از ویژگی‌های منحصر به فرد سفرنامه ناصرخسرو بر خلاف دیگر سفرنامه ها، شروع با حادثه داستانی، برخوردار بودن از زبان روایی- ادبی، حکایت های دلنشین، دقت و جزئی نگری است. اگر چه ساختار کلی قالب سفرنامه با داستان و رمان تفاوت دارد اما سفرنامه ناصرخسرو به دلایل منحصر به فرد روایی و ساختاری بیشتر ساختاری شبیه به قصه و داستان دارد تا سفرنامه و گزارش. بسیاری از ویژگی های ساختاری داستان، از جمله وضعیت اولی...

دین و شعر در سنت یونانی واجد تنش خاصی هستند که سنت تمدن اسلامی هم‎اگرچه در پایة‎نظری از آن بهره‎گرفته، اما کوشش داشته تا در تمامی قلمروها سبک و سیاق خود را دنبال کند. در این میان، می‌توان ناصرخسرو را نمونة عالی تعامل با یونانیان دانست، در عین حال که تمایزات جدی با دیگر میراث‌داران فلسفه یونان دارد. بدین معنا که او توانسته اعتقادات خود را با بنیادهای فلسفی و کلامی مستحکم مستدل کند؛ با آموزه‌های ...

پژوهندگان شاهنامه پیش از این اغلب به­ تشیّع فردوسی، از گونۀ زیدی و دوازده امامی و اسماعیلی اشاره­ کرده­اند­. نگارنده نیز نظرِ اخیر را بـه­ حقیقت نزدیک­تر می­بیند زیرا 1- میانِ اسماعیلیان و دهقانانِ ایران­دوست، پیوند­هایِ بسیار نزدیک وجود داشته است و اهل تسنّن پیوسته اسماعیلیّه را به داشتن باورهای کهن ایرانی متّهم می­کردند؛ 2- فردوسی مانند ناصرخسروِ اسماعیلی و اسماعیلیان، هم­راهیِ تشبیه و تنزیه را در شناخ...

نوستالژی از اصطلاحات علم روان شناسی و به معنای دل تنگی، حسرت زدگی، و غم غربت است. بررسی جلوه های نوستالژی در آثار یک شاعر یا نویسنده، ما را با جنبه های گوناگون شخصیت او و جامعه ای که در آن زیسته، آشنا می کند. این دل تنگی و غم غربت از دیرباز در ادبیات فارسی نمود گسترده ای داشته است و خصوصا در دیوان ناصر خسرو جایگاهی ویژه را به خود اختصاص داده است. نوستالژی فردی ناصر خسرو مواردی چون دوری از خراسا...

چکیده ناصرخسرو قبادیانی (394-481) شاعر، جهانگرد، متکلم و مبلغ فرقه اسماعیلیه، آثار متعددی به نثر و نظم از خود به جا گذاشته است. دیوان او از نظر مباحث کلامی، اجتماعی، تاریخی و ادبی قابل توجه و مطالعه است. در مجموع می توان دیوان این شاعر را یکی از آثار نشان دهنده فرهنگ توانای ایرانی ـ اسلامی در سده پنجم به شمار آورد. این دیوان به دلیل مسائلی همچون کهنگی زبان و نبود نسخه قابل اعتماد نزدیک به دورا...

این رساله مشتمل است بر تهیه فرهنگ بسامدی (frequential) دیوان ناصرخسرو و در نتیجه، بررسی آماری سبک زبانی، عادات زبانی شاعر و حجم واژگانی که شاعر دراختیار داشته است . این رساله بخشی از واژگان زمان شاعر را نسبت به واژگان ماقبل او معین می کند همچنی رساله توانائی شاعر را در ساختن واژه ها، اصطلاح ها و ترکیب ها نشان می دهد. در عین حال فرکانس واژگان، موضوعات موردنظر شاعر را چه کلی و چه در موارد جزئی و ...

بررسی و مقایسه تحلیلی آثار بزرگان علاوه بر نشان دادن تأثیرپذیری آن ها از یکدیگر می­تواند در طبقه بندی و تقسیم جریان های فکری و ادبی یک فرهنگ مفید باشد. ناصرخسرو قبادیانی و جلال الدین مولوی بلخی ظاهرًا هم در اصول فکری و بنیان­های اعتقادی و هم در تمثیل­ها، تشبیه­ها و تأویل­ها همانندی های تأمل برانگیزی دارند. هدف این مقاله نشان دادن این اشتراکات با توجه به دو کتاب وجه دین ناصرخسرو و مثنوی مولوی است...

یکی از سنت های مردمی رایج در بدخشان «دعوت بقا»ست که به نام هایی چون «زنده دعوت»، «دعوت صفا»، «دعوت به سوی ابدیت» و... نیز معروف است. «سنت بقا» مراسمی است که با هدف «فناء فی الله» برگزار می شود و کسی که این مجلس برای او برپا می شود، باید زندگی آیندۀ خود را در پرهیزگاری بگذراند. هدف این مقاله معرفی این سنت براساس دست نویس های قدیمی جمع آوری شده از میان اهالی بدخشان است. براساس معلومات رساله ای قد...

چکیده ناصرخسرو (481-394 ه‍ . ق.)، شاعر پرآوازه ای که نام او با دره یمگان و اسماعیلیان گره خورده است، علاوه بر مهارت در شعر و شاعری، آثار منثوری نیز در مسائل کلامی و فلسفی دارد. وی کتاب جامع الحکمتین را در جواب قصیده ابوالهیثم به تحریر رساند و زادالمسافرین را نیز در ردّ شبهات و توضیح مسائل فلسفی و کلامی مورد نظر خود به نگارش درآورد. در این پایان نامه، بعد از پرداختن به شرح حال ناصرخسرو و مختصری ...