به دلیل فقدان نسخه­های خطّی معتبر از دیوان برخی شاعران، سفینه­ها و جنگ­های شعری ازجمله مهم­ترین متونی هستند که می­توان از آن­ها، در جهت تصحیح و بازتصحیح دیوان­ها، استفاده کرد. هرچه قدمت این سفینه­ها بیشتر باشد، معمولاً ضبط‌های صحیح­تر و اصیل­تری دارند. مجموعه­ی لطایف و سفینه­ی ظرایف، تألیف سیف جام هروی، یکی از مهم­ترین سفینه­هایی است که در پایان قرن هشتم و ابتدای قرن نهم هجری، در شبه­قارّه نوشته ش...

تعریف مساله، اهداف: هنر کلام و نگارش به همراه تزیین کتب و مصورسازی آن ها، طی قرون متمادی، هیچ گاه از تحول و توسعه بازنایستاده است. در این نوشتار، تصویرگری به مثابه یک عامل، به عنوان بخشی از عوامل بیانگری یک مطلب ادبی بررسی می شود. نخست، با بررسی تکوینی، نمونه های کهن ارزشمند کتاب «کلیله و دمنه» جمع آوری و ویژگی های آن طبق مراحل کتاب آرایی سنتی به صورت تصویری طبقه بندی و تحلیل خواهد شد. بخش دوم ...

هدف از نگارش مقالة حاضر، بررسی نسخة خطی منحصربه فرد خلاصۀ الاشعار بخش 133 سفینة تبریز، گردآوردة ابوالمجد محمّد  بن مسعود تبریزی، برای شناخت و حضور زنان شاعر در تاریخ ادبی ایران است. این جُنگ در معرفی رباعی سرایان حوزة جغرافیایی شمال غرب ایران و در فاصلة سدة پنجم تا هفتم هجری قمری منبعی ارزشمند است. در این پژوهش، که با رویکردی مقایسه ای و از دیدگاهی تاریخی در حوزة ادبیات زنان انجام شد، دو جُنگ نزهۀ...

در پی دست کشیدن دربار صفوی از حمایت گسترده خود از هنر، نگارگری تبریز روبه افول نهاد و برخی از هنرمندان دربار صفوی به دعوت حکمرانان گورکانی، به هند مهاجرت کردند. حضور این هنرمندان و نظارت آنها بر کارگاه های کتاب آرایی گورکانیان، سبب انتقال و بسط بسیاری از دستاوردهای زیباشناختی نگارگری تبریز در مکتب نوپای نگارگری گورکانی شد. در کارگاه گورکانی به تدریج شیوه ای التقاطی متشکل از عناصر ایرانی، هند و ...

شمس­الدین کاشانی سراینده شهنامه­چنگیزی یا همان تاریخ منظوم مغول از شعرای قرن هشتم هجری است. اطلاع ما از احوال و آثار احتمالیِ او بسیار اندک است. آنچه روشن است حضور او در دربار غازان­خان ،(694-703ه­.ق) و سلطان­محمد خدابنده، الجایتو، (703-716 ه.ق) است. شمس کاشی شهنامه چنگیزی را که به نظم شده بخشی از جامع­التواریخ است به پیشنهاد غازان­خان و تایید و حمایت خواجه رشید فضل­الله همدانی (645-718 ه.ق) به ...

کتابی که اکنون معرفی می شود به یقین برای بسیاری از اهل دانش و قلم ناشناخته است. «سفینه» اثری است منظوم آمیخته با نثر آهنگین از  شاعری گمنام به نام قهرمان قهری از شهر ملایر که در نعت و مدح پیامبر ( ص ) و ائمه ی اطهار، بخصوص سالار شهیدان، امام حسین ( ع ) سروده شده است. در لابه لای اشعار این اثر گران بها علاوه بر نکات اخلاقی، مذهبی، حماسی و قرآنی می توان جلوه هایی از عرفان عملی را مشاهده نمود. که ...