زبان فارسی یکی از ابزارهای نفوذ ایران در سرزمین های دیگر محسوب می شد.  ازدوره مغولان هند،  زبان فارسی حتی اشعار فارسی به سکه‌های مغولان هند افزده شد و تا پایان حکومت آنان اشعار فارسی بر سکه ها نقش بست. در ابتدا انگلیسی ها‌ مجبورشدند از زبان فارسی در سکه های خود استفاده کنند اما چون پی به اهمیت این زبان در هند بردند و آن را مانعی برای اهداف استعماری خود می دیدند در صدد بر اندازی آن بر آمدند و در...

ایران و ایرانیان از زمان‌های بسیار دور با ساکنان شبه قاره هند ارتباط داشته‌اند. این امر از یک طرف ناشی از ضرورت و نیازهای اقتصادی و از طرف دیگر اشتراک فرهنگی و تاریخی دو ملت بوده است. بسیاری از ساکنان و اقوام شبه قاره به ایران مهاجرت کرده و اسکان دائمی یافته بودند. با توجه به انسداد مرزهای جغرافیای شبه قاره و یا صعب العبور بودن آن در شمال و شمال‌غرب، مراودات و مناسبات ساکنان شبه قاره هند با ایر...

مجلد پنجاه و دوم فهرست نسخه های خطی کتابخانه مجلس شورای اسلامی، تألیف محمودنظری، شامل 400 نسخه خطی است ونسخه های شماره 18901 تا 19300 را دربر می گیرد. این نسخه ها به زبان های فارسی، عربی، و ترکی، و بیشتر آنها متأخر است. تعدادی از نسخه ها متعلق به منطقه افغانستان و شبه قاره هند است و شمار نسخه های فقه حنفی درمیان آن ها چشمگیر است. در این نوشتار، به ذکر برخی نکات درباره روش فهرست نگاری نسخه های خ...

نهضت نامه های ابریشمی، حرکتی سیاسی و مذهبی بود که به وسیله ی شخصی به نام محمود الحسن دیوبندی مشهور به شیخ الهندی بر ضدّ انگلیسی ها در هندوستان و شبه قاره صورت پذیرفت که دامنه ی آن تا افغانستان و ایران کشیده شد. وی تحت تأثیر افکار سلف گرایانه رهبران مدرسه ی دیوبند هند قرار داشت و چون مکاتبات و نامه های رهبران این حرکت، بر روی پارچه هایی از جنس ابریشم نوشته می شد، این جنبش به نام نهضت نامه های ابر...

مهاجرت یا کوچ کردن همواره یکی از راه کارهایی بوده است که انسان را در تلاش خود برای سازگاری با محیط و فائق آمدن بر دشواری ها کمک کرده است. مهاجرت از فلات ایران به شبه قاره هند پدیده ای منحصر به یک دوره زمانی معین نیست، اما به نظر می رسد که این روند پس از تاسیس سلسله های اسلامی در شبه قاره، رشد و اهمیتی ویژه پیدا کرد. با سقوط حکومت ساسانی،دوره ای از مهاجرت ایرانیان (پارسیان) به شبه قاره هند آغاز...

مسلمانان در سده ی اول هجری با فتح سند قدم به شبه قاره هند گذاشتند. هر چند مردم این سرزمین به واسطه حضور بازرگانان مسلمان در جنوب شبه قاره با مسلمانان آشنایی داشتند. با این وجود جریان اصلی ورود اسلام به هند با فتوحات غزنویان آغاز شد. با این که لشگر کشی های نظامی نقش زیادی در گسترش اسلام نداشت، اما زمینه ساز مهاجرت بسیاری از گروه های مسلمان از جمله صوفیه شد که با هدف گسترش اسلام وارد شبه قاره هند...

این مقاله، راهنمای فشرده ای برای فهرستنویسان ، کتابداران و سایر علاقه مندان درباره اسامی نویسندگان اردو زبان و املای لاتین آنان است. منابعی که راهنمای نگارنده در تألیف آن بوده عبارت است از : «فرهنگ سخنوران» ، «فهرست مستند اسامی مشاهیر ومؤلفان» و اولین تذکره های تاریخ ادبیات اردو در شبه قاره هند و پاکستان

ترقّی وتعالی یک جامعه زمانی امکان پذیر می گردد که از پیشینه ی تاریخ تمدنش آگاهی یابد، وآنچه را که از گذشتگان باقی مانده است در اختیار گیرد. احیای نسخه خطی یکی از راههایی است که شناخت مذکور را تضمین می کند. به منظور اهتمام به این امر به تصحیح و تحقیق نسخه خطی «مصباح الْمبتدی» تألیف « رحم علی خان ایمان فرخ آبادی هندی »پرداختم.در این پژوهش مشخص شد که مولّف کتاب از ادب دوستان و طبقه تحصیل کرده شبه قار...

نسخ? خطی «مجمع الافکار» از آثار ارزشمند و بی نظیر قرن یازدهم هجری است. این اثر، مجموعه ای از دیباچ? دیوان-های شاعران قرن دهم و یازدهم هجری به همراه رقعات و نامه ها و اخوانیات شاعران این عصر به یکدیگر و مجموعه ای متنوع از نوشته های شاعران و نویسندگان مختلف این عهد است. این نسخه نه تنها گوشه های تاریکی از تاریخ عصر گورکانیان هند را روشن می کند، بلکه به دلیل در برداشتن بسیاری از نامه های خصوصی و ...

«هدیه‌‌الاخیار» یا «شرح تحفه‌‌الاحرار» اثر «محمد رضا ملتانی» فرزند « محمد اکرم ملتانی»، از فارسی‌ نویسان شبه قاره در قرن یازدهم، اگرچه از آثار دست دوم ادب فارسی محسوب می‌شود، قطعا به دلیل دانش و اطلاعات سرشار و دقت فراوان شارح در فحص و بحث و بیان ظرایف لغت، دستور، معانی و بیان راهگشای محققان و دانشجویان در شرح دشواری های «تحفه‌‌الاحرار جامی» خواهد بود. ملتانی از خادمین شیعه‌ مذهب شهنشاه اورنگ‌ز...