یکی از آرزوهای مشروطه­خواهان متجدد در اواخر دوران قاجار، تأسیس بانک ملی بود که از نشانه­های ترقی به شمار می­رفت، شاید این آرزو به خاطر نقش دو بانک استقراضی و شاهی در غارت منابع کشور بوده است و شاید هم به خاطر مدرنیزه­کردن کشور.  طرح تأسیس بانک ملی در اوایل تشکیل مجلس اولِ مشروطه ارائه شد. لیکن عدم همکاری درباریان و شاه و برخی از وزرا با پیشنهاد تاسیس بانک ملی و عدم همیاری در خرید سهام از سوی مت...

در این مقاله به بازخوانی دیوان فرخی سیستانی، از نظر رویدادهای تاریخی و اجتماعی، پرداخته شده است. بنابراین، این مقاله مبتنی بر موضوعات تاریخی و اجتماعی دوران غزنوی است؛ موضوعاتی که فرخی در اشعار خود آن ها را بیان کرده است. مطالب و اشارات مندرج در مدح ها با شش اثر تاریخی ـ مجمل التواریخ و القصص، زین الاخبار گردیزی، تاریخ گزیده، تاریخ بیهقی، ترجمة تاریخ یمینی، و طبقات ناصری ـ مقایسه شده است. ملاحظ...

دوران تیموری زمانۀ تقابل گفتمان دو نهاد امارت و وزارت است. این دو نهاد و دیدگاه های وابسته به آن ها، رویکرد وزارت محور به نمایندگی از وزرا و طرف داران آن ها و رویکرد امارت محور با محوریت امرا و حامیان شان، هدایت گر جریان های سیاسی و اجتماعی عصر تیموری بوده اند. در این میان نقش مؤلفان دوران تیموری در توصیف، تفسیر، و تبیین دو گفتمان مذکور حائز اهمیت است. از جملة این افراد، در جبهۀ گفتمان امارت مح...

چکیده در بین دانشمندان درباره پیدایش منصب صدر اختلافاتی وجود دارد، با این حال بنا به دلایلی ایجاد آن را به زمان تیمور و تثبیت آن را به جانشینان وی نسبت می دهند. این پژوهش بر آنست جایگاه و کارکرد منصب صدر را در ساختار دیوانی تیموریان با تکیه بر منابع موجود به ویژه در ایام حکمرانی تیمور، شاهرخ، ابوسعید و بایقرا مورد بررسی قرار دهد. سوالاتی که در این راستا طرح می شود این است که نحوه انتخاب و انتصا...

سؤال یکی از ابزارهای نظارت اطلاعی نهاد قانون‌گذاری است که زمینۀ آگاهی نمایندگان مردم را از عملکرد قوۀ مجریه فراهم می‌سازد. در نظام‌های پارلمانی و نیمه‌ریاستی طرح سؤال نمایندگان از مقامات عالی قوۀ مجریه در مقایسه با دیگر ابزارهای نظارتی نمود بارزتری دارد. در انگلستان به‌عنوان خاستگاه نظام پارلمانی، مجلس عوام انگلستان کارکرد مهمی را در فرایند طرح سؤالات مختلف از وزیران و نیز نخست‌وزیر ایفا می‌کند...

در طول قرن نوزدهم جامعه ایران دستخوش تحولاتی شد که تعادل نسبی‌ نظام اجتماعی ایران را به هم زد و سبب تضعیف نخبگان حاکم و پدیدار شدن‌ نخبگان جدیدی در درون طبقات غیر حاکم گردید.نخبگان حاکم یا اعمال‌کنندگان مستقیم قدرت سیاسی در آن دوران عبارت بودند از صدر اعظم‌ها و وزرا و دولتمردان طراز اول،سرداران و رؤسای لشکری و حکام ایالات و ولایات و رؤسای ایلات و عشایر.نخبگان جدید نیز در سراسر قرن در نقشهای‌ مخ...

بررسی عدم صلاحیت وضع مقررات توسط رئیس‌جمهور در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران مهدی بالوی1*، سیده زهرا سعید2**   1. استادیار دانشکده‌ی حقوق پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران 2. دانشجوی دکتری حقوق عمومی پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران   دریافت: 26/8/1395                                          پذیرش: 13/12/1395 چکیده از منظر وضعیت حقوقی، حقوق عمومی مبتنی بر مفهوم صلاحیت است؛ بر این ا...

با تأمل در آثار تعلیمی فارسی می‌توان دریافت که در اکثر این آثار نوعی دسته‌بندی در طیف مخاطبان دیده می‌شود؛ دسته‌ای از آثار فقط خطاب به پادشاهان و شاهزادگان نوشته شده‌اند و دسته‌ای ‌خطاب به وزرا یا مردم عادی. در برخی دیگر از آثار تعلیمی نیز نویسنده هر فصل از کتاب خود را به آموزش مطلبی به گروهی از مردم اختصاص داده است؛ مثل آنچه در باب پنجم مرصادالعباد مشاهده می­شود. این درحالی است که در آثار تعلی...

ﺷﺎﻳﻌﻪ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ  در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺑﺮﺧـﻲ از وزرا در ﭘﺎﻳـﺎن ﺳـﺎل اول ﻓﻌﺎﻟﻴـﺖ دوﻟـﺖ ﻧﻬـﻢ ﺑـﻪ ﮔـﻮش    ﻣﻲ  رﺳﻴﺪ ﻧﻬﺎﻳﺘ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺑﺮﻛﻨﺎری وزﻳﺮ رﻓﺎه ﺷﺪ  .در آن ﺳﺎﻋﺖ   1385 ﺎ در ﺟﻠﺴﻪ ﺷﺒﺎﻧﮕﺎﻫﻲ دوم ﻣﻬﺮ  ﻣﺎه  ﻛﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﺗﺼﻤﻴﻤ  ﻲ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ روزﻧﺎﻣﻪ     ﻫﺎی ﺳﻮم ﻣﻬﺮ   ﻣﺎه در   ﺣﺎل ﭼـﺎپ    ﺑﻮدﻧـﺪ  و ﻫﻨﮕـﺎﻣﻲ ﻛـﻪ ﺻـﺒﺢ   دوﺷﻨﺒﻪ ﺳﻮم ﻣﻬﺮ   ﻣﺎه اﻳﻦ ﺧﺒﺮ از ﻃﺮﻳﻖ رادﻳﻮ و ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن اﻋﻼم ﻣـﻲ  ﺷـﺪ ﺑـﺪﻳﻬﻲ ﺑـﻮد ﻛـﻪ ﻣﺨﺎﻃﺒـﺎن    روزﻧ...

تاریخ جهانگشای جوینی کتابی ارزشمند در تاریخ مغول، خوارزمشاهیان و اسماعیلیان الموت از عطاملک جوینی (متوفی 681 ق) است. به‌سبب پرداختن به دقایق تاریخی و اجتماعی آن دوره، در این اثر اسم‌های بسیاری از پادشاهان، وزرا و بزرگان عصر یاد شده است که بسیاری از آنها به زبان ترکی و مغولی است. متأسفانه به‌سبب ناآشنایی با زبان ترکی، تلفظ نادرست بسیاری از این اعلام حتی در میان صاحب‌نظران تاریخ و ادبیات رواج یاف...