جهان‌شناسی و مسألۀ نظم حاکم بر جهان از موضوعاتی است که عالِمان علوم مختلف ازجمله عجایب‌نگاران در تمدن اسلامی به آن پرداخته‌اند. پرسش اصلی این پژوهش این است که عجایب‌نگاری‌ها، از حیث جهان‌شناسی و نشان دادن نظم حاکم بر جهان چگونه عمل کرده‌اند؟ در این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی تلاش شده است به‌منظور دریافت درک صحیح از جهان‌شناسی در عجایب‌نگاری‌ها، در گام نخست، به جهان، جهان‌شناسی و عجایب‌نگاری در ت...

عبودیّت گوهر اساسی دین است و همه معارف و احکام دینی برای تحقّق عبودیت خدای سبحان است و غایت خلقت نیز چیزی جز عبودیت نیست . از طرف دیگر قوام وجود آدمی به عقل اوست و مخاطب خداوند و عامل اجرای اوامر و نواهی عقل است ، بنابراین تحقّق عبودیت جز با واسطه عقل امکان ندارد . اما همانگونه که علم و ادراک در عالم هستی دارای درجات و مراتب است عبادت نیز دارای درجات و مراتب است . عبودیت تکوینی یا عبادت بالاضطرار ...

قوس صعود و نزول از نظریه­های پایه در عرفان اسلامی است. این نظریه به تبیین نظام هستی و ارتباط آن با وجود حضرت حق (خداوند) می­پردازد و موجودات عالم را در دو قوس نزول و صعود در نظر می­گیرد که از یگانه وجود حقیقی نشأت گرفته و به صورت دایره­وار به آن بازمی­گردند. مقاله پیش­رو در صدد است با بهره­گیری از روش پژوهشی تاریخی و نقلی به وجه اشتراکات و تمایزات تبیین­های مختلف این نظریه در کلمات عرفا دست پید...

رمان "رود راوی" با استفاده از روش بینامتنیت خلق شده است. قرآن، اندیشه‌های اسلامی، رساله عربی حدود الاعمال فی شیئ و... زنجیره‌های نقل قول آن‌را تشکیل می‌دهند. اساﺳاً این اثر شرح خلقت جهان و نقش مایه‌ی شیطان از منظر فرقه‌ی نمادین مفتاحیه است، که نماینده فکری- عقیدتی شخصیت اسطوره‌ای ابودجانه است. ابوتراب خسروی در حین بازآفرینی اسطوره‌ی آشوب ازلی، به همزادان او، درد، رنج، بیماری و مرگ پرداخته است. ا...

در اندیشه دینی، جهان هستی به دو بخش شهود و غیب تقسیم می‌شود. یکی از مسائل اساسی، امکان ارتباط این دو بخش، به‌ویژه ارتباط انسان با عالم غیب است. از آنجا که یکی از مصادیق غیب ملائکه است، می‌توان امکان ارتباط انسان (غیر پیامبران) با عالم غیب را ازطریق امکان ارتباط او با ملائکه جستجو و اثبات کرد؛ که ما در این مقاله به‌دنبال آن هستیم. دراین‌باره ادله عقلی بر امکان و ادله نقلی بر وقوع و درنتیجه بر ام...

مساله معلل بودن افعال به اغراض، از مسائل اختلافی در میان علمای اسلام است. مشهور است که شیعه و معتزله قائل به وجود غرض در افعال خداوند هستند و اشاعره، عقیده به نفی غرض در افعال الهی دارند. در این پژوهش ضمن تعریف و کلیاتی در مورد انسان، آفرینش او و هدف، به بیان دیدگاه قرآن کریم از منظر دو مفسّر معاصر و مشهور شیعه و سنی، علامه محمدحسین طباطبایی و محمد طاهر ابن عاشور پرداخته شده. هدف؛ امری است که ...

چکیده: در پژوهش حاضر به بررسی مهم ترین نکته های مدیریتی جزءهای 10، 11 و 12  قرآن کریم  پرداخته شده است. روش تحقیق تحلیلی- اسنادی می باشد. از دیدگاه جهان بینی توحیدی خدا مدیر و معمار جهان خلقت و تدبیر کننده شب و روز است، او نقشه هستی را با مدیریت بی بدیل خود چنان موزون و متعادل طراحی کرده است که با نظم و هماهنگی شگفت انگیزی در مدار تعیین شده خود به سوی هدف مشترکی به پیش رود. یافته های پژوهش نشان...

چکیده: فیه مافیه و فوائدالفواد ملفوظاتی مشتمل بر مباحث مختلف عرفانی و فلسفی می باشند. این متون به لحاظ بیان مطالب عرفانی و اخلاقی و احوال و افکار و کردار و شیوه تربیتی عرفا حائز اهمیت هستند. این دو کتاب در زمینه های گوناگون معرفت، هستی، خدا، جهان، انسان و سلوک معنوی بحث نموده اند. مولانا و خواجه نظام الدین ضمن بیان حد و مرز ابزارهای معرفت (علم تجربی، عقل و وحی) و نقد آنها، معرفت شهودی را معرفت...

بر مبنای جهان بینی توحیدی همۀ اجزای نظام هستی به اقتضای خلقت خود و به طور تکوینی قابلیت های ارتباطی گوناگونی دارند کهاین قابلیت ها در انسان به دلیل برخورداری از روح به اوج خود می رسد و ظرفیت های ارتباطی مادی و فرامادی بی انتهایی در اختیار اوقرار می دهد. در همین حال به دلیل مأموریت و مسئولیتی که بشر به عنوان اشرف مخلوقات دارد علاوه بر هدایت تکوینی - که تمامیموجودات را در برگرفته 2- از هدایت تشری...

آفرینش یکی از مفاهیم اساسی است که در جهان بینی اسلامی ، نقشی برجسته درهمه ابعاد اندیشه دینی بشر ایفا می کند .سوال از آفرینش و خلقت ، تاریخی به درازای اندیشه دارد و پیوسته متفکران و اندیشمندان به غور و بحث پیرامون این مساله پرداخته اند.اما به طور کلی در مورد نسبت موجودات با خداوند دو نظریه وجود دارد که از آن ها تحت عناوین صدور و خلقت یاد می شود.نظریه صدور (تجلی) که در نظام های بزرگ عرفانی و فلسف...