهده دارد. در این مقاله از 38 شاخص جهت سطح­بندی روستا های شهرستان تنکابن استفاده گردید، که با استفاده از تحلیل عام...