پول یکی از موضوعات بسیار مهمی است که فقیه بدون شناخت ماهیت امروزی آن، نمی‌تواند دربارة آن حکمی صائب صادر کند. از آنجا که پول طی چهارده قرن دچار تغییرات بسیاری شده و ماهیت پول امروز، اساساً متفاوت از ماهیت پول چهارده قرن پیش است، بالتبع احکام آن نیز دچار دگرگونی اساسی می‌شود. از این‌ رو، در این نوشتار ابتدا برای شناخت موضوع پول و ماهیت آن به دلایل و انگیزه‌های پیدایش پول در طی تاریخ اشاره شده اس...

 مقایسه تطبیقى شیوه دو فقیه در استنباط احکام از آیات قرآن بین تفسیر "زبدة البیان فى احکام القرآن" اثر محقق اردبیلى و "الجامع لأحکام القرآن" اثر قرطبى است. این دو کتاب از معروفترین تفاسیر فقهى یا آیات الأحکام‌اند. نویسنده به نُه تفاوت عمده بین این دو اثر اشاره مى‌کند و سپس به مقایسه آنها در موضوعات گوناگون مى‌پردازد. قرطبى، قصه‌ها و سرگذشت‌هاى مربوط به آیات قرآن را حذف کرده و اردبیلى نیز، تواریخ ...

خاتمیت دین اسلام و توقف وحی از یک سو و نیز جریان تغییر و دگرگونی در زندگی بشر، از جانب دیگر، باعث بروز شبهاتی در مورد توانمندی فقه، در ادار? جامعه گشته است. از این رو بحث از ثبوت و تغییر احکام در جهت اثبات توانایی دین بر پاسخگویی به نیازهای انسان در تمامی ادوار، بسیار ضروری است. نگارنده در این رساله با دقت در علل و عوامل روند کند قانونگذاری پس از پیروزی انقلاب اسلامی که منجر به تشکیل مجمع تشخیص...

اجرای احکام مدنی علیه اشخاص حقوقی حقوق عمومی دکتر ولی‌الله رستمی در خلال بحث‌های مربوط به حقوق مالی و به ویژه توجه به قوانین مالی و محاسباتی که در دستگاه‌های اجرایی مورد عمل است به مسائلی برخورد می‌کنیم که به موضوعات قضایی ربط دارد و یکی از این مسائل که مشترک بین حقوق خصوصی و عمومی است بحث اجرای احکام مدنی علیه دولت و اشخاص حقوقی حقوق عمومی است. همانطور که مستحضرید هدف دادرسی صدور رای و اجرای...

ماهیت‌شناسی موضوعات فقهی، یکی از بایسته‌های فقهی مؤثر در کشف ملاکات احکام است. طهارت و نجاست از مسائل مهم فقهی است که شناخت ماهیت آنها، از حیث واقعی یا اعتباری‌بودن، ممکن است بخشی از احکام تعبّدی در این حوزه را دستخوش تحولات اساسی کند. پرسشی که مطرح است این است که آیا طهارت و نجاست از امور واقعیه خارجیه است یا از امور اعتباریه جعلیه؟ لوازم و تبعات این دو دیدگاه چیست؟ بررسی ادله شرعیه وارده در ای...

اهمیت روز افزون توسعه محصول جدید در دنیای کسب و کار و افزایش توجه و اقبال خاص از سوی شرکت ها به انجام تحقیقات در خصوص ماهیت توسعه محصول جدید منجر به ایجاد بدنه گسترده ای از تحقیقات در این حوزه از دانش مدیریت گردیده است پویایی و پیچیدگی مفهوم توسعه محصول جدید از یک طرف و ماهیت میان رشته ای آن از طرف دیگر موجب گردیده است که محققان در تحقیقات خود رویکرد های متفاوتی را به کار گرفته و به یافته های م...

در کتب معتبر حدیثی، متنی از امام رضا(ع) با موضوع تشریح اصول و مبانی دین اسلام نقل شده است که همچون رساله ای جامع و کامل در باب احکام دین خدا، فرائض، سنن و اعتقادات مذهب تشیع می باشد. اگرچه این رساله در پاسخ به درخواست مأمون عباسی توسط آن امام همام نگارش یافته اما صرف نظر از اهداف سیاسی مأمون از چنین درخواستی، آنچه امروزه برای شیعیان و محبین ائمه اطهار(ع) ارزشمند و قابل توجه می باشد، نگاشته مکتو...

عقد استصناع عقد مستحدث و جدیدی نیست، بلکه از گذشته‌های دور این عقد مطرح بوده و فقیهان بزرگوار، بعضی از احکام فقهی آن‌ را نیز مطرح کرده‌اند. شیخ طوسی در الخلاف و المبسوط، شافعی درالأم و سرخسی در المبسوط، عقد استصناع را مطرح و درباره­ی جواز یا عدم جواز آن مباحثی را آورده‌اند. گرچه موضوعات مورد استصناع در گذشته، محدود و فقط شامل سفارش ساخت اشیایی نظیر چکمه، کفش، ظروف چوبی و رویی و آهنی و... بوده ا...

شعور شهروندی (6)   شعور داوری دینی       حجت الاسلام محمد سروش محلاتی 1   1- استاد حوزه علمیه قم و عضو هیات علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه     خلاصه   تبعیت از متخصص احکام دینی یعنی مجتهد، مانند مراجعه به هر متخصص دیگر، امری کاملاً عقلانی و منطقی است که تقلید نام نهاده شده است. آنچه در این میان مورد بحث است، قلمرو این تقلید و تبعیت می باشد. وقتی آن روش عقلانی و منطقی به درستی مورد تطبیق قرار گیرد،...

فقه در نگاه رایج، اصولاً احکام فعل مکلّف را بیان می‌کند. موضوعات احکام فقهی را از یک زاویه می‌توان به دو دسته تقسیم کرد: فعل مکلّف و امور مرتبط با فعل مکلّف. موضوع فقه رسانه، هر دو دسته را شامل می‌شود. مکلّف، گاهی فرد است و گاهی جامعه یا حتی دولت (حکومت). در فقه رسانه، مکلّف به هر سه معنا در نظر است. فقه با سه سنخ از موضوعات اجتماعی سروکار دارد و احکامی ناظر به آنها وضع می‌کند. این سه سنخ عبارت‌اند ا...