"مکتب اد بی در تفس یر" از جمله روش های تفسیری در دوره ی معاصر است که ر یشه در سنت کهن تفس یردارد. برخی از مفسران ادبی قرون دوم و سوم هجری چون ابن قتیبه ، ابوعبیده ، ابوعبید ، کسائی و فرّاء بیش ترینتلاش خود را در تبیین وجوه صرفی ، نحوی و گاه بلاغی آیات قرآن به کار برده اند . در قرون بعدی ، تکیه برجنبه های ادبی و بلاغی در آثار زمخشری ، شریف رضی ، شریف مرتضی ، و شیخ طوسی بیشتر شده و گاه درتفاسیری چ...

مکتب‌ها در شرایط اجتماعی و سیاسی خاصی ظهور کرده، به کمال می‌رسند. اغلب نویسندگان نیز در بیان اندیشه-های خود، خواه‌ناخواه تحت تأثیر مکتب حاکم قرار می‌گیرند. نویسندگانی که دارای نبوغ بیشتری بوده، برای تحلیل مسائل اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و... سبکی خاص در درون آن مکتب بر می‌گزینند؛ از این رو، شناخت مکاتب فکری و سبک‌های شخصی نویسندگان، در آشنایی با اهداف آن‌ها سهم درخور توجهی دارد. هم‌چنین نگاهی نقاد...

بررسی کتاب‌های تاریخی که ارزش ادبی فراوان هم دارند گامی بس مهم در درک زوایای ناشناخته­ی این آثار ارزشمند است؛ به ویژه از لحاظ مقایسه‌ی ارزشی آنها با جریان‌ها و مکاتب مهم ادبی. در این نوشتار، نگارندگان تلاش کرده‌اند با رویکردی اثباتی در پی ارزیابی متن نفثةالمصدور با مکتب رمانتیسم باشند. در این مقاله پس از مقدمه، در بخش اول، نفثةالمصدور و نویسنده­ی آن و در بخش دوم، مکتب رمانتیسم معرفی شده است؛ ب...

امین‌الخولی (1895- 1966م) با تأکید بر اولویت داشتن پژوهش ادبی در مطالعه قرآن، مکتب ادبی معاصری در تفسیر قرآن پایه‌ریزی کرد که از سوی محققانی نظیر محمد احمد خلف الله، عایشه بنت‌الشاطی و نصر حامد ابوزید مورد استقبال قرار گرفت و امتداد یافت؛ اما بهره‌گیری این جریان از بعضی آراء مفسران معتزلی مانند زمخشری و نیز تأکید بر اندیشه خلق قرآن سبب شد که برخی، آنها را متأثر از اندیشه‌های معتزله بدانند. در ا...

ولفگانگ آیزر یکی از دو بنیانگذار مکتب ادبی کنستانس است که نظریه‏ی زیبایی‏شناسی دریافت را مطرح کرد. مباحث مطرح در این مکتب از بنیادی‌ترین تأثیرات پدیدارشناسی در این حوزه برخوردار بود. این مکتب مخاطب را عامل فعال در فرآیند خوانش و آفریدن معنای متون می‏داند. آیزر با طرح شکاف‏ها و خلاء‏های موجود در هر اثر ادبی بر آن شد که اثبات کند مخاطب با پر‏کردن شکاف‏ها به اثر هنری زندگی می‏بخشد. او دیدگاهش را ب...

رمانتیسم از مکتب‌های فلسفی- ادبی و مادر بسیاری از مکاتبِ اروپایی است که بعضی دگرگونی‌های فکری را در اروپا در پی داشت. گرچه رمانتیسم در قرن نوزدهم میلادی در آلمان، به عنوان مکتبی مشخّص، معرّفی شد، امّا بعضی ریشه‌ها و رگه‌های آن از دیرباز در فرهنگ و تفکّر ایرانی وجود داشته و بر حیات فکری و فرهنگی بشر ایرانی سایه افکنده است؛ چنان‌که می‌توان این رگه‌ها را در بیشتر آثار ادبی- هنری ایرانی از گذشته تاکنون ...

زبان شناسی یکی از ابزارهای مؤثر در تحلیل سبک شناختی متن است. بی تردید یکی از وجوه تفاوت مکتب ها و نظریه های ادبی با یکدیگر، زبان مورد استفاده آنهاست. این مسئله فرضیه بنیادین این مقاله را شکل داده است. پژوهش حاضر با نگاهی تطبیقی به بازیابی نحوه به کارگیری زبان در دو مکتب رئالیسم و سوررئالیسم و بیان وجوه تفاوت آن از رهگذر بررسی دو رمان برجسته فارسی، «بوف کور» صادق هدایت و «سووشون» سیمین دانشور می...

در اواخر قرن هجدهم و اوایل قرن نوزدهم، نوعی نیاز معنوی ، فردی و اجتماعی دست به دست هم دادند و مکتب رمانتیسم را به وجود آوردند. اساس این نهضت ادبی، بر تخیّل فردی و خلاقیّت براساس تخیّل بود و در واقع عکس العملی بود در برابر مکتب کلاسیسم که با زبانی کلیشه‌ای می‌خواست اخلاقی محدود را تعلیم دهد. گرچه پیدایش مکتب رمانتیسم در ادبیات فارسی و عربی زمینه های مشترک زیادی ندارد. ولی همگونی های زیادی میان پیرو...

در مقالة حاضر ابتدا به اجمال، به ویژگی‌‌های مکتب ادبی رئالیسم انتقادی پرداخته شده است؛ از جمله اینکه رئالیسم انتقادی، پدیده‌‌ای مختصّ ادبیّات عصر طلایی روسیّه است و نویسندگان ایرانی ـ مانند محمّدعلی جمالزاده، بزرگ علوی، جلال آل‌احمد، میرزا فتحعلی آخوندزاده ـ تحت تأثیر این مکتب ادبی، آثار جاودانی به مقتضای زمان خود خلق کردند. سپس به بررسی نمودهای مکتب رئالیسم انتقادی در آثار آخوندزاده و به طور اخصّ د...

مطالعه مکتب های ادبی جهان و مقایسه و تطابق آنها با ادبیات فارسی یکی از شیوه هایی است که محقق را به سوی وادی ادبیات تطبیقی رهنمون می گردد . در مقاله حاضر جلوه هایی از مکتب باروک در رباعیات خیام بررسی می گردند . درون مایه های اصلی هنر باروک مانند حرکت و پویایی ، بی ثباتی زندگی و دنیا ، بهره بردن از لحظات گذرای عمر ، عصیان و سرکشی و مضمون مرگ پیوند شگفت اوری با اندیشه و اشعار خیام دارند . تعداد بی...