این پایان نامه با موضوع سیمای امام علی(ع) در ملحمه عبدالمسیح انطاکی، در هفت فصل تالیف و تنظیم شده است. در این رساله پس از بیان کلیات بحث، اوضاع سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، دینی، فرهنگی و ادبی عصر عبدالمسیح انطاکی مورد بررسی قرار گرفته و سپس به بررسی زندگی شخصی و ادبی شاعر و آثار وی پرداخته شده است. پس از آن به گزیده ای از زندگی امام علی(ع) در پنج مرحله اشاره شد. در ادامه به مباحث مربوط به حماسه از...

مقالۀ حاضر برای نخستین بار در ایران، به معرّفی حماسه‌های دینی سه‌گانۀ ادب ترکی پرداخته است و از این میان، تکیۀ گفتار به معرّفی ترجمۀ فارسی حماسۀ منثور بطّال‌نامه و برخی از مهم‌ترین ویژگی‌های آن معطوف شده است. بر این اساس، ابتدا به اصالت و آبشخور عربی این حماسه و حضور پُررنگ پهلوان تازی‌تبار آن در ادب ترکی اشاره شده است و پس از توصیف صلتیخ‌نامه و دانش‌مندنامه، هویّت تاریخی و شخصیّت محوری حماسۀ بطّال‌نا...

داستان‌ها و اشعار مبتنی بر توصیف اعمال پهلوانی و بزرگی‌ها و افتخارات قومی را در تعریفی سنتی، حماسه می‌گویند. اما این تعریف در دوره‌ی معاصر تطور یافته و به‌ویژه در شعر، بسیار متفاوت و گسترده‌تر شده‌است؛ زیرا با ایجاد دگرگونی‌های نوین در عرصه‌ی جوامع بشری و تحت‌تاثیر قرارگرفتن تدریجی جوامع سنتی، تحولی در نوع نگرش به همه‌ی مقولات زندگی بشری ایجاد شده و مبانی ادبیات حماسی نیز مانند سایر مقوله‌های ع...

در ایران باستان موبدان همواره یکی از مقامات برجسته جامعه به‌شمار می­آمدند و در دربار شاهان نفوذی فوق­العاده داشتند. این امر به‌خوبی در مشهورترین حماسه ملی ایران نمود یافته است و به حدی اهمیت دارد که با بررسی نقش و جایگاه موبدان در شاهنامه چگونگی ارتباط دین و حکومت در ایران باستان مشخص می­شود. خویشکاری موبدان در شاهنامه منحصر به اجرای مناسک دینی نیست. آن­ها هم در اداره کشور اختیارات گسترده­ای دا...

هوم یا هئومه که در فرهنگ ودائی سئوما نام دارد، گیاهی پررمز و راز است که خود را در جایگاه خدایان و ایزدان در پهنه اساطیر هند و ایرانی جای داده است. ردپای این ایزدگیاه، در کهن‌ترین آثار مکتوب نظیر وداها و نیز اوستا، تا ادبیات دوره میانه و سپس شاه‌نامه فردوسی بچشم می‌خورد. هم اکنون نیز جایگاه این گیاه و افشره مقدس آن در آیین‌‌های دینی زرتشتیان، یادگاری از پیشینه درخشان و فراتاریخی آن است. این پژوه...

یکی از جنبه های درخور توجّه و قابل طرح درجریان رباعی سرایی امروز درمقایسه با رباعیات قبل از انقلاب اسلامی، درآمیختن حماسه با رباعی است که برگرفته از شرایط خاصّ اجتماعی است. تحوّلات جدید درعرصه ی انقلاب اسلامی و رخ داد عظیمی نظیر جنگ تحمیلی عراق، سبب شده است لحن حماسی درانواع شعر فارسی و از آن جمله رباعی امروز به گونه ای بسیار جدّی و اثرگذار بروز کند. بسیاری از رباعی سرایان با روی آوردن به موضوعاتی ...

دو حماسه ی بزرگ ادبیات جهان یعنی حماسه ی هومری که شامل ایلیاد و اودیسه است و حماسه ی فردوسی یعنی شاهنامه، دارای وجوه افتراق و اشتراک  بسیاری است که با توجّه به اهمیّت شخصیّت پردازی در حماسه، مقاله ی حاضر به نقد این دو حماسه از نظر شخصیّت پردازی اختصاص دارد. در بخش اوّل به شیوه ی رفتار اجتماعی پهلوانان در دو حماسه که شباهتهای فراوانی به یکدیگر دارند ، پرداخته شده است. اهمیّت و تأثیر شخصیّت خدایان  در ح...

شعرحماسی و شعر غنایی را می¬توان جزء اولین و مهم¬ترین انواع شعری به شمار آورد. مهم¬ترین قالب شعر غنایی، غزل است و این قالب بیشترین نوآوری و تحول را از نظر محتوا در دوره¬های گذشته پذیرفته اما همچنان اصالت خود را حفظ کرده است. گستردگی مفهومی غزل هیچ¬گاه لطمه¬ای به اصل آن نزده، چرا که قرادادهای لفظی و معنوی غزلی همواره پا بر جا و در عین حال پویا بوده و تعدّد و تنوّع مفاهیم، قالب¬های ساختاری آن را کم ...

فرامرزنامه‘ منظومه ای است در وصف جنگاوری های فرامرز پسر رستم در هندوستان که در7600 بیت به نظم درآمده و در سال 1324 ه ق در بمبئی به چاپ رسیده است . آقای دکتر جلال خالقی مطلق در بخش دوم ((مطالعات حماسی)) خود به تحلیل و بررسی موضوعات این منظومه پرداخته اند و درضمن کوشش کرده اند تا با استناد به ابیاتی از فرامرزنامه ‘ گوینده و عصر سرایش آن را مشخص کنند. پژوهش حاضر در ادامه بحث های آقای دکتر خالقی ...

حماسه حسینی، حماسه ای جاویدان و بی همتاست که آثار آن در دنیا انتشار یافته و به عرصه گاه تحلیل و نکته سنجی ها مبدّل شده است. این واقعه از هنگام ظهورش تا عصر کنونی تأثیری شگرف در حفظ و پیش برد تعالیم دینی داشته است. این حماسه از نگاه صاحب ذوقان ادبیّات عربی و فارسی به دور نبوده تا جایی که گستردگی این سروده ها، شاخه ای مستقل به عنوان شعر عاشورایی یا شعر حسینی ایجاد کرده است. پژوهش حاضر تلاش دارد با...