هدف این نوشتار بررسی ژرف ساخت استعارۀ دختر رز در اشعار شاعران فارسی زبان به ویژه اشعار حافظ به لحاظ اسطوره شناسی، تاریخی ـ فرهنگی، روان شناسی و زیبایی شناسی است. برای نیل به این هدف، توجه به خاستگاه فرهنگی ـ اجتماعی این استعاره در اعصار پیش از تاریخ، نقش اسطوره در شکل گیری آن، و پیوندها و شباهت هایی که بین شراب و عناصر زنانه وجود دارد، ضروری است. این مقاله در چهار بخش تنظیم شده است: بخش اسطوره ...

کارکرد ِ مشترکِ استعاره و پیرنگ سازی مبتنی بر ترکیب عناصر نامتجانس در اندیشۀ ریکور چکیده دو اثر بزرگ ریکور یعنی استعارۀ زنده و زمان و گزارش را دو اثر دوقلو و همسان به حساب می آورند؛ این همسانی را باید در کارکرد یکسانی دانست که ریکور برای استعاره و پیرنگ قائل است و می توان این کارکرد مشترک را مبتنی بر ترکیب عناصر نامتجانس دانست. در واقع همین ترکیب عناصر نامتجانس است که در استعاره و پیرنگ ایجاد نوع...

نظریۀ معاصر مدّعی است نظام ادراکی انسان اساساً استعاری است و استعاره به‌شکل ناخودآگاه و غیراختیاری، در زندگی روزمرّۀ انسان به‌کرّات به‌کار می‌رود. این دیدگاه را نخستین‌بار در سال 1980 جورج لیکاف و مارک جانسون با انتشار کتاب استعاره‌هایی که با آنها زندگی می‌کنیم مطرح کردند. نگرش استعاری سهروردی در روایت‌های شهودی خویش عنصر بلاغی مسلّط بر سبک شخصی اوست. بر این اساس در این مقاله ابتدا به دستگاه فکری و ...

هدف پژوهش حاضر بررسی مفهوم‌سازی استعاری حوزۀ مقصد خشم در زبان فارسی بر اساس نظریۀ استعارۀ مفهومی است. بدین منظور برای نخستین بار در زبان فارسی برای گردآوری و بررسی داده‌های پژوهش، روش پیکره‌بنیاد تحلیل الگوی استعاری بر روی پیکرۀ همشهریِ دو به کار بسته می‌شود و پس از تجزیه و تحلیل داده‌ها، 42 حوزۀ مبدأ برای «خشم» شناسایی می‌گردد. همچنین زایایی هر یک از حوزه‌های مبدأ بر حسب مشخصۀ فراوانی وقوع آنها...

با نگاهی اجمالی به مطالعاتی که در باب سبک هندی انجام شده­ ‌‌است، به صراحت می­توان دریافت که بیشتر این پژوهش­­ها، اصطلاح «معنای بیگانه» و اصطلاحات معادل آن (چون معنای غریب و دور، مضمون­سازی­های پیچیده و ...) را از عناصر بایسته و از مختصات اصلی سبک هندی، و تلاش بسیار برای یافتن «معنای بیگانه» و مضامین تازه را سیرۀ شعرای سبک هندی می­دانند. این جستار، یکی از صناعات کنایه­محور و پرکاربرد در غزل صائب...

زبان‌شناسی شناختیْ رویکردی در مطالعۀ زبان است که به بررسی رابطۀ زبان انسان و ذهن او می‌پردازد و بر این اصل استوار است که زبان، نوع اندیشه و ویژگی‎های ذهن گوینده را بازتاب می‎دهد. این دانش مطالعۀ زبان را به‌معنای مطالعۀ الگوهای مفهوم‎سازی درنظر می‎گیرد تا ساختار افکار ذهن گوینده مشخص شود. بررسی آیات قرآن با نظریات شناختی و درک مفهوم‎سازی‎های آن در موقعیت‎های مختلف، ابزار تحلیلی مناسبی را در اختیا...

موفقیت سازمانها تا حد زیادی بستگی به هدایت و رهبری در آنها دارد. در دیدگاه اسلامی هدف غایی از هدایت، رساندن انسانها به کمال مطلوب است. اجزا و عناصر هدایت عبارتند از مدیران و ساختارهای سازمانی به عنوان هدایت‌کننده‌ها و منابع انسانی به عنوان هدایت‌شونده. در بیان تفصیلی قرآن، اهداف سازمانها زمانی محقق خواهد شد که بین این عناصر هماهنگی و همسویی وجود داشته باشد. <span style="text-decorat...

مطالعۀ استعاره در رویکردِ معناشناختی جایگاه ویژه‌ای دارد. استعاره عنصر بنیادین در مقوله‌بندی و درک انسان از جهان خارج و از ساز و کارهای اصلی فرایند تفکر است که در درک مفاهیم انتزاعی نقش مهمی دارد. استعاره‌های مفهومی ابزاری برای تحلیل متن و جهان‌بینی متون، خاصه متون دینی به شمار می‌روند. با قراردادن استعاره‌های مفهومی در کنار یکدیگر به ساختار و جهان‌بینی قرآن و اندیشه‌های نهفته در آن چون متنی دین...

در دهه‌های اخیر معنی‌شناسان شناختی استعاره را بررسی کرده‌اند، و این یکی از دقیق‌ترین مطالعات استعاره است، و پژوهش‌های جورج لیکاف و مارک جانسون در این زمینه بسیار اهمیت دارد. از این مطالعات در جهت فهم بهتر قرآن کریم، می‌توان بهره برد. هدف از نگارش این مقاله، بررسی زبان‌شناختی استعاره عام «مقصود مقصد است»، در زمینۀ زندگی دنیوی و اخروی در زبان قرآن است. علت اصلی شکل‌گیری این استعاره مفهومی عام، هم...

پژوهش حاضر، استعاره‌های شیئی را از جزء بیست و ششم (ابتدای سوره احقاف) تا جزء سی‌ام قرآن مجید تحلیل کرده است. هدف اصلی پژوهش، تعیین مهم‌ترین حوزه‌های مقصد در استعاره‌های مفهومی شیءبنیاد و تبیین‌شناختی آنها همراه با تعیین بسامد وقوع آنهاست. دسته‌بندی مفاهیم استعاری در چهار حوزۀ روابط انسان با خدا، خودش، طبیعت و دیگر انسان‌ها صورت می‌گیرد. احتساب «شیء» در زمرۀ «طرحوارۀ انگاره‌ای» مجزا براساس دیدگا...