در آثار و اندیشه های ادبی به فراوانی،مطالبی درباره آسمان و آسمانیان و تأثیرآن ها بر موجودات زمین از جمله انسان ها و زندگی آن ها بیان شده است؛مسائلی از قبیل: فرمانروایی پادشاهان، شکایت کردن شاعران از آسمان و پدیده هایش، سرسبز شدن گیاهان، پدید آمدن سنگ های گرانبها ... در این پژوهش سعی می شود که این اشعار در باورها و اساطیر ملت ها ریشه یابی شود. روش این پژوهش، روش کتابخانه ای است و دیوان های چها...

محمدرضا شفیعی کدکنی(م. سرشک) از شاعران معترض و سیاسی دهۀ پنجاه پیش از انقلاب اسلامی است. او،شعر نیمایی را با گونه‌ای تعهد اجتماعی و نگرش اعتقادی درآمیخت که خاستگاه آن به طور توأمان، باورهای دینی و ملی، آگاهی‌های تاریخی و حساسیت‌های سیاسی و اجتماعی بود. این اشعار، ساختاری هدف‌مند و عمدتاً مبتنی بر الزام‌های تاریخی و سیاسی دارند؛ در حقیقت، واکنشی عاطفی و شاعرانه در برابر حوادث و واقعیات بیرونی هست...

آزادی به‌عنوان یک مقولۀ هنجاری از زمان­های بسیار دور تا امروز در گسترۀ شعر و ادبیات فارسی با ابعاد گوناگون و وسیعی قابل بحث ­است. هر چه به زمان کنونی نزدیک می­شویم، آزادی بارورتر و  پررنگ­تر دیده می­شود. شعر و ادبیات معاصر فارسی افغانستان در دهه­های اخیر، همگام با تحولات اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و نظامی، تجارب تلخ اشغال روس­ها و جنگ­های ویرانگر داخلی را به همراه داشته است؛ بنابراین آزادی به‌عنوان...

شعر اجتماعی شعری است که محتوا و مضمون آن مسائل اجتماعی را در بر داشته باشد. در این گونه شعر، شاعر دغدغه ها، تحولات و معضلات اجتماعی را با ذهن خلاق خویش به رشته شعر در می آورد تا از رهگذر آن، عواطف و اندیشه های اجتماعی-سیاسی را با ذهن خلاق و بینش شاعرانه، مورد پالایش و استحاله ی هنری قرار دهد و به آفرینش اصیل هنری دست یابد. سعاد الصباح (...-1942م) و پروین اعتصامی (1320-1285ش) از جمله شاعرانی هست...

بیگانگی از جمله مسائلی است که ریشه ی انسانی دارد و در حوزه های مختلف مطرح گردیده اما تاکنون تعریف واحدی از آن ارائه نشده است. از نظر لغوی، بیگانگی به معنای تنفر، گریز، فرار، جنون و بی هنجاری است. هر یک از متفکران، دلایل مختلفی را برای بروز بیگانگی ذکر کرده اند اما هیچ یک، ساختار جامع و همه جانبه ای را برای آن ارائه نکرده اند. از این رو در این مطالعه سعی شده به ابعاد و تقسیم بندی های مختلف بیگان...

یکی از مکاتب ادبی پرطرفدار معاصر، مکتب رمانتیسم است که ابتدا به مسائل شخصی افراد می­ پرداخت؛ امّا به خاطر اوضاع نامناسب سیاسی و اجتماعی، به تدریج از حالت فردگرایانه به سمت اجتماع، سوق یافت و حالتی جامعه ­گرا به خود گرفت. گرچه پیدایش مکتب رمانتیسم در ادبیّات فارسی و عربی، زمینه‌های مشترک زیادی ندارد؛ ولی همگونی‌های زیادی میان پیروان این مکتب ادبی در فارسی و عربی به چشم می‌خورد. نازک­ الملائکه و ژا...

ادبیات پایداری و مقاومت، فریادِ رسای ملت‌های مظلوم در برابر استعمار و حاکمان ظالم است که شاعران آن را در اشعار خود به تصویر کشیده‌اند. ابوالقاسم عارف قزوینی و معروف رصافی از جملۀ این شاعران در ادبیات معاصر ایران و عراقند که مضامین ادبیات پایداری در سروده‌های سیاسی ـ اجتماعی آن‌ها به‌وضوح مشاهده می‌شود. بنابراین، تحقیق در مضامین سیاسی ـ اجتماعی شعر این دو شاعر اهمیت دارد و بسیار ضروری می‌نماید. د...

یکی از ذخایر مهم فرهنگی هر ملت، ادبیات آن است که از ابعاد گوناگون شایستۀ تأمل است و یکی از این ابعاد «محتوای اخلاقی» است که«عدالت»یکی از مصادیق آن می باشد و از آنجا که ستایش سروده ها در عصر غزنوی رایج بودند و در آنها ممدوحان به فضایل اخلاقی از جمله«عدالت»ستوده می‏شدند، شایسته دیدیم که مبانی عدالتخواهی شاعران را در این اشعار بررسی کنیم. با بررسی و تحلیل ستایش سروده‏های عصرغزنوی در دیوان‏های شاعر...

از مهم­ترین ویژگی­های شعر دورۀ مشروطه، این است که شعر در خدمت اجتماع و سیاست قرار گیرد. مسائل سیاسی چنان صریح و روشن در شعر این دوره نمود پیدا می­کند که به هیچ­وجه نمی­توان از آنها صرف‌نظر کرد. ابوالقاسم لاهوتی (1276-1335ﻫ. ش) نیز از جمله شاعران عصر مشروطه است که سروده­هایش انعکاس واقعی جامعه و سرشار از مضامین سیاسی و اجتماعی است. از آنجا که تاکنون به صورت مستقل پیرامون مضامین اشعار ابوالقاسم ل...